دولت
گفت‌وگوی همشهری با معصومه ابتکار درباره تردیدهای انتخاباتی
می‌خواهند مردم را ناامید کنند
محسن تولایی/ خبر‌نگار
راهبرد مشارکت مشروط انتخاباتی اصلاح‌طلبان از ابتدای بهار امسال به ضرورت مشارکت انتخاباتی آنان در نیمه‌های تابستان امسال ارتقا یافته است. در عین حال آنها فعلا کمی در به‌کار بردن قید «مشارکت حداکثری» ملاحظه دارند و معتقدند نباید امضای بدون قید و شرط برای حضور در هر شرایط بدهند، بلکه باید فضا برای نامزدی نیروهای قدرتمند و قوی این جریان سیاسی در انتخابات اسفندماه مجلس فراهم شود. با معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده درباره فضای انتخاباتی اصلاح‌طلبان 8 ماه مانده به انتخابات مجلس یازدهم گفت‌وگو کردیم.
اخیرا آقای بهزاد نبوی در یک نشست سیاسی با موضوع خروج از شرایط فعلی کشور تنها راه را حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی مجلس دانستند و گفتند: به جای مأیوس کردن مردم باید با تمام قوا تلاش کنیم در کشور انتخابات پرشور برگزار شود. در همین نشست به آقای شکوری‌راد، دبیرکل حزب اتحاد ملت هم که می‌گفت مردم دست‌شان بر گوش‌شان است و به پیام انتخابات اصلاح‌طلبان توجهی نمی‌کنند نیز پاسخ دادند؛ «این شما اصلاح‌طلبان هستید که باید راهکار ارائه کنید و مردم را به انتخابات بازگردانید.» به‌عنوان یک اصلاح‌طلب راهکار شما برای بازگشت مردم پای صندوق‌های رأی چیست؟
در فراز و نشیب‌های سیاسی‌ای که کشور طی همه این سال‌ها داشته است، جریاناتی مثل جریان اصلاحات یا جریان اعتدال، هم با راهکار و هم با رویکرد امیدبخش سعی در جبران نقایص و اشکالات داشتند و البته در این مسیر با اندیشه وحدت و انسجام ملی جلو آمدند؛ همین نیز باعث شده است تا مردم را به‌خود جذب کنند. جریان امید متشکل از اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان صادقانه به میدان رقابت‌های سیاسی گام گذاشتند؛ یعنی سعی کردند وارد بازی‌های سیاسی غیرشفاف نشوند و با راستی مردم را به آینده ایران دعوت کنند؛ برای اینکه کشور از مخاطرات عبور کند.
صرف عبور از مخاطرات مطرح بود یا برنامه‌ای هم برای آینده بود؟
حتما برنامه هم بود؛ البته با محدودیت‌ها و تضییقاتی که برای نیروهای این جریانات در کشور وجود داشته است. اصلاح‌طلبان و اعتدالگراها در همه ادوار انتخاباتی 92، 94 و 96 سعی کردند مردم و گروه‌های مختلف را به این مسئله دعوت کنند که یک راهبرد مؤثر برای عبور از آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی پیشنهاد کنند و واقعا هم نوآوری، هم خلاقیت و هم تأثیرگذاری این جریانات یعنی اعتدال و اصلاحات خیلی موفق‌تر و نتیجه‌بخش‌تر بوده است. مردم هم این را احساس کرده‌اند.
پس چرا گاها در جامعه این سخن شما نمود برعکسی دارد و می‌شنویم که اصلاح‌طلبان هم کاری نکردند؟
این به‌خاطر تبلیغات منفی جریان رقیب و مخالف سرسخت دولت است که تلاش می‌کند تمام دستاوردهای دولت را خاکستری جلوه دهد. الان می‌گویند برجام چه شد؟ مگر برجام به‌دلیل سیاست‌های دولت دچار مشکل شده است؟ اصلا مگر شما اول موافقش بودید که حالا می‌گویید چه شد؟ مگر دولت و رئیس‌جمهور کوتاهی کرده‌اند؟ مگر جریان اصلاحات یا جریان اعتدال کوتاهی کرده است که برجام به این مشکلات برخورده است؟ این مشکلات از زمانی شروع شد که اول یک‌سری مخالفت‌های بی‌اساس داخلی شکل گرفت و فقط براساس رقابت سیاسی منافع ملی را زیر سؤال بردند.
