انگلیس در بحران خودساخته

توقیف و توقف 2 نفتکش انگلیسی در خلیج‌فارس توسط نیروهای نظامی ایران به‌خاطر نقض قوانین بین‌المللی، پیامدهای زیادی برای این کشور داشته و برخی تصمیمات مهم لندن در هفته‌های اخیر را به‌شدت زیر سؤال برده است.
تانکرهای انگلیسی، 2 هفته بعد از آنکه تفنگداران دریایی انگلیس، یک نفتکش ایرانی را در جبل‌الطارق توقیف کردند، توسط نیروهای سپاه پاسداران توقیف شدند. انگلیسی‌ها ادعا کرده‌اند که نفتکش ایرانی را به‌خاطر نقض تحریم‌های اعمال شده از سوی اتحادیه اروپا علیه صادرات به سوریه توقف کرده‌اند اما این ادعا، ‌خریداران چندانی ندارد و ایران، انگلیس را متهم کرده است که به‌خاطر همراهی با آمریکا برای به صفر رساندن فروش نفت ایران این نفتکش را توقیف کرده است.
از 2 نفتکش متوقف شده تحت مالکیت انگلیس، نیروهای ایرانی یک نفتکش را بعد از اخطار به آن‌ آزاد کردند اما نفتکش دیگر، استینا ایمپرو، به‌خاطر نقض قوانین به بندرعباس منتقل شد.
به گزارش بی‌بی‌سی، دولت انگلیس به‌شدت خواهان حل این مناقشه از طریق اقدامات دیپلماتیک است اما حتی درصورت حل این معضل در کوتاه‌ترین زمان ممکن، برخی اقدامات انگلیس که به شرایط فعلی منجر شده است تا مدت‌ها با سؤالات جدی و عمیقی مواجه خواهد شد.
 مسئله این است که انگلیس، با توجه به تنش‌های موجود در خلیج‌فارس، اصلا چرا یک نفتکش حاوی نفت ایران را توقیف ‌کرده است؟ آیا پیامدهای گسترده‌تر این اقدام ارزیابی شده بود؟ وزرا درباره آن چه فکری می‌کرده‌اند؟
این سؤال‌ها و در رأس آن لزوم توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق، ‌در خارج از انگلیس هم مطرح است. کارل بیلت، نخست‌وزیر سابق سوئد و رئیس سابق شورای اروپا در گفت‌وگو با گاردین به ابهامات این اقدام انگلیس اشاره کرده و گفته است که از نظر او، توجیه لندن برای این کار پذیرفتنی نیست؛ «قانونی بودن توقیف تانکری که نفت ایران را به سوریه می‌برده کمی گیج‌کننده است. برخی به قوانین تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه اشاره می‌کنند اما ایران عضو اتحادیه اروپا نیست و اتحادیه اروپا تحریم‌هایش را برای دیگر کشورها لازم‌الاجرا نمی‌داند. این کاری است که آمریکا انجام می‌دهد.»

