فرانسه و آلمان بهشت اجاره‌نشین‌ها

سمیرا رحیمی

متیو رابینسون 35ساله به همراه همسر و 2 دختر خردسالش در گوشه‌ای از محله نساجی در شهر آگزبرگ سابق در جنوب آلمان در آپارتمانی 3 خوابه با بالکنی تقریبا به بزرگی کل آپارتمان زندگی می‌کنند. اجاره ماهانه این آپارتمان که نمای بیرونی آن شبیه به کارخانه‌ای است که تبدیل به آپارتمان شده، 1090یورو است. از این مبلغ 780یورو خالص اجاره‌بها و مابقی هزینه امکانات خانه‌ است. رابینسون تجربه اجاره‌نشینی در آلمان را بسیار متفاوت از بریتانیا می‌داند، زیرا به گفته او در بریتانیا مستأجر باید صاحبخانه را از خود راضی نگه دارد در صورتی که در آلمان، صاحبخانه تمام تلاش خود را برای جلب رضایت مستأجر انجام می‌دهد. از این‌روست که مثل «اجاره‌نشینی، خوش‌نشینی» در آلمان نمود فراوان دارد. قوانین آلمان بیشتر پشتیبان مستأجران است تا صاحبخانه‌ها. صاحبان خانه طبق قانون اجازه ندارند تحت هیچ شرایطی مستأجر را از خانه بیرون کنند و اجازه بالا بردن اجاره خانه را نیز ندارند. شاید به همین دلیل است که بیش از 50درصد از آلمانی‌ها مالک خانه نیستند و علاقه زیادی به مستأجر بودن دارند زیرا اجاره خانه یکی از گزینه‌های ایمن و کم‌هزینه برای اقامت‌گزینی در آلمان به شمار می‌رود. کمتر از 46درصد از آلمان‌ها مالک خانه هستند و کشور آلمان در پایین‌ترین سطح مالکیت خانه در اروپا قرار دارد.

اسپانیا همواره از درصد مالکیت خانه بالایی برخوردار بوده ‌است و 2/78 درصد از شهروندان این کشور صاحبخانه هستند. با این‌همه به واسطه بحران اقتصادی، افزایش بیکاری و رواج وب‌سایت‌های اجاره اقامتگاه‌های مسافرتی مانند Airbnb نرخ اجاره‌بها در این کشور افزایش داشته است. قرارداد‌های اجاره در اسپانیا یک‌ساله یا سه‌ساله بسته می‌شوند و پس از سر رسیدن قرارداد، فسخ و یا با توافق دوباره برسر اجاره‌بها، تمدید می‌شوند. علاوه بر تبدیل شدن خانه‌های مسکونی به ویلاهای توریستی فصلی با هدف درآمدزایی بیشتر و کاهش شانس یافتن خانه‌ای برای اجاره، اخراج مستأجران از خانه‌ها همواره یکی از دردسرهای بزرگ اجاره خانه در اسپانیا بوده‌است زیرا صاحبخانه‌ها معمولا تمایلی برای مذاکره برسر شرایط اجاره خانه ندارند.

مستأجران فرانسوی نیز برخلاف مستأجران لندنی نهایت بهره را از قوانین سرسختانه‌ای که دولت برای صاحبخانه‌ها وضع کرده‌است، می‌برند. نرخ اجاره بهای خانه‌های غیرمبله تنها براساس شاخصی که دولت تعیین کرده‌است، درحدود 51/0درصد قابل افزایش خواهد‌بود. در سال‌های 2015 و 2016 این میزان نزدیک به صفر بود. هر فردی که قصد اجاره خانه‌ای غیرمبله را به‌عنوان محل اصلی سکونت خود داشته‌باشد، می‌تواند دست‌کم برای 3 سال مداوم در آن خانه سکونت داشته ‌باشد و این حق را دارد که پس از 3 سال، قرارداد را به‌صورت خودکار تمدید کند. همچنین صاحبان خانه درصورتی که قصد فروش خانه خود را داشته‌باشند، باید برای مستأجر حق امتناع قائل باشند. علاوه بر تمامی این حقوق، تخلیه خانه در ماه‌های زمستان در فرانسه ممنوع است و این قانون که «آتش‌بس زمستانی» نام دارد، از اول نوامبر تا اول آوریل اجرا می‌شود؛ در طول این 5‌ماه صاحبان خانه تحت هیچ شرایطی اجازه بیرون کردن مستأجران خود را ندارند.