چلنگری در شیب تند فراموشی

تا همین چند دهه پیش دکان‌های چلنگری پُر بود از مشتری‌هایی که به استاد چلنگر سفارش می‌دادند تا زودتر وسایل مورد نیازشان را بسازد و او هم برایش فرقی نمی‌کرد که در گرمای سوزان تابستان باشد یا سرمای سخت زمستان. 
مثل کوه مقابل کوره می‌ایستاد و تکه‌های فلز را در آتش گداخته نرم می‌کرد تا با پتک‌های سنگین چکش به آنها شکل دهد. اما این روزها دیگر خبری از آن رفت و آمدها نیست و گاه‌گاهی مگر مشتری‌های قدیمی گذرشان به این دکان‌ها بیفتد و سفارش ساخت وسیله‌ای بدهند. 

به گزارش ایسنا، در عصر نوآوری، چلنگری هم مانند دیگر پیشه‌های کهن به غریبه‌ای در میان پیشه‌های جدید تبدیل شده و شاید تا یکی، دو دهه دیگر حتی نامش هم برای کسی آشنا نباشد و بساط این هنری که از دل تاریخ آمده برچیده شود. با وجود این، هنوز هم هستند معدود چلنگرانی که کوره دکان‌هایشان را گرم نگه داشته‌اند و نگذاشته‌اند دنیای مدرن آنها را در خود ذوب کند و شغلشان رو به فراموشی برود. 

 «جلال چراغیان» یکی از این استادان چلنگری با بیان مشکلاتی که در سال‌های اخیر دامن پیشه‌اش را گرفته، اظهار کرد: خیلی‌ها فکر می‌کنند چلنگری همان آهنگری است حال آن‌که چلنگری بسیار از آهنگری قدیمی‌تر است و عموما وسایل ریز همچون میخ، انواع نعل‌، بیل، تیشه، قندشکن، تبر، داس، تبرزین و... در این رشته تولید می‌شود.

وی با اشاره به گران شدن و کمبود مواد اولیه مورد نیاز چلنگری طی سال‌های اخیر اضافه کرد: برای روشن کردن کوره از زغال‌سنگ استفاده می‌کنیم که آن هم از سال گذشته به‌شدت گران شده و از سوی دیگر دسترسی به زغال‌سنگ مرغوب به‌سختی انجام می‌گیرد. این استاد چلنگری گفت: البته امروزه برخی از دکان‌های چلنگری اقدام به به‌روزرسانی کوره‌های خود کرده و آن را گازی کرده‌اند، اما این امر از کیفیت کار کم می‌کند و باعث پوسته‌پوسته شدن آهن و عدم جوش آن در گرمای کوره می‌شود. 

وی اضافه کرد: از آنجا که نوع آهن نیز برای ساخت یک وسیله فلزی مهم است، پیدا کردن آهن با جنس نرم برای برخی از وسیله‌ها راحت نیست. چراغیان با بیان این‌که امروزه چلنگری دیگر مانند گذشته درآمدی ندارد، گفت: اگر این رشته را ادامه می‌دهیم تنها به این دلیل است که در آن غرق شده‌ایم و نمی‌توانیم از آن جدا شویم. پیشه اجدادی ما است و به آن علاقه داریم. وی عنوان کرد: چلنگری پیشه‌ای تاریخی است که در ایران و به‌ویژه در منطقه کوهستانی کرمانشاه قدمتی دیرینه دارد، لذا از مسئولان می‌خواهیم به این هنر صنایع‌دستی بیش از پیش توجه کنند و مانع فراموشی آن شوند. ‌