پرورش ماهی در قفس کمبودها

مریم ساحلی | انزلی-‌خبرنگار


 توسعه آبزی‌پروری، مسیری روشن برای دستیابی به شکوفایی اقتصادی در گیلان است. پرورش ماهی در قفس طرحی است که آوازه آن نگاه‌های زیادی را جلب کرده، اما تاکنون به جایگاه مناسبی نرسیده است. مشکلات موجود بر سر دریافت تسهیلات با توجه به حجم نقدینگی مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در این حوزه، به عنوان یکی از موانع اصلی پیش روی توسعه پرورش ماهی در قفس عنوان می‌شود، اما نباید از یاد برد مشکلات دیگری نیز وجود دارند که رفع آنها نیازمند مشارکت همه‌جانبه است. 


نبود زیر‌ساخت‌ها

مدیرعامل یکی از شرکت‌های فعال در حوزه پرورش ماهی در قفس به همشهری می‌گوید: با وجود تبلیغ برای توسعه پرورش ماهی در قفس، هنوز زیرساخت‌های لازم برای این شیوه پرورش در گیلان آماده نیست. باید توجه داشت که اجرای این پروژه نیازمند یکسری ملزومات است. سایت پشتیبان در ساحل یکی از زیرساخت‌هایی است که باید برای مواردی همچون نگهداری غذا در اختیار داشته باشیم. وجود شناور برای حمل ماهی و غذای آن از ساحل تا قفس هم نیازمند اسکله است.

«جعفر سرخوش» با بیان این‌که دستیابی به بالندگی اقتصادی و رونق طرح‌های تولیدی در گرو مشارکت همه‌جانبه است، می‌افزاید: در آغاز کار مکانی برای راه‌اندازی سایت پشتیبان به ما داده شد که آن را تجهیز کردیم، اما بعدها بنا به دلایلی این مکان پس گرفته شد. با این‌که شرکت ما از بهترین تکنولوژی موجود در دنیا استفاده کرد ولی کارمان با مشکل روبه‌رو شد؛ چراکه زیرساخت برای بهره‌برداری مناسب از این سرمایه‌گذاری وجود ندارد. 
وی ادامه می‌دهد: هم‌اکنون 3 قفس از 4 قفس شرکت را بیرون کشیده‌ایم. در حال حاضر دچار وضعیتی هستیم که به کنار کشیدن قفس چهارم هم فکر می‌کنیم. 


نبود سایت پشتیبان

سرخوش اظهار می‌کند: شیلات برای رفع مشکلات پیگیری‌هایی کرد، اما توان اختصاص مکانی به عنوان سایت پشتیبان را نداشت. از سوی دیگر ما برای حمل ماهی تا قفس نیازمند اسکله هستیم. ناچاریم از اسکله بندر انزلی این کار را انجام دهیم که 5 ساعت برای رفت و برگشت و یک ساعت هم برای عملیات تخلیه ماهی زمان نیاز است؛ در صورتی که از منطقه آزاد تا محل پروژه فقط نیم ساعت فاصله است. 
این مسئول ادامه می‌دهد: متاسفانه با وجود همه نامه‌نگاری‌های انجام شده توسط شیلات، منطقه آزاد اجازه استفاده از اسکله‌ را به ما نداد.


شرایط نامناسب برای ادامه فعالیت 

 سرخوش می‌گوید: شرکت ما 18 میلیارد تومان در دریا سرمایه دارد و کل این سرمایه‌گذاری شخصی است. فقط از 2 میلیارد تومان تسهیلات به عنوان سرمایه در گردش استفاده کرده‌ایم. به همین علت دغدغه کمتری داریم، اما فعالیت برای سرمایه‌گذارانی که با تکیه بر تسهیلات وارد کار شده‌اند، مشکل‌تر است.

وی بیان می‌کند: مشکلات دیگری هم داریم. به عنوان مثال اداره دامپزشکی صدور پروانه بهره‌برداری را منوط به داشتن انبار مورد تایید دامپزشکی در ساحل می‌داند، اما مساله اینجاست که ما مکانی برای ایجاد انبار نداریم. نزدیک به 5 سال است که شرکت ما درگیر این پروژه است. مکاتبات برای رفع مشکلات 2 سال است که انجام شده، اما تاکنون به نتیجه نرسیده. اگر طی 2 ماه آینده هم مشکل حل نشود، کار را تعطیل می‌کنیم. 


