آسیب های اجتماعی
بررسی‌آسیب‌های اجتماعی در نشستی فوق‌العاده
اولین جلسه مشترک نمایندگان تهران در مجلس و شورای شهر درباره راه‌های پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی برگزار شد
بعد از ابراز نگرانی رهبر معظم انقلاب درخصوص وضعیت آسیب‌های اجتماعی در کشور و تأکید بر اجرای راهکارهای جدی و سریع برای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی، قرار شد تا جلسات منظمی هر 6ماه یک‌بار در حضور ایشان برای ارائه اقداماتی که در این خصوص انجام شده، تشکیل و گزارشی درباره نتیجه اقدامات صورت گرفته در این‌باره ارائه شود. در جلسات با رهبر معظم انقلاب 5 آسیب به‌عنوان اولویت اول در کشور معرفی شد که حاشیه‌نشینی، اعتیاد، طلاق، مفاسد اخلاقی و اجتماعی در صدر آسیب‌های اجتماعی کشور معرفی شدند. روز دوشنبه نیز نشست کمیسیون آسیب‌های اجتماعی مجمع 52نفره امید (اعضای نمایندگان تهران در مجلس و شورای شهر) با ریاست محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید مجلس، محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران، انوشیروان محسنی بندپی رئیس سازمان بهزیستی و حضور تعدادی از اعضا شورای شهر و نمایندگان تهران در مجلس شورای اسلامی و همچنین نمایندگانی از نهادهای انتظامی برگزار شد؛ جلسه‌ای که به گفته ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران مهم‌ترین تمرکز آن روی پیشگیری از شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی به‌خصوص در نسل نوجوان و جوان است.
این عضو کمیسیون سلامت شورای شهر تهران با اشاره به اینکه در این جلسه گزارش بنیاد امید ایرانیان از وضعیت آسیب‌های اجتماعی مطرح شد، درباره جزئیات جلسه گفت: این گزارش از منظر طلاق، کارتن خوابی، کودکان کار، اعتیاد و... تهیه شده که آمار و ارقام این گزارش در اختیار شرکت کننده‌ها قرار گرفت. وی در گفت‌وگو با همشهری گفت: یکی از نکات مهمی که نماینده نیروی انتظامی در این نشست مطرح کرد این بود که مهم‌ترین مسئله در موضوع آسیب‌های تهران بحث پیشگیری است؛ باید از مهاجرت بی‌رویه و حاشیه نشینی در تهران جلوگیری کرد چرا که بی‌عدالتی و نابرخورداری بسیاری از روستاها و شهرها باعث شده تا مردم برای دستیابی به زندگی بهتر راهی تهران شوند اما چون هزینه زندگی در تهران بالاست ناچار به حاشیه نشینی می‌شوند که همین حاشیه‌نشینی، اعتیاد، کودکان کار، دستفروشی و... را به همراه دارد.
خداکرمی گفت: من به‌عنوان عضو شورای شهر معتقدم ما باید ابتدا جلوی سرچشمه آسیب‌ها را بگیریم. وضعیت تهران در حوزه آسیب‌های اجتماعی همانند یک میز رنگ‌و رو رفته‌ای است که پایه‌های آن پوسیده است اما با پهن کردن رومیزی زیبا روی آن سعی می‌کنیم اشکالات آن را بپوشانیم.
عضو شورای شهر تهران گفت: الان حوزه آسیب‌های اجتماعی تبدیل به محلی برای کسب و کار یک عده شده است. یعنی به‌علت بودجه‌های فراوانی که از سازمان‌های مختلف به آسیب‌های اجتماعی اختصاص داده می‌شود، استفاده می‌کنند اما به جای درمان واقعی این آسیب‌ها فقط ظاهر آنها درست می‌شود. وی درخصوص راهکار کاهش آسیب‌های اجتماعی نیز گفت: به‌نظر می‌رسد که مداخلات ما ابتدا باید از آموزش و پرورش شروع شود چرا که یکی از علل میل به مصرف مواد‌مخدر در بین نوجوانان جست‌وجوی شادی است و متأسفانه این نشاط و شادمانی را در مواد‌مخدر جست‌وجو می‌کنند. اگر بتوانیم بودجه‌های این حوزه را در قسمت پیشگیری به سمت شادی و نشاط در مدارس ببریم می‌تواند بیشتر مؤثر باشد.
