آنکارا و واشنگتن در انتظار دومین بحران

ترکیه، آمریکا و بحران‌هایی که به‌نظر می‌رسد تمامی ندارد! درحالی‌که رسانه‌های جهان همچنان مشغول پوشش اخبار مرتبط با خرید سامانه موشکی اس-400 از سوی ترکیه هستند، پرونده تنش‌های میان آنکارا و واشنگتن بر سر شمال سوریه بار دیگر خبرساز شده است؛ پرونده‌ای که به حضور نیروهای مسلح کردی در نوار مرزی ترکیه-سوریه مربوط می‌شود و به یکی از مهم‌ترین مسائل امنیت ملی ترکیه تبدیل شده است.
در این زمینه و بعد از شکست آخرین دور از مذاکرات میان دیپلمات‌ها و نظامیان 2 کشور، وزیر خارجه ترکیه با لحنی کم سابقه آمریکا را تهدید کرد. مولود چاووش اوغلو در مصاحبه با شبکه TRT گفت: صبر ترکیه به سر آمده و اگر منطقه امن در شمال سوریه برقرار نشود ناچار به ورود نظامی به این منطقه هستیم. وی همچنین بار دیگر از آمریکا خواست با پاکسازی شمال سوریه از نیروهای کردی، مانع از بروز تنش‌های بیشتر میان 2 کشور شود. منابع دولتی ترکیه، گروه‌های مسلح کردی در شمال سوریه را شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان می‌دانند؛ حزبی که به گفته دولت ترکیه یک سازمان تروریستی است. ترکیه پیش از این در بهار سال2018 بعد از شکست مذاکراتی مشابه با آمریکا از گزینه نظامی استفاده کرده و ارتش خود را به شمال سوریه اعزام کرد؛ نام این عملیات «شاخه زیتون» بود و در جریان آن، شهر عفرین به‌طور کامل در اختیار ارتش ترکیه قرار گرفت. با این حال مقامات عالی رتبه آمریکا نسبت به تبعات هرگونه اقدام نظامی از سوی ترکیه در شمال سوریه هشدار داده‌اند. ازجمله این مقامات، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا بوده که اخیرا بر تعهد کشورش در حمایت از متحدان کرد خود در سوریه تأکید کرده است. بعد از سقوط عفرین، منبج در حاشیه شرقی حلب به اصلی‌ترین نقطه تمرکز نیروهای مسلح کرد در شمال سوریه تبدیل شده؛ منطقه‌ای که چند پایگاه نظامی آمریکایی نیز در آن تاسیس شده است.
تمام اینها در حالی است که رجب طیب اردوغان؛ رئیس‌جمهور ترکیه همچنان به حصول توافقی بین ترکیه و آمریکا بر سر شمال سوریه امیدوار است. اگرچه او نیز بی‌نتیجه ماندن مذاکرات اخیر میان 2 کشور را تأیید کرده و آن را «ناامیدکننده» خوانده است.
به‌گفته خبرگزاری آناتولی، قرار است تا پایان هفته جاری مذاکراتی دیگر میان مقامات عالی رتبه 2 کشور برگزار شود؛ خلوصی آکار، رئیس ستاد ارتش ترکیه و جیمز جفری، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا به سوریه ازجمله مقامات حاضر در این دور از مذاکرات خواهند بود.

حملات موشکی پراکنده
همزمان با تلاش‌های طرفین برای پیشگیری از وقوع بحران، تنش‌های نظامی در مرز سوریه و ترکیه رو به افزایش است. روز گذشته منطقه مرزی شانلی اورفا از سوی ارتش ترکیه برای دقایقی مورد حملات موشکی قرار گرفت؛ حملاتی که به‌گفته منابع محلی، چندین مجروح بر جای گذاشته است. ارتش ترکیه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: این حمله در پاسخ به شلیک 2موشک از شانلی اورفا به داخل خاک ترکیه صورت گرفته است. این در حالی است که طی روزهای گذشته تعداد قابل توجهی از نیروها و همچنین تجهیزات سنگین ارتش ترکیه در نوار مرزی سوریه مستقر شده‌اند و همزمان با این لشکرکشی، نیروهای ارتش آزاد سوریه (نزدیک به ترکیه) نیز برای ورود به درگیری‌های نظامی با گروه‌های مسلح کردی اعلام آمادگی کرده‌اند. نیروهای ارتش آزاد سوریه در جریان شکست گروه‌های کردی در شهر عفرین نیز نقش مهمی داشتند. شبکه الجزیره در تحلیل موقعیت فعلی شمال سوریه گزارش داد: تنش‌ها به اندازه‌ای است که هر لحظه انتظار می‌رود درگیری نظامی میان طرفین آغاز شود و مشخص نیست این شرایط تا چه زمان می‌تواند ادامه داشته باشد. پیش از این بخش عمده تحلیلگران و رسانه‌ها تصور می‌کردند ترکیه همواره قادر است بحران‌های خود با آمریکا را در آخرین لحظات از طریق دیپلماسی حل کند، اما این تصور بعد از شکست رایزنی‌ها و ورود موشک‌های اس-400 به ترکیه تا حد زیادی متزلزل شده است. حال باید منتظر ماند و دید سرنوشت دور جدید تنش‌های آنکارا و واشنگتن بر سر شمال سوریه چه خواهد بود؟


تنش‌های سیاسی در داخل ترکیه

همزمان با تشدید بحران‌های خارجی ترکیه، شرایط داخلی این کشور نیز شاهد تحولات کم سابقه و پرتنشی است؛ ازجمله تحولات مرتبط با افزایش رقابت‌های سیاسی میان احزاب ترکی و حتی حزب عدالت و توسعه. در این زمینه، خبرنگاران پایگاه اینترنتی اسپوتنیک که اخیرا با احمد داوود اوغلو، نخست‌وزیر پیشین ترکیه مصاحبه کرده بودند از کار خود برکنار شده‌اند؛ امری که واکنش تند اوغلو را به‌همراه داشت. او در توییتر خود نوشت: تا کجا می‌خواهید به بستن دهان‌ها ادامه دهید؟ داوود اوغلو در این مصاحبه از برخی سیاست‌های دولت ترکیه در حوزه‌های داخلی و خارجی طی سال‌های گذشته انتقاد کرده بود. این در حالی است که اخیرا برخی رهبران سابق حزب عدالت و توسعه، ازجمله علی باباجان نیز برای همیشه از این حزب خارج شدند.