سلاطین چای

نورا عباسی

برگ‌های سبز چای برای آنکه مسیرشان به فنجان و لیوان خانه‌ها ختم شود، راه پر پیچ و خمی را طی می‌کنند و این راه طولانی به راز ماندگاری نام‌هایی از سرزمین ‌های ایران، هند، ایرلند و... در صنعت چای تبدیل شده است. احمد افشار، محمد گرامی، توماس توینینگز، توماس لیپتون و... مردانی هستند که به‌عنوان تجار چای وارد این عرصه شدند و هنوز هم بعد از گذشت دهه‌ها، نام‌شان با برندی که پایه‌گذاری کردند، یادآوری می‌شود.
در این مطلب تلاش شده است تا مروری بر نحوه حضور سلاطین چای داخلی و خارجی در این صنعت داشته باشیم.

گلستان
شرکت گلستان یک از برندهای معروف چای است که در سال1340 کار خود را با بسته‌بندی و توزیع چای آغاز کرد. شهرت این شرکت با نام سیدمحمد گرامی گره خورده است؛ مردی که در سال‌های اول دهه 30 و پس از آشنایی با صاحب چای جهان تصمیم گرفت شانس خود را به‌عنوان تاجر چای بسنجد.
بخت با حاج محمدگرامی یار بود و او با همراهی دوست قدیمی‌اش توانستند در سال1344 کارخانه‌ای در شهر لاهیجان خریداری کنند و کار خود را در تولید و بسته‌بندی چای گسترش دهند.
محمدگرامی در سال‌های جنگ با ارائه چای‌های کیسه‌ای به جبهه‌ها توانست برگ برنده‌ای برای گسترده‌ساختن فعالیت‌هایش رو کند و به‌عنوان نخستین تولیدکننده چای کیسه‌ای شناخته شود.

احمد
این چای حاصل یک ایده خانوادگی در خانواده افشار بود. احمد افشار در خانواده‌ای متولد شد که از ابتدا نقش مهمی در خرید و توزیع چای در ایران برعهده داشتند. حاج حسین افشار در دهه30 با بسته‌بندی‌ چای سیلان و هند، آنها را از اهواز راهی شهرهای دیگر ایران می‌کرد.
در ادامه مسیر، احمد افشار جا پای پدر گذاشت و با خرید سهام چای جاوید در شهر فومن اقدام به توزیع چای کرد، با این تفاوت که این بار به جای شهرهای داخلی، کشورهای خارجی به‌عنوان مقصد شناخته شدند.
در سال۱۳۶۴ شرکت چای احمد در انگلیس تاسیس شد و با عرضه چای‌های ترکیبی توانست بخشی از صنعت چای جهانی را از آن خود کند. اکنون محصولات چای احمد در 7 کشور انگلستان، روسیه، اوکراین، سریلانکا، امارات متحده عربی، چین و ایران تولید، بسته‌بندی و برای فروش راهی 80کشور جهان می‌شوند.

توینینگز‎
مردم 100کشور جهان سال‌هاست که توینینگز را به‌عنوان چای محبوب خود می‌نوشند. این برند چای به‌وسیله توماس توینینگز جهانی شد. توماس توینینگز یک تاجر انگلیسی بود که ابتدا به‌عنوان یک چهره معروف در زمینه تجارت قهوه شناخته می‌شد و در گذر زمان وارد تجارت چای شد.
او در سال1706 نخستین چایخانه شناخته‌شده در انگلیس را راه‌اندازی کرد؛ چایخانه‌ای که دیگر شهرت جهانی پیدا کرده و هنوز هم پابرجاست. توینینگز به‌دلیل ترکیب چای‌های مختلف شهرت پیدا کرد و در ابتدای امر به‌خاطر چایخانه‌اش به عرضه چای دم‌کشیده رغبت داشت اما با گذر زمان فروش چای خشک را شروع کرد و از سال1734 تجارت در حوزه چای خشک را به‌صورت تخصصی کلید زد.
میراث توینینگز اکنون به‌عنوان نخستین برند چای در جهان شناخته می‌شود و درآمد سالانه این شرکت به رقمی نزدیک به 4/189میلیون دلار می‌رسد. شرکت توینینگز با بیش از هزار و 200کارمند مسئولیت ارسال 200نوع چای به 100کشور دنیا را برعهده دارد.

تاتا
جمشیدجی نوشروانجی تاتا چهره‌ای است که در هند به‌عنوان پیشگام صنعت مدرن شناخته می‌شود. او شرکت چندملیتی تاتا را بنیان نهاد. این شرکت از سال1868 تا‌کنون در کنار انواع فعالیت‌های تجاری، نام برند چای تاتا را به شهرتی جهانی رسانده است.
این شرکت بعد از شرکت توینینگز به‌عنوان دومین تولیدکننده و عرضه‌کننده چای در جهان شناخته می‌شود که برای فعالیت تجاری در 40کشور جهان، مزارعی در 26ایالت هند و بخش‌هایی از سریلانکا را برای تولید چای به زیرکشت برده است.

لیپتون
مردی از ایرلند در سال۱۸۸۰ موفقیت‌ترین برند چای فوری را در جهان به نام خود سند زد. تومأس لیپتون در دهه 80میلادی با توجه به علاقه انگلیسی‌ها به چای دست به یک خلاقیت برای عرضه این محصول زد.
از آنجا که چای در آن دوران به‌عنوان کالای لوکس شناخته می‌شد و خانواده‌های کارگران به این کالا دسترسی نداشتند، او تصمیم گرفت تا با خرید چای بدون بسته‌بندی و فروش آن در بسته‌بندی‌های ارزان، چای را به کالایی قابل استفاده برای همه تبدیل کند.
او بسته‌های رنگی با وزن یک، 5/0و 25/0پوندی را به بازار عرضه کرد و روی آن نوشت: «به‌طور مستقیم از مزارع چای تا درون قوری‌ها».
توماس لیپتون در سال۱۸۹۳، شرکتی را به نام خود ثبت کرد. او در اواسط دهه 1920درحالی‌که 76سال سن داشت از مدیریت کناره‌گیری کرد و کار را به تیم‌ کاری جدید سپرد. این برند چای از چنان محبوبیتی برخوردار است که اکنون بیش از ۱۵۰ کشور به‌عنوان مشتری چای لیپتون شناخته می‌شوند.