شگرد جدید برای قاچاق لاستیک سنگین

لیلا علی‎بیگی|  سنندج- خبرنگار:


استان‌های مرزی از یک‌سو به‌ دلیل اوضاع نابسامان کشورهای همسایه و از سوی دیگر به‌ دلیل تحریم‌های خارجی همواره مستعد قاچاق در زمینه‌های مختلفند. در این میان کردستان با 227کیلومتر مرکز مشترک با عراق و آمار قابل توجه بیکاری و صعف زیرساخت‌ها‌در بخش صنعتی و کشاورزی از لحاظ آلودگی به قاچاق در معرض خطر بیشتری قرار دارد. بر اساس آخرین آماری که از سوی «سیدنجیم حسینی» مدیرکل تعزیرات حکومتی کردستان، در نیمه دوم سال 97 اعلام شد، کردستان پس از استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی در رده چهارم تعداد پرونده‌های قاچاق در کشور قرار داشت. 

پس از اعمال تحریم‌ها و نوسانات بازار ارز در ماه‌های اخیر بازار کالاهای اساسی در کشور دستخوش آشفتگی شد و بازار لاستیک یا همان تایر خودرو هم از این تغییرات در امان نماند. به‌ویژه در بازار لاستیک ماشین‌های سنگین، گرانی تا مرز 6 برابریِ قیمت‌ها شوک بزرگی به ناوگان حمل‌و‌نقل کشور وارد کرد. طبیعتا در چنین آشفته‌بازاری قاچاق فرصت مناسبی برای رشد پیدا می‌کند. 

 با وجود همه کنترل و نظارت‌ها ترفند جدیدِ قاچاق لاستیک به مرزهای کردستان سرایت کرده است. تصور کنید یک ماشین سنگین 18 چرخ که هر بار با 18 لاستیک فرسوده از مرز خارج می‌شود، می‌تواند در مسیر برگشت 18 لاستیک خارجی نو را وارد کشور کند. این موضوع زمانی بغرنج‌تر شده که هیچ مانعی در تردد تعداد روزانه ماشین‌ها از مرز نیست. بر اساس آمار گمرک مریوان، روزانه به‌طور متوسط 250 تا 300 کامیون ترانزیت از مرز باشماق تردد می‌کنند. 


قاچاق لاستیک را قبول نداریم 

یک راننده تریلی 18 چرخ عراقی که بین ایران و عراق تردد می‌کند، درباره این موضوع می‎گوید: راننده به اندازه کافی سختی کار دارد و در این وضع نابسامان اقتصادی هم مسئولیت تامین معیشت خانواده، هم مسئولیت مراقبت و رسیدگی از ماشین بر دوشش است. جانمان را در کف دستمان گذاشته‌ایم و شب و روز همدم جاده‌ها شده‌ایم، آن وقت ما را متهم به قاچاق هم می‌کنند. خود من به ‌عنوان راننده هرگز چنین کاری نکرده‌ام و فکر نمی‌کنم، هیچ‌کدام از رانندگان دیگر نیز چنین کاری کنند. دیواری کوتاه‌تر از رانندگان پیدا نکرده‎اند. 

«احمد.ب» می‌افزاید: البته شاید در گذشته و قبل از افزایش بی‌سابقه نرخ دلار، برخی افراد از این راه به منظور تجارت استفاده می‌کردند، اما اکنون با این شرایط اصلا سودی عاید آنها نمی‌شود و قاچاق با چنین شیوه‌ای منطقی به نظر نمی‌رسد. اگر هم باشد در مقابل محموله‌های بزرگ قاچاق دیگر کالاها رقمی محسوب نمی‌شود. 


لاستیک‌فروش‌ها؛ حلقه متضرر در این زنجیره
 
یک فروشنده لاستیک سبک و سنگین می‌گوید: من دیگر لاستیک سنگین برای فروش نمی‌آورم و فقط لاستیک سبک می‌فروشم. نوشته روی تابلوی مغازه مربوط به خیلی وقت پیش است. از زمانی که دلار گران شد و کف قیمت لاستیک‌های سنگین به 6 میلیون تومان رسید، دیگر خرید و فروش چنین لاستیک‎هایی صرفه اقتصادی ندارد. 

«امین.م» می‌افزاید: این موضوع تازگی ندارد و مدت‌هاست برای خودروهای سنگین که از مرز تردد می‌کنند، به یک تجارت تبدیل شده است. اتوبوس‌ها و کامیون‌ها با لاستیک‌های کهنه خارج می‌شوند و هر اندازه که بتوانند زیر چرخ‌های خود لاستیک نو می‌اندازند و تعدادی از آنها به‌محض رسیدن به شهر مریوان خیلی راحت در مقابل دیدگان همه آنها را از چرخ باز می‌کنند و در شهر به فروش می‌رسانند.

