کاهش فساد با اصلاح فرایند صدور پروانه ساخت

شورای شهر تهران روز یکشنبه یکی از مهم‌ترین مصوبات خود را از سر گذراند. اعضای شورای شهر تهران در یکصد‌ و پنجاه‌ و ششمین جلسه خود کلیات طرحی را تصویب کردند که شهرداری تهران را به ارائه لایحه هوشمندسازی‌ فرایند صدور پروانه عملیات ساختمانی شهرداری تهران ملزم می‌کند. به این ترتیب و با ارائه این لایحه از سوی شهرداری و تصویب نهایی آن در پارلمان شهری، شاهد اتفاقات خوبی در شهر خواهیم بود.به گزارش همشهری، حجم زیادی از مراجعات شهروندان به شهرداری مناطق و دفاتر خدمات کم می‌شود، فساد و رانت قابل‌توجهی که در این زمینه وجود دارد کاهش می‌یابد و در نهایت نارضایتی‌های مردمی از شهرداری به‌خاطر طولانی بودن روند صدور پروانه ساختمانی که بعضا بیش از یک سال هم طول می‌کشد، کمتر خواهد شد.

پروانه ساخت هوشمند تا پایان سال
غلامرضا گلپایگانی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران
با اشاره به هوشمندسازی فرایند صدور پروانه ساخت‌وساز تا پایان سال، گفت: در برنامه 5ساله سوم توسعه به هوشمند‌سازی‌ فرایند صدور پروانه تأکید شده است؛ به همین‌خاطر از سال گذشته این مهم در دستور کار قرار گرفت و حتی آسیب‌شناسی در مورد فرایند صدور پروانه انجام شد. این آسیب‌شناسی یک اتفاق مهم و گام اساسی در راستای شفاف‌سازی‌ و هوشمند‌سازی‌ بود و مواردی که مورد نقض بود را اصلاح کردیم. او که در جلسه شورای شهر تهران سخن می‌گفت با اشاره به اینکه بخش‌هایی از مراحل تشکیل پرونده و ثبت آن از یک‌ماه گذشته الکترونیکی شده است، اظهار کرد: از یک‌ماه پیش ثبت درخواست اینترنتی آغاز شده و توسط شهروند متقاضی در سامانه شهرسازی ثبت می‌شود و شهروندان می‌توانند بدون مراجعه فیزیکی ثبت درخواست کنند و بعد از کامل شدن مدارک، قرار بازدید از ملک گذاشته می‌شود. به گفته گلپایگانی 2 مرحله ثبت درخواست و صدور پروانه الکترونیکی شده است و هوشمندسازی سامانه کاملا منطبق بر طرح تفصیلی قرار داده شده؛ به‌گونه‌ای که مشخصات پهنه باید کاملا منطبق بر نقشه و پروانه باشد. طی همکاری‌هایی که با سازمان فناوری شهرداری تهران انجام داده‌ایم از اول مردادماه(امروز) نقشه ساختمانی کاملا منطبق بر طرح تفصیلی می‌شود و سطح اشغال، تعداد طبقات، کاربری و ... منطبق بر پهنه است و در غیر این صورت سامانه پیام خطا می‌دهد. معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با بیان اینکه تا آخر سال هوشمندسازی صدور پروانه محقق می‌شود، در عین حال تصریح کرد: هوشمندسازی یک ضرورت است اما باید زیرساخت‌های آن نیز فراهم شود. همچنین بحث برون‌سپاری به دفاتر خدمات الکترونیک یک مسئله اصلی است، با دانشگاه علم و صنعت در راستای آسیب‌شناسی برون‌سپاری به دفاتر خدمات الکترونیک طرح مشترکی را داریم و امیدواریم تا پایان سال هوشمندسازی محقق شود.

خدمات صدور پروانه باید شهروندمحور باشد
محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران

یکی از مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های شهرداری تهران که موجب فساد، رانت و نارضایتی عمومی شده، حوزه شهرسازی و معماری است. ارائه خدمات صدور پروانه باید شهروندمحور باشد تا شهروند از طریق سامانه درخواست دهد و از طریق سامانه پروانه را دریافت کند و دیگر نیازی به مراجعه به شهرداری و دفاتر نباشد و دفاتر در کنار شهروند قرار گیرند. شورای شهر تهران در دوره دوم تصمیم گرفت، مشکل حوزه شهرسازی و معماری را با یک تصمیم اساسی و مبنایی حل کند تا تصدی‌گری‌های ارائه خدمات حوزه شهرسازی و معماری، مانند سایر حوزه‌ها به بخش خصوصی برون‌سپاری شود و در همین راستا، دفاتر خدمات الکترونیک شهر تهران ایجاد شد. متأسفانه آن زمان تصمیم شورای شهر درخصوص دفاتر خدمات الکترونیک شهر به‌صورت کامل توسط شهرداری اجرا نشد و صرفا ۱۲۳ دفتر ایجاد و حدود ۱۸۰۰ نیرو به‌کار گرفته شد اما خدمات شهرسازی و معماری به‌صورت کامل به این دفاتر واگذار نشد؛ درحالی‌که قرار بوده حوزه شهرسازی مناطق تعطیل شوند و فقط ستاد باقی بماند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ۹۰ درصد مراجعات مردم به شهرداری مربوط به حوزه شهرسازی است و بیشترین نارضایتی نیز از حوزه شهرسازی و معماری است. شهرداری باید تکلیف این فرایند را مشخص کند؛ این فقط یک رویکرد و تصمیم شجاعانه است و نیاز به پول ندارد. ما در دوره گذشته این موضوع را پیگیری کردیم، در یک مقطعی هم شهردار وقت تصمیم گرفت اقدامات را به‌صورت کامل برون‌سپاری کند اما منصرف شد. اکنون ما باید یک تصمیم شجاعانه بگیریم.