به‌گفته خداکرمی، برای ایجاد نشاط در دانش‌آموزان می‌توان آنها را به سمت قهرمان‌پروری خصوصا در ورزش، یا سوق دادن دانش‌آموزان به سمت شعر، موسیقی، فیلم و تئاتر مدرسه‌ای و یا کسب و کار در فضای مجازی برای کسب درآمد تشویق کرد. اینها موضوعاتی هستند که در آموزش و پرورش ما مغفول مانده‌اند. الان بچه‌های ما دچار تربیت چندگانه شده‌اند؛ در خانه یک نوع پرورش پیدا می‌کنند، در مدرسه یک نوع رفتار را شاهد هستند و در جامعه هم نوع دیگری از کردار را می‌بینند. همین چندگانگی رفتار باعث می‌شود تا نوجوان سرگردان بماند و مجبور به پنهان‌کاری شود و در نهایت به سمت رفتارهای پر خطر برود. او با اشاره به موضوع اعتیاد گفت: متأسفانه از هر 6نفر معتاد یک نفر خانم است، حدود 2میلیون و 800هزار معتاد به‌صورت رسمی ثبت شده‌اند اما مصرف اعتیاد در کشورمان بسیار بیشتر از این مقدار است، چرا که اعتیاد، کارتن خوابی، دزدی، طلاق و... را به همراه دارد.
به گفته خداکرمی، هیچ نهادی به تنهایی نمی‌تواند متولی پیشگیری و کنترل آسیب‌های اجتماعی باشد، به همین دلیل باید مشارکت مردمی، محله محوری و شهرمحوری را در پیش بگیریم تا مردم خودشان بسیاری از کارها را انجام دهند چرا که دولت طی سال‌های اخیر آنقدر بزرگ شده است که نمی‌تواند در همه حوزه‌ها مداخله کند و برای داشتن محله و شهر سالم باید مشارکت مردم را داشته باشیم و با نوآوری در زمینه تفریحات سالم بتوانیم به سمتی برویم که نه‌تنها آسیب‌ها کاهش پیدا کند بلکه زندگی با کیفیت و پر نشاطی برای بچه‌ها و نسل آینده داشته باشیم.
عضو شورای شهر تهران درباره دستاوردهای جلسات مختلف آسیب‌های اجتماعی گفت: خروجی این جلسات می‌تواند منجر به رویکردهایی در مجلس برای قانونگذاری و در شورای شهر برای طرح و برنامه شود اما نکته‌ای که باعث نگرانی است این است که ارتباط بدنه کارشناسی کشور در حوزه آسیب‌ها با شورای‌عالی کشور و متولیان حوزه آسیب‌ها قطع شده یا کمرنگ است و باید ارتباط بین محققان و سازمان‌های مردم نهاد و مسئولان بیشتر باشد؛ در عین حال به مردم نیز اعتماد شود، چرا که شیوه نصیحت و امر و نهی کردن در هیچ جای دنیا جواب نمی‌دهد. به‌گفته او، شایسته پایتخت ایران اسلامی مان نیست که شاهد این حجم از حاشیه نشینی، فقر و آسیب‌های اجتماعی باشیم.
همچنین طیبه سیاوشی، نماینده مردم تهران در مجلس درباره این جلسه به همشهری گفت: «این نخستین جلسه‌ای بود که درخصوص آسیب‌های اجتماعی با حضور اعضای شورای اسلامی شهر تهران و نمایندگان مجلس تشکیل شد. در این جلسه آمارهای فراوانی درخصوص آسیب‌های اجتماعی ارائه شد. یکی از آمارهایی که ارائه شد در مورد تن فروشی در تهران بود و آمارهای رسمی و غیررسمی در این خصوص در این جلسه اعلام شد. همچنین نهادهای مسئول آماری از اعتیاد دادند که بخش عمده این آمار درخصوص اعتیاد در شهر تهران بود.»
