تهران شفاف

مجید جباری/ خبر‌نگار
مدیریت شهری تهران تاکنون 10 گام برای شفافیت اقداماتش برداشته‌است؛ گامی‌هایی که هر کدامشان اداره پایتخت را شفاف‌تر کرده‌است. طی 2 سال گذشته شهرداری اقدام به انتشار قراردادهای بالای یک‌میلیارد تومان و همچنین قراردادهای بالای 250 میلیون تومان کرده‌است. در کنار آن فهرست کاملی از مدیران شهری به همراه تحصیلات و فهرست دستمزدها منتشر کرده‌، همچنین اطلاعات کامل 65 هزار نفر از کارکنانش را در سامانه شفافیت با جزئیات طرح کرده‌است. اینها بخشی از اقدامات 10گانه مدیریت شهری برای ایجاد شهری شفاف بوده‌است.

 همین اقدامات باعث شده تا شهرداری تهران در میان ۶۲۲ دستگاه رتبه سوم و در میان دستگاه‌های غیردولتی رتبه نخست سازمان‌های شفاف را به دست آورد؛ سازمان‌هایی که در زمینه میزان رضایتمندی شهروندان از نحوه انتشار اطلاعات دستگاه‌ها و شفافیت مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.

سامانه شفافیت شهرداری تهران با هدف شفاف‌سازی‌ عملکرد شهرداری تهران در 21فروردین 1397رونمایی شد. در گام نخست، جزئیات قراردادهای بالای یک‌میلیارد تومان روی این سامانه منتشر و پس از آن جزئیات قراردادهای بالای 250میلیون تومان هم به آن اضافه شد. پروژه، مبلغ قرارداد و نام پیمانکار همه آن چیزی است که سال‌ها دور از چشم شهروندان نگاه داشته می‌شد اما از فروردین پارسال ساکنان پایتخت فقط با یک کلیک می‌توانند بدانند شهرداری تهران در کدام پروژه‌ها، با کدام پیمانکار و با چه هزینه‌ای در حال فعالیت است و شهر را اداره می‌کند. در فاز بعدی اما شهرداری تهران پا را فراتر از انتشار قراردادها گذاشت؛ در مرداد 97، برای نخستین‌بار در ایران جزئیات لایحه بودجه و آن چیزی که از سوی اعضای شورای شهر در نهایت به تصویب می‌رسد، روی این سامانه قرار گرفت. اطلاعات قانون بودجه ۹۷ شهرداری تهران، نسبت به اطلاعات ارائه شده در قالب لایحه پیشنهادی بودجه دارای جزئیات بیشتر و دقیق‌تری بوده و اطلاعات را نه فقط در سطح ماموریت‌های شش‌گانه شهرداری تهران، بلکه در سطح خدمت و پروژه نیز ارائه کرده است‌.

در گام بعدی بهاره آروین، عضو شورای شهر تهران که پیگیری‌های اولیه درباره شهرداری شیشه‌ای را انجام می‌داد، از انتشار مشخصات تحصیلی همه 65هزار و 930نفر کارکنان شهرداری تهران، حقوق و مزایای مستمر مدیران شهرداری تهران براساس مبلغ درج شده در حکم آنان و اطلاعات سفرهای خارجی کارکنان شهرداری خبر داد. با این حال خیلی‌ها نسبت به اینکه چرا فقط پایه حقوق مدیران منتشر شده، انتقاد کردند. در سامانه شفافیت شهرداری تهران اسامی دریافت‌کنندگان طرح ترافیک خبرنگاری هم در دسترس عموم قرار دارد؛ گرچه در این بخش هم برخی تأکید دارند شهرداری باید مشخصات ارگان‌ها و نهادهایی که از طرح ترافیک با تخفیف بالا استفاده می‌کنند را هم منتشر کند.

براساس گفته‌های مسئولان شهرداری، این سامانه قرار است به‌روزرسانی شود و جزئیات دیگری از آنچه مربوط به مدیریت شهری است، به اطلاع شهروندان برسد. پیش‌تر هم حسن رسولی، عضو شورای شهر تهران گفته بود: «هرگونه خرید، فروش و اجاره در قالب مزایده و مناقصه که بین شهرداری و اشخاص ثالث حقیقی و حقوقی منعقد می‌شود، در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.» در گذشته روال کار اینگونه بود که فقط گروهی از کارشناسان شهرداری و برخی از اعضای شورای شهر به سامانه «شهرسازی» دسترسی داشتند اما سامانه شفافیت سبب شد برای نخستین‌بار در تاریخ بلدیه، شهروندان دیگر غریبه نباشند و از هر آنچه در شهر رخ می‌دهد، آگاه شوند.

تلاش شهرداری در ایجاد شفافیت کافی نیست
محمدرضا واعظ مهدوی/ کارشناس برنامه‌ریزی شهری
شفافیت در مدیریت یکی از مهم‌ترین لازمه‌های مدیریت شهری است و شهرداری نسبت به سایر نهادها و دستگاه‌ها در زمینه شفافیت پیشتاز بوده است. در دوره‌های گذشته هم شهرداری جزو معدود نهادهایی بوده که بودجه‌های سالانه خود را در سایت منتشر می‌کرده یا طرح‌های تفصیلی را در اختیار و در دسترس اشخاص قرار می‌داده است. اقدامات شهرداری در دوره مدیریت جدید در زمینه شفافیت خوب و کارآمد بوده اما مشکل مردم، حقوق مدیران شهرداری نیست؛ مشکل مردم قوانین، مقررات و ضوابطی است که به‌دلیل تعدد، هر فردی می‌تواند طبق سلیقه خود تفسیر کند و بر همان اساس هم از قوانین خروجی بگیرد؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنم که بودجه مناطق و نحوه تخصیص این اعتبارات و چگونگی اولویت‌بندی طرح‌ها به زبان ساده برای مردم توضیح داده شود. از طرف دیگر، شفافیتی که در دنیا از آن صحبت می‌شود، شفافیت در قوانین، مقررات و تعاملات حاکمیت و شهروندان است و این تعامل باید شفاف شود. درواقع شفافیت در نحوه محاسبه هزینه‌های جوازهای ساخت و نحوه وضعیت قراردادها و اینکه بر پایه مناقصات منعقد شود، مهم است. واگذاری کارها و فعالیت‌ها باید در چارچوب فعالیت‌های شفاف‌سازی‌ قرار بگیرد و طبعا این موارد اهمیت بیشتری دارد.

مکث

دوری از عوام‌گرایی در شفافیت
مصطفی پودراتچی / استاد برنامه‌ریزی شهری
شفافیت، انتشار یکسری اعداد و ارقام نیست؛ درواقع وارد این حوزه‌ها شدن و اسامی را منتشر کردن بیشتر به نوعی عوام‌گرایی در امر شفافیت نزدیک است. کار محتوایی شفافیت به این معناست که بودجه‌ها، تخصیص‌ها و اولویت‌بندی‌ها شفاف و معلوم شود کجاها و کدام پروژه‌ها با فشار افراد به دولت یا شهرداری تحمیل شده است و کدام تصمیمات گرفته شده که امروز تهران با مشکل مواجه شده است. شفافیت در این است که در همین موضوع سیل امسال در خوزستان برای مردم روشن شود که چه کسانی مانع شدند تا کانال‌های سرچشمه کارون به زاینده‌رود در سال‌های 72و 73احداث نشود؛ چه کسانی این تصمیمات اشتباه را گرفتند.