کاهش فساد و افزایش سرعت عمل و آگاهی شهروندان
سیدمحمود میرلوحی، عضو شورای اسلامی شهر تهران

هوشمندسازی فرایند صدور پروانه ساختمانی زمینه کاهش تقلب، امضاهای طلایی، افزایش سرعت عمل و افزایش آگاهی شهروندان از اطلاعات ملک یا زمینشان را فراهم می‌آورد. ما در ماده 42 برنامه 5ساله سوم شهرداری تهران که به‌تازگی به تصویب رساندیم به‌خصوص در بند 5مصوبه تأکید داشتیم که در سال اول برنامه که هم‌اکنون در آن قرار داریم سامانه صدور پروانه هوشمند شود. گرچه با روند کنونی این دغدغه برای ما ایجاد شده که در 8‌ماه باقی‌مانده از سال این امر محقق نشود. با وجود این براساس طرحی که از سوی دیگر اعضای محترم شورا ارائه شده شهرداری موظف است لایحه‌ای بیاورد تا هر چه بیشتر از مراجعه ذینفعان به دفاتر خدمات و شهرداری‌ها بکاهد. این امر به‌خودی خود زمینه کاهش تقلب، امضاهای طلایی، افزایش سرعت عمل و افزایش آگاهی شهروندان از اطلاعات ملک یا زمین‌شان را فراهم می‌آورد. امیدواریم با الزام شهرداری به ارائه لایحه فرایند صدور پروانه هوشمند، جهت رفاه شهروندان هر چه سریع‌تر اقدام شود.

نبود وحدت رویه و فرایند غیرشفاف در مناطق
علی اعطا، رئیس کمیته معماری و طرح‌های شهری شورای شهر تهران

ما به‌عنوان نمایندگان مردم در حوزه نظارتی در بحث صدور پروانه عملیات ساختمانی و گواهی‌های صادر شده مبنا و معیار روشنی نداریم تا گام‌های مختلف فرایند را بررسی کنیم و ببینیم در مناطق این روند براساس مبنای مشخص طی می‌شود یا خیر. بررسی‌ها نشان می‌دهد بعضاً در مناطق مختلف وحدت رویه نیست و در برخی از بخش‌ها فرایند غیرشفاف صورت می‌گیرد. از طرفی در شورای شهر نیز روشن نیست که کمیسیون توافقات کجای فرایند صدور پروانه قرار دارد یا در چه مرحله‌ای شوراهای معماری ورود می‌کند و حدود اختیارات آنها چیست؟ رویکرد‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که زمانبندی مشخص وجود داشته باشد و بخش‌های زاید حذف شود و از اعمال سلیقه جلوگیری به عمل‌ آید. همچنین تفسیرپذیری از این فرایند باید حذف شود و همه گواهی‌های ساختمانی و پروانه‌ها و همینطور مقاوم‌سازی و گواهی پایان کار و عدم‌خلافی فرایند آن باید به تصویب شورا برسد.

 هوشمندسازی‌، بستر هوشمند می‌خواهد
احمد مال‌عزیزی، کارشناس شهری

هوشمند‌سازی‌ به‌معنای ایجاد بستر مناسب تسریع در امور شهر هوشمند است؛ بنابراین وقتی هنوز شهر ما به این مرتبه هوشمند نرسیده، بحث صدور پروانه جای ایراد بسیاری دارد؛ چراکه فرایند صدور پروانه ساخت 2 منظر بسیار اساسی در بحث تخلفاتش دارد؛ یکی اینکه بحث طرح تفصیلی دائما درحال تغییر است. نکته بعدی این است که خود طرح تفصیلی هنوز هم از بابت بارگذاری‌ها و سرانه‌هایش جای ابهام دارد؛ بنابراین وقتی صحبت از سامانه صدور هوشمند پروانه ساخت به میان می‌آید، به این معناست که ابتدا باید تمام پیش‌فرض‌های طرح‌های بالادستی آن و همه بحث‌های خلع ید کمیسیون ماده 100 حل شود تا پس از آن سامانه‌ای به‌صورت هوشمند، پروانه صادر کند. بنابراین به عقیده من هوشمند‌سازی‌، بستر هوشمندی می‌خواهد؛ یعنی طرح تفصیلی ما باید کاملا با بحث هوشمندسازی منطبق باشد؛ ضمن اینکه در این زمینه اساسا نباید کمیسیون مرتبطی مانند کمیسیون ماده 100در بحث تخلفات وجود داشته باشد. از این‌رو تصور می‌کنم این موضوع هنوز جای کار بسیاری دارد؛ چراکه در طرح تفصیلی هنوز انعطاف‌پذیری و پویایی لازم برای شهر و سامانه هوشمند وجود ندارد. من معتقدم لازمه هوشمند‌سازی‌ صدور پروانه ساخت، یک طرح بالادست هوشمند است که بتواند خود را با تغییرات و پارامترهای متغیر زمانی خود تغییر دهد.