حادثه در کمین بازار قزوین

بازار قزوین در سال‌های اخیر شاهد حوادث بسیاری بوده است. با وجود چاه‌های فراوانی که احتمال افکن آنها می‌رود، سیم‌کشی‌ها و برق‌کشی‌های فراوان غیرایمن، گازکشی ناایمن، دپو ضایعات، باریک بودن معابر و به تبع آن نبود امکان عملیات امداد باید گفت این بازار روی انبار باروت قرار دارد.

به گزارش فارس، بازار مرکزی قزوین یکی از مکان‌های سنتی و تاریخی این استان است که با برخورداری از معماری زیبا پیشینه‌ای هزارساله را در خود جای داده است. این مکان بزرگ‌ترین مرکز اقتصادی استان محسوب می‌شود که دارای بخش‌های گوناگونی از قبیل تره‌بار و خشکبار، فروش انواع البسه و کفش، زرگری، آهن‌آلات، فروش لوازم ‌خانگی و غیره است. این مکان پرتردد به‌ دلیل قدمتی که دارد و این‌که مسائل ایمنی هم‌پای گذر زمان در آن رعایت نشده است، امنیت لازم را ندارد. 


‌سیم‌کشی‌های غیراصولی 

یکی از مشکلاتی که در حال حاضر بازار قزوین با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند سیم‌کشی‌های غیراصولی است. در واقع برای رساندن برق به مناطق گوناگون از غیرایمن‌ترین روش‌ها استفاده شده است. مجتبی منتظری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهر قزوین، می‌گوید: متأسفانه کسبه بازار در مغازه‌های خود و بیرون از آن برق‌کشی‌های غیرمجاز کرده‌اند. به‌هیچ‌وجه ایمنی‌ لازم برای انتقال برق به مغازه‌ها و همچنین از مغازه‌ها به بساطی‌ها رعایت نشده است و کوچک‌ترین حادثه‌ای باعث جرقه‌ زدن و آتش‌سوزی می‌شود. 


‌سد معبر مغازه‌داران

گذرگاه‌های بازار سنتی قزوین به‌ قدری باریک است که با تجهیزات فعلی که سازمان آتش‌نشانی قزوین در اختیار دارد، امکان امدادرسانی سریع به این مکان‌ها را در شرایط بحرانی ندارد. از سوی دیگر دستفروش‌هایی که در بازار بساط پهن کرده‌اند بر این مشکل دامن زده‌اند و بر باریک‌تر شدن عرض معابر افزوده‌اند.

مدیرعامل آتش‌نشانی قزوین اظهار می‌کند: خطراتی که اکنون در بازار وجود دارد عمدتاً مربوط به بافت قدیمی و مستهلک بازار است، زیرا این بافت ایمنی لازم را ندارد که ما بتوانیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن با حوادث پیش‌آمده مقابله کنیم. از سوی دیگر برای مقابله با حوادث، گذرها و معابر بازار امکان دسترسی به عمق و بافت بازار را نمی‌دهد. بساطی‌ها و دستفروش‌هایی که در گذرهای بازار حضور دارند عملاً دسترسی سریع امدادرسانان را به محل حادثه کم می‌کنند و باعث می‌شوند اگر زمانی در بازار آتش‌سوزی رخ دهد امدادرسانان نتوانند در بازار به راحتی حرکت کنند. 

قدرت‌الله مهدیخانی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین، توضیح می‌دهد: متأسفانه هریک از بازاریان ویترین‌های مغازه خود را یک متر جلوتر از محوطه داخل مغازه آورده‌اند به این معنا که هر مغازه‌دار حداقل یک متر جلو محل کسب خود را کور کرده است. اگر خدای ناکرده آتش‌سوزی یا زلزله در بازار قزوین اتفاق بیفتد قطعاً تلفات جبران‌ناپذیر جانی و مالی فراوانی را خواهیم داشت. 


‌ دستگاه‌های امدادی متناسب

محسن حق‌شناس، عضو شورای اسلامی شهر قزوین، می‌گوید: بازار قزوین عرض کمی دارد بنابراین باید دستگاه‌های امدادی متناسب با این فضا و ماشین‌آلات مخصوص این مکان را داشته باشیم که تأمین اینها جزو دستور کار شهرداری است. از سوی دیگر، نگرانی ما در حوزه شهری این است که برخی دستگاه‌های ما در حوزه آتش‌نشانی با مشکل مواجهند یا فرسوده‌اند.

یکی دیگر از خطراتی که بازار قزوین را تهدید می‌کند چاه‌هایی‌اند که هر لحظه امکان افکن دارند. در واقع تعداد بسیار زیادی چاه در معابر و نیز در داخل مغازه‌ها وجود دارد که هریک از آنها می‌تواند باعث بروز حادثه و بحران شود، البته طبیعی است که صاحبان املاک و شهرداری از وجود برخی چاه‌های قدیمی در زیر بازار بی‌اطلاع باشند. وی درباره چاه‌های خطرناک زیر بازار بیان می‌کند: بیشتر چاه‌های بازار بازبینی شده‌اند و برای حفظ ایمنی آنها مشاور طرح نیز تعیین شده و این مشاور مطالعاتش را آغاز کرده است. منتظریم طرح عملیاتی از سوی مشاور ارائه شود تا براساس آن، راهکارهای برون‌رفت از مشکلات فعلی اتخاذ شود. 


