گفت‌وگو
طرح اصلاح نرخ نان در دولت
تکلیف قیمت نان تا چند هفته آینده نهایی می‌شود
علی ابراهیمی/ روزنامه‌نگار
رشد گرانفروشی، کم‌فروشی، عرضه چندنرخی و افت کیفیت انواع نان آزادپز و با آرد دولتی، انتقادهای مصرف‌کنندگان را به‌دنبال داشته؛ درحالی‌که تشکل‌های صنفی ذیربط تثبیت نرخ نان در 4سال گذشته را عامل زیان نانوایان تلقی می‌کنند با حسین مدرس‌خیابانی، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی درباره سرنوشت نان و قیمت آن گفت‌وگو کرده‌ایم.
تشدید تخلفات کم‌فروشی، گرانفروشی و عرضه چندنرخی نان موجب گلایه مصرف‌کنندگان شده. وزارت صنعت چه برنامه‌ای برای ساماندهی بازار آرد و نان دارد؟
به‌دلیل حساس بودن موضوع قیمت نان، گندم و آرد، دولت هر ساله یارانه سنگینی در این حوزه پرداخت می‌کند اما واقعیت آن است که با وجود رشد هزینه تمام‌شده تولید، قیمت نان در چند سال گذشته افزایش نداشته است. با توجه به این شرایط، سناریوهای مختلفی برای اصلاح قیمت‌های چرخه گندم، آرد و نان تدوین شده اما این اصلاح قیمت باید به‌گونه‌ای باشد که مصرف‌کنندگان نیز با شوک قیمتی مواجه نشوند. برنامه ما این است که کارخانه‌های آرد، آسیابانان و نانوایان به‌گونه‌ای حرکت کنند تا بتوانیم مشکلات کنونی بازار آرد و نان را رفع کنیم و برای قیمت این محصولات به عدد شفافی برسیم که همه دست‌اندرکاران بازار تکلیف خود را بدانند و تخلفات در زمینه کم‌فروشی و گرانفروشی نان نیز مرتفع شود.
پیش از این اخباری مبنی بر حذف نانوایی‌های آزادپز اعلام شده بود. آیا این خبر صحت دارد؟
نانوایی‌های آزادپز در شرایط فعلی هم فعالند. سهم این نانوایی‌ها از مجموع در برخی استان‌ها به 20درصد نیز می‌رسد. باید توجه کرد امکان اصلاح بازار نان با تشدید نظارت و بازرسی‌ها وجود ندارد و نمی‌توان با نظارت صرف انتظار خروجی مناسبی در بازار آرد و نان را داشت. باید سعی کنیم تا چرخه و فرایند تولید و عرضه گندم، آرد و نان به‌طور هماهنگ اصلاح شده و سیاست‌های نظارتی نیز اعمال شود.
نانوایان تثبیت نرخ آرد را یکی از دلایل بروز مشکلات فعلی می‌دانند. حالا در شرایط فعلی رویکرد دولت افزایش قیمت نان است یا پرداخت یارانه به نانوایان؟
با وجود رشد هزینه تمام‌شده تولید و عرضه نان، تلاش می‌کنیم تا با برنامه‌ای که به‌زودی ارائه خواهد شد، قیمت نهایی مصرف‌کننده انواع نان با نرخ‌های کنونی، تفاوت چندانی نداشته باشد. تلاش می‌کنیم با اصلاح برخی شاخص‌های اثرگذار در قیمت تمام‌شده نان نظیر بیمه، دستمزد کارگران، انرژی و مالیات، هزینه تمام‌شده تولید نان را برای نانوایان کاهش دهیم. البته سهم این مولفه‌ها به نسبت آرد در هزینه تمام‌شده تولید و عرضه نان کمتر است و سهم غالبی نیست اما تلاش می‌کنیم با درنظر گرفتن همه عوامل مؤثر در قیمت تمام شده، اصلاح قیمت نان با کمترین شوک قیمت به مصرف‌کننده انجام شود.
چرا تصمیم‌گیری برای اصلاح قیمت نان طولانی شد؟
نان ازجمله کالاهای استراتژیک و حساس است که با توجه به قوت غالب بودن آن، ابعاد سیاسی و اجتماعی خاص خود را دارد. بر این اساس وزارت صنعت در حال تدوین سناریوهای مختلف، با هماهنگی سایر دستگاه‌ها، ازجمله وزارت کشور برای اتخاذ تصمیم عقلایی است تا ضمن اصلاح قیمت‌ها، آرامش بازار آرد و نان نیز حفظ شود.
آیا سناریوهای نهایی برای قیمت نان مشخص شده است؟
چند سناریوی مختلف برای اصلاح قیمت نان تدوین شده اما تصمیم با دولت است و نمی‌دانم درنهایت دولت کدام‌یک از این سناریوها را برای ساماندهی بازار گندم، آرد و نان اجرایی خواهد کرد.
آیا امکان دارد جزئیاتی از این سناریوها را اعلام کنید؟
نمی‌توانم جزئیات سناریوهای طرح شده در دولت را اعلام کنم اما هدف این سناریوها اصلاح یکپارچه زنجیره تولید گندم و آرد تا عرضه نان با رویکرد حمایت از مصرف‌کنندگان است و هدف کلی‌تر آن است که فشار کمتری به مصرف‌کنندگان و نانوایان وارد شود.
این سناریوها چگونه تدوین شده و تا چه حد با خواست فعالان صنفی مطابق است؟
وزارت صنعت با همکارهای اتحادیه‌ها و انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی این سناریوها را تدوین کرده و معاونت بازرگانی داخلی و سازمان حمایت در تدوین این سناریوها محور کار بوده‌اند؛ حتی سازمان حمایت ریز هزینه‌های تمام‌شده تولید نان را استخراج کرده است.
سرنوشت بازار نان تا چه زمانی نهایی خواهد شد؟
سناریوهای ساماندهی بازار نان نهایی و آماده شده و در جلسه‌ای که به‌زودی در دولت برگزار خواهد شد، تصویب می‌شود و برای اجرا به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ خواهد شد. با این روند به‌نظر می‌رسد حداکثر تا یک‌ماه آینده قیمت نان اصلاح و به دستگاه‌های اجرایی ذیربط ابلاغ شود.
با این روند آیا باز هم دولت مجبور به پرداخت یارانه علاوه بر آرد برای جبران هزینه تمام‌شده تولید نان خواهد بود؟
دولت اکنون نیز از طریق آرد برای نان یارانه پرداخت می‌کند و اگر احساس کنیم که شوک قیمتی اصلاح نرخ نان به اقشار کم‌درآمد آسیب بزند، حتما یارانه دولت نیز برای جلوگیری از این امر پرداخت خواهد شد و اینگونه نیست که اصلاح قیمت نان به‌صورت یک‌طرفه و بدون درنظر گرفتن قدرت خرید مصرف‌کنندگان صورت گیرد.