 البته شنیده‌ام که بیشترش را به خارج از استان می‌برند و در استان‌های دیگر می‌فروشند.  وی ادامه می‌دهد: با این روش خودروهای سنگین نه‌تنها نیاز مصرفی خود را تامین کرده، بلکه با مازاد بر نیاز خود نیز تجارت می‌کنند و این امر دوچندان بازار فروش فروشندگان را کساد کرده و دود آن بیشتر از همه به چشم ما ‌ می‌رود. 


مبارزه با قاچاق لاستیک در مرزها 

رئیس اتحادیه تعمیرکاران و فروشندگان لوازم یدکی شهرستان سنندج در خصوص شیوه جدید قاچاق لاستیک توسط ماشین‌های سنگین می‎گوید: این تخلف فقط مختص به ماشین‌های سنگین نیست، بلکه سواری‌ها هم چه‌بسا از این شیوه استفاده کنند. گاهی مشاهده می‌شود که یک خودرو سواری با قطعات کهنه و مستعمل از مرز خارج می‌شود و در کشور همسایه لوازم کهنه، از جمله لاستیک خود را تعویض می‌کند و هیچ قانون بازدارنده‌ای هم برای جلوگیری از این عمل وجود ندارد. 

«شاکر صلواتی» می‎افزاید: انواع قطعات استوک(دست دوم) از جمله لاستیک از این طریق وارد کشور و استان می‌شود. در برخی مواقع سودی که از این قطعات عاید متخلف می‌شود بسیار بیشتر از سود چند حلقه لاستیک است. قطعا تمام ماشین‌های سنگین این امکان را دارند که هنگام عبور از مرز به این شیوه انواع قطعات از جمله لاستیک را وارد کشور کنند و کسی هم متوجه نشود. 

وی میزان لاستیک قاچاق در مغازه‌های شهر سنندج را صفر اعلام و اظهار می‎کند: این شیوه جدید قاچاق شاید در مبادی رسمی و مرزها اتفاق بیفتد و لاستیک قاچاق به استان‌های دیگر فرستاده شود، اما اطمینان می‌دهم جایی در مغازه‌های سنندج ندارد. اتحادیه ما به حوزه مبارزه با قاچاق لاستیک وارد شده و علاوه‌ بر گشت و بازرسی‌های دوره‌ای، تحقیقاتی نیز به منظور کشف و شناسایی لاستیک قاچاق در مغازه‌های لاستیک‌فروشی سطح شهر انجام می‌دهد. این اتحادیه در صورت مشاهده هر گونه تخلف، مورد را به اداره مبارزه با قاچاق کالا اطلاع می‌دهد. 


خلأ قانونی در مبارزه با قاچاق لاستیک 

دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان کردستان می‎گوید: تعدادی از اتوبوس‌ها و کامیون‌هایی که با لاستیک کهنه از مرز خارج می‌شوند، با لاستیک نو بازمی‌گردند و قطعا لاستیک‌هایی را که به این صورت وارد کرده برای مصرف خود نگه نمی‌دارند و آنها را می‌فروشند.  

«علی خداویسی» با تاکید بر این‎که همه ماشین‌های سنگین چنین کاری نمی‌کنند، می‎افزاید: آمار قاچاق لاستیک در این روش در مقابل آمار و ارقام قاچاق‌های بزرگ چشمگیر نیست، اما با توجه به این‌که کردستان کارخانه تولید لاستیک خودرو دارد، انتظار می‌رود که این مقدار هم به صفر برسد. 

دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان کردستان با اشاره به خلأ قانونی در مبارزه با این شیوه قاچاق عنوان می‎کند: در حال حاضر این شیوه قاچاق حالت رسمی به خود گرفته و اداره راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای و مرزبانی، باید برای ماشین‌های سنگینی که لاستیک فرسوده دارند، قوانینی وضع کنند تا بر اساس آن از خروجشان از مرز جلوگیری شود.

خداویسی با بیان این‌که برای رفع خلأ قانونی در مبارزه با قاچاق لاستیک به این روش اقداماتی انجام شده، ادامه می‎دهد: با سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای کشور و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا مکاتبه کرده‌ایم و خواستار تصویب دستورالعمل‌هایی در این‌باره شده‌ایم تا بر مبنای آن خروج اتوبوس‌هایی را که معمولا 10 تا 15 مسافر سوری دارند، از مرز محدود کنیم. همچنین تعداد اتوبوس‌هایی که از مرز تردد می‌کنند و در حال حاضر 15 تا 20 دستگاه هستند، به 5 دستگاه کاهش دهیم تا بلکه بتوانیم از خروج سوخت و ورود لاستیک به کشور به صورت قاچاق جلوگیری کنیم.