«کُلو مردگان»؛ روایتی از تاریخ سبزوار

سحر وحدت | خراسان جنوبی - خبرنگار:


تئاتر «کُلو مردگان» به نویسندگی «حسن کیقبادی» و کارگردانی «مصطفی حمیدی‌فر» در سبزوار روی صحنه رفته است. این نمایش اقتباسی آزاد و روایتی از کشته شدن «طغای تیمورخان» از خان‌های مغول به دست یکی از سربازهای سربداران به نام «یحیی کرابی» است. اکنون از این نمایش استقبال بسیار خوبی شده است. «محمدحسین غایبی»، «حسین شمس‌آبادی»، «وحید مکاری»، «بهروز دادور»، «فرزانه فرهبد»، «مهدی جلینی»، «احسان افچنگی»، «حمید گردشی»، «حسن علوی‌زاده»، «مهدی عابدی»، «محمد رحمتی»، «مصطفی عامری» و «مهدی دلبری» در این نمایش‌نامه نقش‌آفرینی می‌کنند. نویسنده نمایش‌نامه «کُلو مردگان» می‌گوید: سال گذشته آقای حمیدی‌فر پس از 3 سال تحقیق درباره موضوع سربداران به بنده پیشنهاد داد که یک نمایش‌نامه در این خصوص بنویسم. 

کیقبادی با اشاره به برگزاری جلسات متفرقه و متعدد در این زمینه و آغاز نگارش نمایش‌نامه بیان می‌کند: طی چندین جلسه نگارش و بازنویسی به داستان فعلی «کُلو مردگان» رسیدیم. در این نمایش‌نامه، نگاه آزاد و برداشت خود را از ماجرای تاریخی سربداران سبزوار داشته‌ایم. وی می‌افزاید: با این‌که تبلیغات دیر شروع شد، تاکنون استقبال مردم از اجرا بسیار خوب بوده است و امیدواریم باقی شب‌ها نیز با همین بازخورد و استقبال مواجه باشیم. 


تغییر ذائقه مردم

کیقبادی با تاکید بر این‌که هنرمندان می‌توانند ذائقه مردم را تغییر، ارتقا و یا تنزل دهند، می‌گوید: تجربه نشان داده است مردمی که به دنبال کار جدی هنری هستند کارهای قوی را می‌پسندند. نمایش «کُلو مردگان» کاری پرزحمت بود و با مشاهده استقبال مردم امیدوارم که ذائقه‌ها به سمت حمایت از تئاتر حرفه‌ای سوق پیدا کند. درست است که مخاطب به کارهای کمدی خوب هم نیاز دارد، اما «کُلو مردگان» یک کار جدی است که مخاطب از دیدنش لذت می‌برد. اگر نویسنده و کارگردان‌های بعدی این راه را ادامه دهند، ذائقه مخاطب در آینده قطعا به این سمت و سو می‌رود. وی با بیان این‌که در وهله اول نمایش‌نامه را خیلی آزاد نوشتیم اما اساتید نکاتی را گوشزد کردند، ادامه می‌دهد: تغییراتی را به گونه‌ای ایجاد کردیم که آبروی تئاتر و اصالت متن حفظ شود و هم این‌که نظر مخاطب و منتقدان برآورده شود زیرا نگاه اصلی ما به سمت مخاطب است. 


وجود پتانسیل اجرای شبی یک تئاتر در سبزوار

نویسنده نمایش «کُلو مردگان» معتقد است در شهرستان سبزوار به دلیل این‌که تئاتر به صورت مقطعی اجرا می‌شود و هر سال معمولا شاهد 2 کار جدی به مدت نهایتا 50 شب در طول سال هستیم، مخاطب عادت به دیدن تئاتر نکرده است. اگر هر شب یک تئاتر روی صحنه نمایش سبزوار ‌بود، استقبال مخاطب به گونه‌ای بود که می‌دانستند تئاتر همیشه هست و نیاز به این همه تبلیغ برای جا انداختن تئاتر نبود و مخاطب پراکنده نمی‌شد درست مانند سینما که هر روز شاهد چند فیلم روی پرده هستیم. وی خاطرنشان می‌کند: این پتانسیل در سبزوار وجود دارد باید از نیروهای جوان با نگاه باز، آموزشی و انعطافی این کار انجام شود.

امیدواریم روزی برسد که سبزوار حداقل شبی یک تئاتر روی صحنه داشته باشد و برای مخاطب مشخص باشد که همیشه تئاتر وجود دارد. اگر نیروسازی، آموزش و حمایت‌های حداقلی انجام شود این کار شکل می‌گیرد و آینده خوبی دارد. کیقبادی با بیان این‌که در حال حاضر مسیر تئاتر سبزوار به این سمت و سو نمی‌رود، می‌افزاید: از ابتدای سال تاکنون فقط 2 اجرای خوب و قوی داشته‌ایم و در سال مجموعا شاهد 40 یا 50 شب اجرای تئاتر در شهرستان هستیم که حداقل باید به 100 و 200 شب و در نهایت به هر شب برسد. امیدواریم شاهد محقق شدن این امر در شهرستان باشیم. 


3 سال تحقیق برای نوشتن نمایش‌نامه

کارگردان تئاتر «کُلو مردگان» با اشاره به تحقیقات 3 ساله درخصوص موضوع این نمایش می‌گوید: در مورد ورژن‌های مختلفی از کارهایی که برای ارتباط گرفتن بیشتر نسل جدید از تاریخ اقتباس شده بود تحقیقات گسترده‌ای انجام دادیم. حمیدی‌فر با بیان این‌که با بررسی موضوع دیدیم سربداران از لحاظ دراماتیک کاراکترها و موضوع جذابی دارد، ادامه می‌دهد: غیر از این‌که نهضت سربداران مردمی است، کاراکترهایی که برجسته شده‌اند جنبه نمایشی دارند. در کشور فقط سبزواری‌ها بودند که توانستند بعد از 120 سال تعرض مغول‌ها به ایران به حکومت آنها پایان دهند.

وی با اشاره به موضوع این نمایش تصریح می‌کند: طغای تیمورخان در منطقه گرگان و خراسان بزرگ در رفت‌وآمد بوده است. زمانی که ابوسعید بهادرخان، آخرین حکمران مغول، می‌میرد طغای تیمور خود را فرزند خلف وی و شایسته پادشاهی ایران می‌داند که در این مسیر ناکام می‌ماند. یک سبزواری به نام «یحیی کرابی» با ماموریت «امیر مسعود» معروف‌ترین امیر سربداران که به عدالت، هوش، انصاف، میانه‌روی و تدبیر بالا معروف بوده است طغای تیمور را به هلاکت می‌رساند. به گفته این کارگردان، برای اجرای این نمایش حدود یک سال تمرین کرده‌اند و در آن از جوانان در کنار بزرگان و پیشکسوتان استفاده شده است. متن به زبان امروزی است تا جوانان با کار انس بگیرند و به خواندن تاریخ سربداران علاقه‌مند شوند.