تلاش برای رفع مشکلات

مدیر کل شیلات گیلان هم در گفت‌و‌گو با همشهری می‌گوید: شیلات در استان‌های شمالی از سال 1394 به صورت عملیاتی وارد حوزه پرورش ماهی در قفس شد. موازی با مصوبات کمیسیون مرکزی در سازمان شیلات ایران، کارگروه استانی با عضویت همه مدیران کلی که به نوعی با بخش‌های اجرایی این طرح مرتبط هستند، شکل گرفت. تاکنون 37 جلسه استانی برگزار شده که در این جلسات مشکلات و موانع توسعه پرورش ماهی در قفس مطرح شده است.

«صمد درویشی» با بیان این‌که یکی از موانع، سایت‌های پشتیبان هستند، می‌افزاید: شیلات دارای 2 اسکله است که یکی از آنها در انزلی مستقر است و این حوزه را پشتیبانی می‌کند. اسکله دیگر در کیاشهر با 20 تا 25 هزار تن ظرفیت توسعه پرورش ماهی در قفس، اسکله پشتیبان محسوب می‌شود. البته اسکله‌های شناور هم اضافه شده‌اند و برای منطقه شرق و غرب استان نیز اقداماتی در دست انجام است.


کمک ۲۵ میلیارد ریالی دولت

مدیر کل شیلات گیلان بیان می‌کند: در دور دوم سفر هیات دولت به گیلان 25 میلیارد ریال اعتبار مصوب شد تا ایجاد سایت‌های پشتیبان و زیر‌ساخت‌های مورد نظر را دنبال کنیم. تاکنون برای 2 سایت، مکان شناسایی شده است؛ یکی در اطراف رودسر و دیگری در رضوانشهر که پیگیر تملک این سایت‌ها هستیم. به موازات این اقدامات، پیگیر تحقق اعتبارات نیز هستیم و در صورت تخصیص اعتبارات، در شرق و غرب استان 2 سایت پشتیبان ایجاد خواهیم کرد. درویشی از تلاش برای واگذاری عرصه‌های تحت تملک شیلات در طول نوار ساحلی به صورت اجاره به متقاضیان در چارچوب مقررات برای استقرار امکانات سخت‌افزاری هم خبر می‌دهد.  

وی می‌گوید: اخیرا پس از پیگیری‌هایی که داشتیم، از سوی دانشگاه دریایی امام خامنه‌ای با وجود این‌که دارای تشکیلات نظامی و امنیتی است، به ما قول داده شد که پس از هماهنگی‌های لازم با مرکز، به صورت موقت تا زمان راه‌اندازی سایت‌های پشتیبان، شناورهای ما می‌توانند از اسکله آنها استفاده کنند.
مدیر کل شیلات گیلان درباره همکاری‌های منطقه آزاد برای ایجاد سایت پشتیبان به منظور توسعه پرورش ماهی در قفس اظهار می‌کند: درباره استفاده از اسکله منطقه آزاد هم جلساتی داشتیم. باید توجه داشت که اسکله منطقه آزاد، تجاری و با استانداردهای خاص این کاربری است و برای پهلوگیری شناورهایی مانند کاتاماران که در پرورش ماهی در قفس مورد استفاده قرار می‌گیرد، مناسب نیست. 


ظرفیت 75 هزار تنی پرورش ماهی در قفس

 درویشی با بیان این‌که طرح پرورش ماهی در قفس یکی از 10 طرح اقتصاد مقاومتی وزارت جهاد کشاورزی است، می‌گوید: ظرفیت پرورش ماهی در قفس استان 75 هزار تن است و 7 پهنه آبی در گیلان با مساحت 27 هزار هکتار برای این منظور شناسایی و تاکنون 20 موافقت اصولی با 35 هزار تن ظرفیت صادر شده است. سرمایه‌گذاران این طرح تشکل‌های عمومی غیردولتی یا افراد حقیقی هستند. 

وی می‌افزاید: در حال حاضر 4 مزرعه پرورش ماهی در قفس در گیلان با ظرفیت اسمی مجموع 8500 تن فعال است، اما ظرفیت فعال این 4 مزرعه حدود 1600 تن است. بر اساس ملاحظات زیست‌محیطی فقط گونه قزل‌آلا و گونه‌های مختلف ماهیان خاویاری و گونه‌های بومی حوزه جنوبی دریای خزر مثل کپور دریایی و سوف را برای پرورش در قفس معرفی می‌کنیم. 


دلایل اصلی اجرای کند پرورش ماهی در قفس

مدیر کل شیلات گیلان هزینه بالای مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری را یکی از موانع موجود در مسیر توسعه پرورش ماهی در قفس می‌داند و می‌گوید: فعال کردن یک مزرعه 500 تنی در طول نوار ساحلی استان نیازمند 30 تا 35 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری است. از سوی دیگر بخشی از امکانات مورد نیاز وارداتی بوده و نوسانات ارزی موجب افزایش قابل ملاحظه قیمت آنها شده است.