مقابله با اضافه‌برداشت‌ها در حوزه آبی کرمان

این روزها مهم ترین موضوعی که مردم و مسئولان را در کرمان به خود معطوف کرده است موضوع کم آبی است. به طوری که استاندار نیز که عالی ترین مقام اجرایی دولت در استان است، حل این مشکل را جزو اولویت برنامه‌های خود می داند. 

به گزارش ایسنا، استاندار می‌گوید: کرمان در بین استان‌های خشک کشور از استان‌های بزرگ و پهناور است. از نظر خشکی ۱۱ درصد خاک کشور در کرمان و از نظر جمعیت ۴ درصد جمعیت در این استان قرار دارد. وسعت زیاد و جمعیت به طور نسبی کم، تراکم جمعیت را در استان کرمان کاهش داده است. همین عامل باعث شده خدمات‌رسانی به استان به لحاظ هزینه و سرعت کار با مشکل مواجه باشد.  

 «محمدجواد فدایی» می‌افزاید: با مشکلات موجود به طور نسبی در سال‌های گذشته با تلاش همکاران توانستیم به طور قابل قبولی خدماتی را در استان ارائه دهیم. ما در برخی شاخص‌ها از متوسط کشوری پایین‌تر هستیم. از جمله گازرسانی که ۳۵ درصد از شاخص متوسط کشوری پایین‌تریم که دلیل عمده آن گستردگی استان و فاصله آن از مراکز کشور باعث شده در سال‌های گذشته توجه کافی به استان صورت نگیرد. 


تأمین آب استان 

فدایی تامین آب استان را از اولویت‌های اساسی می‌داند و می‌گوید: در این زمینه برنامه‌هایی اجرا شده است. کرمان در نزولات جوی جزو استان‌های خشک کشور به حساب می‌آید. بارندگی متوسط کشور ۲۴۰ میلی‌متر است. ما نصف متوسط کشور بارندگی داریم. حدود ۱۵ تا ۲۰ سال با خشکسالی مواجه بودیم. امسال برای اولین بار متوسط بارندگی نسبتاً زیاد بود. از طرف دیگر در سال‌های گذشته برداشت آب از منابع زیرزمینی توسعه پیدا کرده است.

 از ۳۴ هزار حلقه چاه که حفر شده ۱۱ هزار چاه غیرمجاز است و چاه‌های مجاز هم برداشت اضافه بر پروانه دارند؛ مجموع این‌ها باعث شده حدود ۹ هزار میلیون متر مکعب در سال اضافه برداشت آب از منابع زیرزمینی داشته باشیم. اضافه برداشت باعث شده با افت سطح آب زیرزمینی نیز مواجه شویم. 

وی می‌افزاید: از نظر علمی تغذیه سفره‌ها مشکل پیدا کرده است. ضمن این‌که کیفیت آب هم تغییر یافته و حتی در چاه‌های آب آشامیدنی هم املاح و هم فلزات سنگین بالا رفته است؛ بنابراین اولویت ما این است که برداشت از منابع را کنترل کنیم. از سوی دیگر برای مقابله با اضافه برداشت‌ها به برنامه‌های دقیقی از جمله تبدیل کشاورزی به کشت گلخانه‌ای نیاز داریم تا مصرف آب را کاهش دهیم. اجرای این طرح باعث می‌شود هم معیشت کشاورزان حفظ شود و هم اضافه برداشت‌ها کاهش پیدا کند. 


تأمین آب شرب از چاه‌ها امکان‌پذیر نیست

فدایی می‌گوید: تأمین آب شرب از چاه‌ها امکان‌پذیر نیست. مسئولان از سال‌های گذشته بر این موضوع کار کردند و به این نتیجه رسیدند که چاره‌ای نداریم به جز این‌که از حوزه‌های دیگر آب را تامین کنیم. 