یعنی ساز مخالف داخلی‌ها را در سرنوشت امروز برجام بی‌تأثیر نمی‌دانید؟
بله. آنها پیام تشتت و افتراق نیروهای سیاسی ایران را بر سر این موضوع اساسی منافع ملی به خارج از کشور مخابره کردند. همان زمان پذیرش برجام بین ایران و قدرت‌های بین‌المللی، جریانات مخالف دولت شروع به بهانه‌گیری از این توافق بین‌المللی کردند و می‌گفتند چه ثمری خواهد داشت و امروز به واسطه خروج آمریکا از برجام و فشارهای تحریمی یکجانبه این کشور علیه ایران مطالبه‌گر آن شده‌اند. این مخالفت‌های داخلی در ارسال پیام منفی به خارج از کشور مؤثر بوده است و آنان را نسبت به برگرداندن فشارهای تحریمی امیدوار کرد.
متغیر مداخله‌گر دیگر، تغییر دولت آمریکا بود. برای اتفاقات امروز در برجام چه سهمی برای این تغییرات در دولت آمریکا قائلید؟
جدا از اختلافات داخلی کشورمان، اجرای توافق هسته‌ای همزمان شد با روی کار آمدن رئیس‌جمهور جدید آمریکا که می‌خواست با رقبای سیاسی دوره قبل خودش مقابله کند و یکی از برنامه‌هایی که اعلام کرد بحث برجام بود. یکی از رویکردهای آقای ترامپ مقابله با چندجانبه‌گرایی ازجمله در حوزه برجام بود؛ بر همین اساس هم دیگر نمی‌شود همه تقصیرها را گردن دولت انداخت.
در چارچوب همین شرایط آیا همچنان قائل به تداوم همگرایی اعتدال و اصلاحات تا انتخابات آتی هستید؟
بله. هدف جریان رقیب، تخریب هرکس غیر خودشان است. می‌خواهم بگویم در این رقابت‌های سیاسی چون دولت مستقر است و به نوعی ائتلاف با جریانات اصلاحات داشته تلاش می‌کنند تمام مشکلات و مسائل را گردن دولت سرشکن کنند. با این کارشان ظاهرا می‌خواهند تنها دولت را بزنند ولی می‌خواهند با یک تیر 2نشان بزنند و هم اعتدالگرایان و هم اصلاح‌طلبان را هدف حملات خودشان و حذف آنها در انتخابات آتی قرار دهند.
مسائل اقتصادی به‌ویژه گرانی‌ها را قابل تبیین و توجیه برای مردم می‌دانید؟ فکر نمی‌کنید تأثیر منفی بر انتخاب‌شان داشته باشد؟
در این شرایط با دشواری‌هایی که وجود داشته است دولت خیلی خوب از عهده مشکلات برآمده است که نمونه آن کنترل قیمت ارز است؛ همچنین افت شدید قیمت ارز و طلا که یک علامت بسیار خوبی است که دولت مسلط است. برخلاف آنچه سعی می‌کردند القا کنند دولت کاره‌ای نیست و برنامه و تسلط ندارد، این اتفاقات نشان می‌دهد که دولت در این برهه سخت و دشوار دارد درست عمل می‌کند. همه می‌گویند که این شرایط سخت‌ترین جا و نقطه عطفی است که اگر حل شود، دولت اقتدار و برنامه داشتن خودش را به نمایش کشیده است؛ یعنی دولت با یک برنامه کاملا علمی توانست التهابات را کنترل کند و با برخی تغییرات و جابه‌جایی مهره‌ها شرایط را تحت کنترل خودش دربیاورد.