اعتیاد، ابرچالش آسیب‌های اجتماعی است
همچنین در نشست کمیسیون آسیب‌های اجتماعی مجمع 52نفره امید، رئیس سازمان بهزیستی، انوشیروان محسنی بندپی از اعتیاد به‌عنوان ابرچالش کشور یاد کرد. او گفت: «اگر اعتیاد را به‌عنوان یک تهدید استراتژیک درنظر بگیریم باید بگوییم بسیاری از آسیب‌های اجتماعی همانند طلاق و کارتن‌خوابی نیز از این موضوع نشأت گرفته‌اند. ما در بهزیستی مسئله اعتیاد زنان و کودکان را به‌طور ویژه دیده‌ایم، در گروه سنی ۴۵ تا ۶۱ سال به‌ازای هر 6مرد معتاد، یک زن معتاد وجود دارد و هر چه سن افراد پایین‌تر می‌آید، آسیب‌های اجتماعی زنانه می‌شوند. همه آسیب‌های اجتماعی همانند طلاق و اعتیاد به فقر برنمی‌گردند؛ به‌عنوان مثال در منطقه ویژه اقتصادی عسلویه ۲۳درصد جامعه کارگری دچار اعتیاد هستند. با کتک، شلاق و آب‌پاشی و مراکزی که خدمات اولیه ندارند نمی‌توانیم اعتیاد را درمان کنیم و در این حوزه موفق باشیم بلکه باید درمان‌های اجتماع محور را مورد توجه قرار دهیم.»
اطلس آسیب‌های اجتماعی کشور منتشر می‌شود
به گزارش پایگاه خبری فراکسیون امید مجلس، علاوه بر اینها تقی رستم‌وندی، رئیس سازمان امور اجتماعی کشور نیز در این جلسه گفته است: «متأسفانه بانک اطلاعاتی دقیقی از معتادان در کشور نداریم و اطلاعات ما در حوزه آسیب‌های اجتماعی قابل اتکا نیست. با وجود این، در وزارت کشور تا پایان سال نخستین اطلس آسیب‌های اجتماعی را منتشر خواهیم کرد. سرکشی جنسی، تغییر سبک زندگی، تنوع طلبی، لذت جنسی، رسانه‌ها و بالارفتن سن ازدواج باعث افزایش و گسترش تن‌فروشی در جامعه می‌شود.»
تهران شرایط ویژه‌ای دارد
محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید مجلس در نشست کمیسیون آسیب‌های اجتماعی مجمع 52نفره امید گفت: باید هماهنگی و همکاری بین مجلس، شورای شهر و دستگاه‌های اجرایی مربوطه برای پیگیری آسیب‌های اجتماعی تهران ایجاد شود. آسیب‌های اجتماعی در تهران به حد بحران رسیده است. به‌نظر می‌رسد شرایط تهران، شرایط ویژه‌ای است البته هماهنگی خوبی بین نهادهای دست‌اندرکار، 21نماینده شورای شهر و 30نماینده تهران از نظر سیاسی و اجتماعی وجود دارد و باید از این فرصت، نهایت استفاده را داشته باشیم. کمبود آمار و امساک در ارائه آمار یا گاهی خودشیرینی برخی دستگاه‌های اجرایی که آمار را کم نشان می‌دادند، باعث شد مسئولان ارشد با واقعیات روبه‌رو نشوند.به گزارش ایسنا، او ادامه داد: در واقع آمار چیزی را می‌گفت و واقعیت چیز دیگری را نشان می‌داد. شورای‌عالی اجتماعی باید با سازوکارهای لازم، مقابله با آسیب‌های اجتماعی و تقلیل آنها را دنبال کند. هماهنگی نهادهای اجتماعی، استاندار و شهردار تهران یک فرصت است که باید از آن به‌صورت حداکثری استفاده شود. در واقع مهم‌ترین مسئله ما هماهنگی دستگاه‌ها و هم‌افزایی آنهاست. علاوه بر این، جایی که نیاز به اصلاح قانون باشد موضوع از طریق مجلس، مجمع نمایندگان تهران و فراکسیون امید قابل پیگیری است و در مورد شورای شهر نیز اقداماتی باید در زمینه اصلاح رویکردها و اصلاح تصمیمات انجام شود.خوشبختانه اختلاف‌نظری در مورد آسیب‌های اجتماعی وجود ندارد. ما هم بنا نداریم همه مشکلات تهران را طی 2 تا 3سال حل کنیم اما قول می‌دهیم در فراکسیون امید، مجمع نمایندگان تهران و شورای شهر و با همکاری دستگاه‌های اجرایی اقداماتی برای فرزندان خود انجام دهیم تا بتوانیم تصمیمات مناسبی اتخاذ کنیم.