استاندار کرمان درباره راهکارهای موجود برای جلوگیری از جیره‌بندی آب شرب استان می‌افزاید: با روش‌هایی که شرکت آب و فاضلاب در دست دارد سعی کردیم پاسخ‌گوی مردم باشیم تا آب جیره‌بندی نشود. برای این کار طرح انتقال آب از حوزه مجاور کرمان یعنی از سد صفارود به کرمان در نظر گرفته شده که این طرح از سال‌ها قبل مورد مطالعه قرار گرفته است. 

وی می‌افزاید: بهترین قسمت این طرح حفر تونلی در حدود ۶۷ کیلومتر بود. به دلیل این‌که در سال‌های گذشته تکنولوژی اجرایی با این ابعاد طولی وجود نداشت، قرار شد با پیمانکاران خارجی کار انجام شود، اما به دلیل مشکلات ارزی این قرارداد به نتیجه نرسید.

 سپس طرح تعویض و قرار شد با خط لوله، آب را منتقل کنند. اما اشکالی که پیش آمد این بود که ارتفاع مسیر زیاد بود و نیاز به چندین ایستگاه پمپاژ داشت و باعث می‌شد هزینه‌های جاری مصرف برق بالا برود؛ به همین دلیل برای بخشی از پروژه‌ پمپاژ و بخشی تونل در نظر گرفته شد. این بار حفر تونل به ۳۸ کیلومتر تبدیل شد که با تعویض این طرح، تکنولوژی اجرای تونل هم پیشرفت کرد. به طوری که تصمیم گرفته شد قرارگاه خاتم(ص) به لحاظ تجربیاتی که در حفر تونل در کشور داشت به وسیله دو دستگاه تی‌وی‌ام حفاری تونل را آغاز کند. 

وی ادامه می‌دهد: کارهای اجرایی این طرح در سال ۹۳، آغاز و هم‌زمان با آن احداث سد نیز شروع شد. در حال حاضر حدود ۵۰ درصد کار انجام شده است. برای اجرای این پروژه ۶۰۰ میلیارد تومان هزینه شده که برای تکمیل آن هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است که از طریق تسهیلات ماده ۵۶ و 10 بانک، یک کنسرسیوم تشکیل شده و بانک صنعت و معدن مدیریت این بانک‌ها را بر عهده گرفته است. این بانک‌ها قرار بود صد میلیارد تومان پرداخت کنند و دولت هم بازپرداخت وام را تضمین کرده بود. تفاهم‌نامه‌ای هم بین بانک‌ها و وزارت نیرو به امضا رسیده بود، اما هنگام پرداخت پول از سوی بانک‌ها دادستان کرمان اعلام کرد پروژه به لحاظ فنی زیر سؤال بوده و اشکالاتی هم دارد. بانک‌ها هم بر اساس نامه دادستانی از پرداخت وجه خودداری کردند. در نتیجه پروژه به علت عدم تامین مالی تعطیل شد. 


انتقال آب از سد صفارود، تنها راه‌حل موجود 

فدایی با تاکید بر این‌که تامین آب شهر کرمان غیر از اجرای این پروژه راه‌حل دیگری ندارد، می‌گوید: اگر قرار به انجام این پروژه نباشد، 2 راه‌حل دیگر نیز وجود دارد منتهی اجرای آن‌ها بسیار طولانی‌مدت و هزینه‌بر است. یکی انتقال آب از سرشاخه‌های کارون از منطقه خراسان به کرمان است که فاصله آن زیاد است و ۱۸ هزار میلیارد تومان هزینه در بر دارد. در میان‌مدت نمی‌توان آب کرمان را از این طریق تامین کرد. راه دیگر انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان از طریق دستگاه شیرین‌کن آب است که این کار در حال حاضر برای صنعت انجام می‌شود. این پروژه در مجموع در حال احداث است و پیشرفت خوبی دارد. امیدواریم تا سه چهار ماه آینده به بهره‌برداری برسد. 

وی می‌افزاید: هزینه تامین این آب بسیار بالاست و مردم توان پرداخت آن را ندارند. دولت باید بتواند مابه‌التفاوتی را پرداخت کند یا این‌که ما باید کاری کنیم تا قیمت تمام‌شده را مردم پرداخت کنند. 


