پرندگان نقشه آسمان را گم کرده‌اند

بهرام کلهرنیا ـ گرافیست

نور، زیبایی و جلوه دارد. می‌تواند رنگی و موجب زیبایی محیط پیرامون باشد. چشم انسان بدون نور نمی‌بیند و برای همین در مواردی روشنایی و بینایی، مترادف هم آورده می‌شوند. جذابیت آسمان شب به دلیل نورهایی با میزان‌های مختلف در متن تیره است.
در روزگار ما به مدد وسایل، امکانات و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی تولید نور در اندازه‌ها و رنگ‌های متنوع کار سهل و آسانی شده است. هر کسی می‌تواند درسطح دلخواهش با لامپ‌هایی که مولد نورند را به هر نحوی که دوست دارد، روشن کند اما تشخیص خوب یا بد بودن آثار هر نوع نورپردازی به همین سادگی‌ها نیست.
شناخت کیفیت، اثر، زیان‌ها، فواید و ... نورهای مختلف مقوله‌ای مهم است که تخصص در آن مهارت، دانش، مطالعه و تحقیقات وسیعی را طلب می‌کند.
کاربرد غیرکارشناسانه می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را ایجاد کند، چنانکه درصدی از شهرهای بزرگ جهان شاهد چنین مشکلاتی هستیم.
استفاده نادرست از نور در این شهرها، پارازیت دیداری را در پی دارد. کسانی که پس از ساعت‌ها کار و تلاش تن و روانی نیازمند آرامش دارند، مجبورند در ترددهای پس از پایان روز طیف‌هایی از رنگ‌های مختلف را که این آرامش را به هم می‌زند، تحمل کنند. عاملی که می‌تواند سبب بیماری‌های جسمی و روحی شود.
مردم حق دارند آسمان را ببینند، اما در شهرهایی با تراکم نور زیاد این حق از آنها دریغ می‌شود. حتی پرندگان که دورتر و فراتر از کانون این نورها هستند از آسیب‌های آن در امان نیستند. حجم زیاد نور موجب می‌شود پرندگان نتوانند آسمان را ببینند و نقشه آن را دریابند. ندیدن نقشه پرواز برای آنها مشکلاتی را در کوچ ایجاد می‌کند. البته تهران ما نیز شهری است با آلودگی‌های فراوان نوری. اکنون نورپردازی به شکل کاملا ابتدایی و دم‌دستی به وسیله لامپ‌های الوان روی سطح ساختمان‌های نوساز رایج شده است. کاری که کاملا دور از قواعد و اصول حرفه‌ای انجام می‌شود از همین روست شهروندی گلایه می‌کرد که از وقتی نور بنفش ساختمانی در کوچه آنها از پس برآمدگی سنگی دیوار بر ساختمان مقابل خانه‌اش می‌تابد، فرزندش شب‌های پرهراسی دارد. چرا که دائم دست بنفشی را می‌بیند که سنگی را بالا برده تا به سوی او پرتاب کند.