پایان شکوه امپراتوری؟
مسئله مهم دیگری که این تنش مطرح کرده، ‌توانایی نیروی دریایی سلطنتی انگلیس است. تعداد کمی شناور با پرچم انگلیس از تنگه هرمز عبور می‌کنند اما نیروی دریایی انگلیس، نتوانسته از همین تعداد مراقبت کند.
ایران به‌صورت کاملا آشکار گفته بود که این اقدام انگلیس را تلافی می‌کند اما با این حال، ‌نیروهای دریایی انگلیس نتوانست از عهده ماموریتی که داشت بربیاید.
برخی مقام‌های نظامی آمریکایی هم معتقدند که توقف نفتکش انگلیسی توسط ایران کاملا قابل‌ پیش‌بینی و در واکنش به توقیف نفتکش گریس 1توسط انگلیسی‌ها در جبل‌الطارق به شمار می‌رود. به گزارش نیویورک‌تایمز، ژنرال رابر اشلی، افسر ارشد اطلاعاتی ارتش آمریکا، مدعی شد توقیف نفتکش انگلیسی از سوی ایران را نه نشانه‌ای از علاقه ایران برای شروع یک درگیری خوانده است؛ «آنها به‌دنبال اقداماتی هستند که در طبیعت خود متناسب (با اقدام انگلیس) باشد. آنها نمی‌خواهند جنگ کنند اما به‌دنبال نشان دادن قدرت خود هستند.»
تنها کشتی جنگی فعال انگلیس در منطقه، اچ‌ام‌اس مونت‌روز است که گفته می‌شود چند دقیقه دیرتر از توقیف نفتکش انگلیسی به محل رسیده است. انگلیس ادعا می‌کند که این کشتی جنگی، کمتر از 10 روز پیش و وقتی که شناورهایی به یک کشتی انگلیسی نزدیک می‌شدند بموقع به درخواست‌های آن پاسخ داد و مانع از توقیف آن شد.
انگلیس اعلام کرده است که طبق برنامه یک کشتی جنگی دیگر، اچ‌ام‌اس دانکن، به منطقه اعزام کرده است اما بعید به‌نظر می‌رسد انتشار این خبر اثر بازدارنده داشته باشد. علاوه بر این شناورها، نیروی دریایی انگلیس یک پایگاه و چند شناور مین‌روب هم در منطقه دارد.
برای سال‌ها، انگلیس تظاهر می‌کرد که حضور فعالی در تامین امنیت منطقه دارد اما توقیف نفتکش این کشور توسط نیروهای ایران، این مسئله را پیش کشیده است که نیروی دریایی انگلیس، دیگر به اندازه کافی استعداد و توانایی ندارد تا از شناورهایی که درخواست کمک می‌کنند، دفاع کند.

لزوم تقویت نظامی انگلیس
در چنین شرایطی، تقاضاها برای تقویت نیروی نظامی انگلیس، احتمالا بیش از گذشته مورد توجه قرار خواهد گرفت. یکی از کسانی که اخیرا بر لزوم افزایش بودجه نظامی انگلیس تأکید کرده، جرمی هانت، وزیر امور خارجه انگلیس و یکی از 2 نامزد رهبری حزب محافظه‌کار انگلیس است. او ‌بعد از آنکه اچ‌ام‌اس مونت‌روز در نخستین اقدام برای حفاظت از شناورهای انگلیسی موفق بود، در مقاله‌ای بر اهمیت تقویت نیروهای نظامی کشورش تأکید کرد و گفت درصورتی که به‌عنوان نخست‌وزیر انتخاب شود، بودجه دفاعی انگلیس را تا اندازه چشمگیری افزایش خواهد داد. او با بوریس جانسون برای رهبری حزبش رقابت دارد و برنده این رقابت، علاوه بر رهبری حزب در نخست‌وزیری هم جانشین ترزا می‌ خواهد شد.
هانت که فرزند یک ژنرال نیروی دریایی انگلیس است در مقاله‌اش در دیلی‌تلگراف وعده داده است که درصورت انتخاب شدن به‌عنوان نخست‌وزیر انگلیس، در 5 سال آینده بودجه دفاعی کشورش را تا 2.5درصد از تولید ناخالص داخلی انگلیس افزایش خواهد داد. این یعنی بودجه دفاعی انگلیس، حدود 15میلیارد پوند در سال افزایش خواهد یافت. هم‌اکنون بودجه دفاعی این کشور، ‌معادل 2درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است.
تأکید هانت بر افزایش بودجه دفاعی انگلیس، حتی اگر نوعی شعار انتخاباتی باشد، خریداران زیادی دارد. انگلیس، از نظر بودجه دفاعی، پنجمین کشور دنیا بعد از کشورهایی مانند آمریکا و چین به شمار می‌رود اما با مشکلات مالی زیادی برای بازسازی توان نظامی خود مواجه است. وزارت دفاع این کشور در یک برنامه بلندپروازانه، ‌می‌خواهد در 10سال آینده 180میلیارد پوند برای خرید ناوجنگی، زیردریایی، جنگنده و خودروهای زرهی هزینه کند اما پیش‌بینی می‌شود این طرح با کسری بودجه 15میلیون پوندی مواجه شود. بودجه دفاعی انگلیس در سال گذشته، حدود 50میلیارد پوند بوده است.