اقدامات دادستانی

فدایی در خصوص اقدام دادستانی در مورد انتقال آب صفارود می‌گوید: اجرای این پروژه باعث نگرانی مردم جیرفت و راور شده و آن‌ها نگران‌اند انتقال آب برای آن‌ها مشکل ایجاد کند. ایرادی که دادستان اعلام کرده مشکلات محیط زیستی است، در حالی که در مطالعاتی که برای اجرای این پروژه صورت گرفته همه این نکات دیده شده و مجوزهای اولیه در این زمینه داده شده است. پرونده‌ای که مردم شکایت کردند در مرحله دادستانی نیست و قاضی حکم به ادامه کار داده است. در حال حاضر دادستان در این زمینه اظهار نظر کرده و بانک‌ها چون در ارائه تسهیلات احتیاط می‌کنند، فعلاً دست نگه داشتند و قرار شده از طریق صحبت با وزیر کشور در سطح ملی این قضیه را پیگیری کنیم تا به زودی این پروژه به مرحله اجرا باز‌گردد. 


پیشرفت ۹۰ درصدی ساخت تالار مرکزی شهر 

فدایی درباره آخرین وضعیت ساخت تالار مرکزی شهر و ساخت باند دوم فرودگاه کرمان هم می‌گوید: تالار مرکزی کرمان از پروژه‌هایی است که اجرای آن بسیار طولانی شده، سال گذشته جلسه‌ای با مسئولان وزارت ارشاد داشتیم که توافق کردیم این پروژه امسال به بهره‌برداری برسد و مطالبات پیمانکار نیز تا سال ۹۹ پرداخت شده است. این توافق خوب پیش رفته و طی بازدیدی که در چند روز گذشته داشتم ۹۰ درصد پروژه انجام شده و فقط ۱۰ درصد آن باقی مانده است. تاکید ما این بوده که در هفته دولت این طرح افتتاح شود که امیدواریم امسال به بهره‌برداری برسد. 

وی ادامه می‌دهد: این تالار دارای یک سالن استاندارد موسیقی، سالن نمایش، سالن همایش و پلاتوهایی است که افتتاح آن می‌تواند در توسعه فرهنگ و هنر کرمان مؤثر باشد. در مورد باند فرودگاه نیز قرار بود در بهمن‌ماه سال قبل به بهره‌برداری برسد، اما به دلیل مشکلات کشور در تامین قیر آسفالت این فرودگاه، پروژه تا چند وقت عقب افتاد. در حال حاضر قیر تامین شده و در حال آسفالت کردن آن هستند و این پروژه نیز در چند ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد.


تبدیل خانه‌های قدیمی شهر به خانه‌موزه هنر 

 «محمدجواد فدایی»، استاندار کرمان، می‌گوید: در حال حاضر خانه‌های بوم‌گردی متعددی در مناطق مختلف استان ایجاد شده که فعال هستند؛ همچنین در زمینه سرمایه‌گذاری برای مجتمع گردشگری از افراد علاقه‌مند برای ایجاد این کار حمایت می‌کنیم و برای واگذاری زمین، صدور مجوز، تسهیلات و اختصاص یارانه کمک خواهیم کرد. یکی دیگر از کارهایی که به دنبال آن هستیم این است که با همکاری معاونت فرهنگی‌هنری خانه‌های قدیمی شهر را به خانه‌موزه هنر تبدیل کنیم؛ یعنی هر خانه‌ای پس از مرمت در اختیار یکی از هنرمندان کرمان قرار گیرد و آثارش در آن‌جا نگهداری شود. چند وقت یک بار هم در آن‌جا حضور داشته باشد و آموزش دهد. برای این کار خانه‌ای انتخاب شده تا در اختیار استاد ملک‌زاده، استاد خط، قرار گیرد؛ همچنین هنرمندانی مثل هوشنگ مرادی‌کرمانی و هنرمندان دیگری که می‌توانند آثارشان را در آن‌جا ارائه کنند، مد نظر قرار دارند.