باغ کمپانی تا کارخانه حاجی زاویه

«بلورسازی» نام محله‌ای است در شمال شرق منطقه17 که از شمال به خیابان قزوین، از جنوب به خیابان نیروی هوایی، از شرق به بزرگراه نواب و از غرب به خیابان شهیدان حسنی(قلعه مرغی) منتهی می‌شود. این محله در همسایگی امامزاده معصوم(ع) و در پهنه جنوبی آن واقع شده است. محله بلورسازی در گذشته‌ای نه چندان دور به دلیل داشتن تعداد زیادی کارخانه و کارگاه صنعتی منطقه‌ای با اهمیت در حاشیه تهران بود. امروزه خیابان شهید «مسعود نعیمی» مهم‌ترین معبر این محله است.
اوایل دهه30 یک کارخانه تولید شیشه و بلور در جنوب این خیابان راه‌اندازی و این محدوده از همان زمان به خیابان بلورسازی معروف شد. کارخانه بلورسازی از شمال به خیابان شهدای کاشی، از غرب به خیابان قلعه‌مرغی و از جنوب به کوچه 27 و از شرق به خیابان شهید شیخ محمدی و بزرگراه شهید نواب محدود می‌شد. کارخانه بلورسازی از ضلع شرقی خود دارای 2معبر ورودی و خروجی بود. معبر ورودی بعد از گذر از پل چوبی نهر فیروز‌آباد (شیخ محمدی فعلی) از میدان حق‌شناس به 7متری بهار و محله بلورسازی می‌رسید و معبر خروجی آن از کوچه غلامی به انتهای کوچه قنات و کوچه یخچال محدود می‌شد. امروزه فقط بخشی از انبار کارخانه بلورسازی در این محله باقی مانده است، اما اهالی همچنان به خیابان نعیمی و محدوده اطراف آن محله بلورسازی می‌گویند.
مالک کارخانه بلورسازی فردی به نام «حاجی‌زاویه» بود و هنوز هم یکی از کوچه‌های خیابان شهید نعیمی به نام کوچه زاویه شناخته می‌شود. «محمد برمه‌ای» یکی از معتمدان و قدیمی‌های محله بلورسازی می‌گوید: «زمانی که کارخانه تولید بلور و شیشه در این محدوده ساخته شد هنوز خبری از بافت مسکونی نبود و این محله جزء محدوده حاشیه شهر محسوب می‌شد. جز کارخانه بلورسازی 2کارخانه دیگر هم درست روبه‌روی کارخانه بلور‌سازی وجود داشت که یکی از آنها کبریت‌سازی و دیگری کارخانه تولید نمک بود. در نیمه شمالی خیابان شهید نعیمی تا کوچه هفدهم نیز چند باغ بزرگ وجود داشت که بیشتر آنها متعلق به فردی به نام کمپانی بود و به همین دلیل به آنها باغ کمپانی می‌گفتند. فرد دیگری به نام «مصطفی اعتماد» هم مقدار زیادی باغ و زمین در این محدوده داشت و از مالکان بزرگ این محله بود.»
از سال 1340تا 1345با مهاجرت اقوام مختلف از جمله دامغانی‌ها و سمنانی‌ها جمعیت این محدوده زیاد و زمین‌ها و باغ‌های این محله به بافت مسکونی تبدیل شد. به تدریج کارخانه بلورسازی در مرکز بافت شهری قرار گرفت که در نتیجه سبب نارضایتی اهالی شد. در سال1351 با پیگیری‌های مردم کارخانه بلورسازی تعطیل شد، اما نام آن همچنان بر این محله باقی است. مسجد قدس رضوی مهم‌ترین مرکز دینی محله بلورسازی است. سال1337 مصطفی اعتماد، مالک بخشی از باغ‌های محله بلورسازی حدود هزار و700مترمربع از زمین‌هایش را برای ساخت مسجد به اهالی محله فروخت و «محمدتقی محمدی»، شیخ «حسن طالبی» و«محمدابراهیم قاسمی» با سرپرستی یکی از مشهورترین روحانیون آن زمان تهران به نام «محقق خراسانی» شروع به ساخت بنای مسجد قدس رضوی کردند و در سال 1340بنای نخستین مسجد محله کامل شد. بعدها در سال 1353تغییراتی در بنای مسجد ایجاد شد و به شکل امروزی درآمد. محله بلورسازی از سال1370یعنی از زمان اجرای طرح بزرگراه نواب به شدت دستخوش دگرگونی شد. بسیاری از خانه‌های قدیمی این محله به دلیل قرار گرفتن در طرح تخریب و اهالی به محله‌های دیگر کوچ کردند. کارشناسان براین باورند که اجرای ادامه بزرگراه یادگار امام(ره)، که آن هم از دل این محله می‌گذرد. بازهم این محله را دستخوش تغییر خواهد کرد.