ولی میدان‌داری منتقدان دولت سر التهابات شدید اقتصادی در2 سال گذشته بسیار قدرتمند بوده است. آن را که نادیده نمی‌گیرید؟
خیر. انتقاد اگرچه خوب است، ولی به هر حال یک جریان منتقد به هر قیمت قصد تقابل با دولت را دارد. این جریان قصد دارد چنین دستاوردها و پیشرفت‌هایی را نبیند و همه‌‌چیز را به هاله‌ای از شرایط خاکستری ببرد. چرا درحالی‌که رسانه‌های بیگانه اقرار به این کردند که دولت ایران در بحث کنترل ارز موفق بوده است و می‌گویند این شرایط تا مدت‌ها تداوم خواهد داشت، ولی این جریانات داخلی مخالف دولت یا همان منتقدین غیرمنصف و رقبای دستگاه اجرایی به این واقعیت و دستاورد اذعان نمی‌کنند. اینها همه همان رقابت ناسالم است که می‌خواهند مردم را ناامید کنند تا با این شرایط مردم دیگر پا به عرصه رقابت‌های انتخاباتی نگذارند و به میدان نیایند. این خواست بسیاری از مخالفان دولت است چون می‌دانند مشارکت حداکثری مردم نتیجه‌ای جز اهداف مشارکت‌جویانه و مردم‌سالارانه در کشور نخواهد داشت و به ضررشان تمام خواهد شد.
بنابراین شما در زمره اصلاح‌طلبانی هستید که قائل به مشارکت تشکیلاتی آنان با هدف حضور حداکثری در انتخاباتند؟
بله. من فکر می‌کنم ما باید تمام تلاش‌مان را بکنیم تا همه مردم بیایند و برای آنها شرایط را بگوییم و تحلیل کنیم، هم دستاوردها را بگوییم، هم مشکلات و کمبودها را برایشان توضیح دهیم و بگوییم که واقعا شرایط چگونه است. این کمک می‌کند که هم مردم درک بیشتری از شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور داشته باشند و هم کمک می‌کند تا ان‌شاءالله ما با مشارکت در انتخابات به حل مسائل اساسی و زیربنایی باقیمانده از گذشته برسیم.
همانند آقای حجاریان شرطی برای این مشارکت ندارید؟
این حرف درستی است. این خیلی مهم است که ما فرصت را برای انتخاب‌های خوب برای مردم فراهم کنیم. دستگاه‌های نظارت و اجرایی ما انتخاب‌های مردم را محدود نکنند که مردم ناامید شوند از اینکه انتخاب‌های خوب در چارچوب قوانین، ضوابط و موازین جمهوری اسلامی داشته باشند. دستگاه‌ها و متولیان اجرایی و نظارتی انتخابات باید شرایط را برای مشارکت بالای مردم فراهم کنند؛ چون این مسئله برای مقام معظم رهبری و نظام مهم بوده است که مشارکت مردم بالا بماند. در عین حال باید دقت کنیم این مشارکت بالا باید بستر انتخاب‌های خوب برای مردم را نیز فراهم کند تا مسیر اصلاحات در کشور را پایدار کند و حرکت‌های سیاسی و اجتماعی کشور چشم‌انداز روشنی داشته باشند. انتخاب‌های خوب است که می‌تواند مسیر را به سوی آینده ترسیم کند. از این لحاظ این دستگاه‌های نظارتی و اجرایی هستند که باید آینده‌نگری کنند و با پرهیز از سلایق شخصی در بحث بررسی صلاحیت‌ها منافع ملی کشور را درنظر بگیرند. آنها نباید به سرنوشت نظام تقنینی کشور با نگاه‌های کوتاه‌مدت آسیب بزنند، نباید جلوی پایشان را ببینند و باید به این فکر کنند که مجلس چه‌کار می‌تواند بکند تا ان‌شاءالله شرایط روشن‌تر و بهتری را در این شرایط پرچالش و پرتنش بین‌المللی علیه ایران ترسیم کند.
بنابراین به توصیه جریان امید، مردم دست‌شان را از روی گوش‌شان برای حضور در انتخابات خواهند برداشت؟
مردم دست‌شان را از روی گوش‌شان برمی‌دارند. قبلا هم نشان داده‌اند که برای آینده و سرنوشت خودشان ارزش قائل هستند و می‌دانند که اگر خودشان در سرنوشت خودشان دخالت نکنند، دیگرانی در داخل که دلسوز مردم نیستند، شایسته نیستند و هدفی جز منافع شخصی خودشان ندارند، سرنوشت‌شان را به‌دست می‌گیرند.
