دردسرهای مالیاتی پردرآمدها

لیلا شریف


معافیت، بخش دلچسب قوانین است، انگار میان تمام دویدن‌ها یک نفر برگ برنده‌ای «رو» کرده باشد، مثل حال خوش مشمولی که بالاخره خبر معافیت از سربازی‌اش صادر می‌شود یا کشاورز و کارگری که می‌داند در میان تمام نداری‌هایش حداقل نیاز نیست به فکر پرداخت مالیات باشد. براساس قانون مالیات و با تکیه بر معافیت کشاورزی، فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی، گردشگری و... برخی مشاغل همچون دامپروران، کشاورزان، کارگاه‌های صنایع‌دستی و... صد درصد از پرداخت مالیات معاف هستند و حتی 50درصد مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه‌یافته شامل بخشودگی می‌شود. جدا از بخش معافیت‌های مالیاتی، در 2شیوه مالیات بردرآمد و مالیات برعملکرد تا سقف مشخص شده در قانون، درآمد‌های سالانه از مالیات معاف هستند. بخش مالیات بردرآمد شامل حال کارمندهای دولتی و غیردولتی، کارگرها یا به‌عبارتی حقوق‌بگیران می‌شود. این افراد تا سقف درآمد 33میلیون تومان در سال از مالیات معاف می‌شوند. افرادی که خود صاحب شغل هستند، مانند وکلا یا فروشندگان محصولات کشاورزی هم - درصورت ارائه اظهارنامه- تا سقف درآمد سالانه 21میلیون و 600هزار تومان در دسته معاف‌شدگان مالیات قرار می‌گیرند. برای درک بهتر سازوکار مالیات مشاغل و معافیت‌ها پای صحبت‌های صاحبان چند شغل نشستیم.

بهزاد فراهانی: ما معاف هستیم
قانون مالیات، فعالیت‌های فرهنگی و هنری را از پرداخت مالیات معاف کرده‌است و بر این اساس بازیگران و فعالان حوزه سینما نیاز نیست نگران پرداخت مالیات باشند. این اتفاق هر چند از جانب بازیگران بسیار موردپسند قرار گرفته اما قرارگرفتن بازیگرانی با درآمدهای کلان زیر چتر این قانون، موجی از اعتراض را رقم زده است تا جایی که هرازگاهی زمزمه‌های تغییر دایره شمول این قانون در مجلس به گوش می‌رسد. بهزاد فراهانی، بازیگر سینما و تلویزیون دل پری از حاشیه‌های ایجاد شده بر سر معافیت مالیاتی بازیگران دارد. او در این رابطه به همشهری گفت:«طبق قانون مالیات، تمام هنرمندان از پرداخت مالیات معاف هستند. این صحبت‌هایی که در مورد مالیات بازیگران مطرح می‌شود برای آزار این قشر است. یک آرتیست تئاتر اگر خودش را بکشد می‌تواند در سال 3 نمایش بازی کند، این 3 نمایش هر کدام حداقل 3‌ماه زمان آن فرد را به‌خود اختصاص می‌دهد و بابت این چند‌ماه اجرای نمایش، دستمزدی که به افراد داده می‌شود بیشتر از 15میلیون تومان نیست. در این صورت مالیات خواستن از یک آکتور تئاتر کمال نادانی‌ است. به‌دلیل مدیریت غلطی که در بخش هنر وجود دارد برخی از دوستان ما دستمزدهای کلان دریافت می‌کنند، نوش جانشان! ماده قانون تصویب شده که می‌گوید هنرمندان از پرداخت مالیات معاف هستند حال اگر بازیگران نخبه‌ای هستند که دستمزد کلان می‌گیرند، این اتفاق را نباید به همه اهالی هنر بسط داد».

نظامی‌های معاف از مالیات
اگر فردی مشغول فعالیت‌ و استخدام نهادهای نظامی کشور باشد، دیگر نیاز نیست هر‌ماه بخشی از حقوق‌اش بابت پرداخت مالیات کسر ‌شود، در واقع براساس قانون درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی از مالیات معاف است.

یک پزشک: مگر چند درصد پزشک با درآمد میلیاردی داریم؟
تلاش پزشکان برای استفاده نکردن از دستگاه پوز را می‌توان نمود بیرونی نبرد مالیاتی پزشکان با سازمان امور مالیاتی دانست، چرا که سال‌هاست برخی پزشکان از هراس نشان دادن میزان گردش مالی‌شان، دستگاه‌های کارتخوان را از مطب‌های خود جمع کرده‌اند و تنها به دریافت پول نقد راضی می‌شوند.
تنش میان سازمان امور مالیاتی و پزشکان تا جایی پیش رفت که سرانجام پای قانون به میان آمد و براساس توافق به عمل آمده میان سازمان نظام پزشکی، سازمان امور مالیاتی و سازمان دامپزشکی، استفاده از کارتخوان برای افرادی که در حرفه پزشکی و دامپزشکی مشغول فعالیت هستند، اجباری شد.
علی ثمره که سال‌هاست به‌عنوان دندانپزشک مشغول فعالیت است، فرار مالیاتی برخی از همکارانش را قبول می‌کند اما با حساسیت خاصی توضیح می‌دهد که این اتفاق تنها از جانب تعداد انگشت‌شماری انجام می‌شود؛ «پزشک‌های معروف شهرهای بزرگ با درآمدهای عجیب انگشت‌شمار هستند و برخی از آنها به طرق مختلفی مانند غیرواقعی اعلام کردن درآمدهایشان، راه‌های پرداخت مالیات را دور می‌زنند اما مگر چند درصد پزشکان جزو این افراد با درآمد بالا هستند؟ در ضمن پزشکانی که برای خودشان مطب دارند تا درآمد سالانه 21میلیون و 600هزار تومان از پرداخت مالیات معاف هستند. ناگفته نماند که در کنار این افراد، پزشکان متخصصی در بیمارستان‌ها مشغول فعالیت هستند که همان ابتدا مالیات از حقوق‌شان کم می‌شود و به هیچ وجه نمی‌توانند از پرداخت مالیات فرار کنند.»

یک وکیل: راهی برای دور زدن مالیات نداریم
در هر شغلی این احتمال وجود دارد که صاحبان مشاغل دست به فرار مالیاتی و کارهای غیرقانونی بزنند، حتی وکلایی که سر و کارشان با بندها و تبصره‌های قانونی است. پیمان ایمانی جز وکلایی است که هرگونه فرار مالیاتی میان همکارانش را رد می‌کند؛«معافیت مالیاتی دقیق اعمال نمی‌شود، چرا که فرض بر دروغگویی در اعلام دقیق درآمد گذاشته می‌شود. عمده دور زدن قانون مالیات به شکل عدم‌اعلام رقم واقعی درآمد است، که این اقدام هم دلیل دارد. دریافت حق‌الوکاله منوط به اتمام پرونده است و شاید یک پرونده یک‌سال طول بکشد، بنابراین از نظر سازمان مالیاتی، وکلا حق‌الوکاله را کم اعلام می‌کنند که به این کار نمی‌توان دور زدن قانون گفت.»