‌ دپو ضایعات

از موضوعاتی که در بازار قزوین احتمال آتش‌سوزی گسترده و مهارناشدنی را افزایش می‌دهد، دپو ضایعات است که به‌ صورت نامناسب انجام می‌شود. این ضایعات علاوه بر این‌که باعث آتش‌سوزی می‌شوند بر سرعت گسترش حریق نیز می‌افزایند. مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی قزوین می‌گوید: متأسفانه کسبه بازار بحث‌های مربوط به انبارداری و ضوابط ایمنی داخل مغازه‌ها را رعایت نمی‌کنند و اکثر مغازه‌ها دارای دپوهایی‌اند که احتمال آتش‌سوزی آنها بسیار بالاست، بنابراین حریق به‌سرعت می‌تواند در این مکان‌ها گسترش یابد. 

منتظری معتقد است بخش زیادی از دپو ضایعات در املاکی صورت می‌گیرد که تحت مسئولیت اداره اوقاف است. این اداره باید مغازه‌ها را ایمن‌سازی کند، به مستأجران خود درباره رعایت موارد ایمنی هشدار بدهد و از پذیرش مستأجرانی که ضایعات‌چی هستند و کالاهای غیراستاندارد را با دپو غیراستاندارد نگهداری می‌کنند خودداری کند. 

حجت‌الاسلام سیدمصطفی مجیدی، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قزوین، توضیح می‌دهد: سرقفلی تمام ۵۰ مغازه اوقاف در بازار متعلق به مستأجران است و در اختیار اوقاف نیست. علاوه‌ بر آن جزو شروط اجاره این است که حفظ و نگهداری از بنا و رعایت نکات ایمنی برعهده مستاجر است و اوقاف در این باره مسئولیتی ندارد. 


‌کمبود شیرهای آتش‌نشانی

با توجه به پرخطر بودن بازار قزوین و دوری نسبی ایستگاه آتش‌نشانی به این مکان، احداث یک ایستگاه آتش‌نشانی در داخل یا حوالی بازار قزوین از ضروریاتی است که مسئولان استان برای حفظ ایمنی بازار باید به آن توجه کنند. مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی قزوین خاطرنشان می‌کند: سازمان آتش‌نشانی 12 شیر هیدرانت در اطراف بازار قرار داده است. در زمان حادثه می‌توان از این شیرها برای انتقال سریع آب به محل حادثه استفاده کرد. تعداد این شیرها برای فضای پرخطری مانند بازار کافی نیست.

از اقدامات دیگری که اکنون پیگیر انجام دادن آن هستیم این است که محلی را در بازار برای ساخت پمپاژخانه خریداری کنیم که از محل این پمپاژخانه بتوانیم لوله‌کشی‌های آب را به شریان‌های بازار منتقل کنیم تا در مواقع حریق بتوانیم از این لوله‌کشی‌ها در گذرهای کم‌عرض بازار استفاده کنیم. از دیگر نکاتی که برای تامین ایمنی بازار باید رعایت شود، برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی سیستم‌های مربوط به اسپرینکلر و مه‌پاشی‌ها به منظور اطفا یا اعلام حریق در بازار است. این موارد به هزینه‌های بسیار زیادی نیاز دارد. 

منتظری ادامه می‌دهد: در شرایط فعلی اگر در طول روز در بازار قزوین که مملو از جمعیت است، آتش‌سوزی اتفاق بیفتد قطعاً امکان امدادرسانی سریع نیست. من به خسارات جانی جبران‌ناپذیر که ممکن است برای امدادرسانان اتفاق بیفتد می‌اندیشم. اگر به موارد مشابه که در گذشته رخ داده است مراجعه کنید، به وضوح خواهید دید که بیشترین خسارات جانی به آتش‌نشانان وارد شده است. 


‌ احداث ایستگاه آتش‌نشانی

حق‌شناس، عضو شورای اسلامی شهر قزوین، می‌گوید: مدتی است همکاران به‌‌شدت به‌ دنبال ساخت یک ایستگاه آتش‌نشانی در نزدیکی محیط بازار هستند و تاکنون چند منطقه برای این کار پیشنهاد شده است. امیدواریم با نظر مشاوری که برای طرح در نظر گرفته شده است، این اتفاق هرچه زودتر رخ بدهد و شاهد ساخت ایستگاه خدمات‌رسانی در نزدیکی بازار باشیم. 

مساله‌ای که مسئولان مرتبط با ایمنی بازار بر آن اتفاق ‌نظر دارند، بحث آموزش کسبه برای مقابله با حریق است. به این معنا که لازم است کسبه بازار برای مقابله سریع با حوادث آموزش‌ ببینند که در صورت وقوع آتش‌سوزی بتوانند تا رسیدن نیروهای امدادی به اندازه‌ای آتش را مهار کنند. به نظر می‌رسد هنوز اهالی بازار و کسبه احتمال بروز خطر و ابعاد آن را جدی نگرفته‌اند. آنان حتی کپسول‌های اطفای حریق خود را شارژ نمی‌کنند. این امر نیز ضرورت آموزش و تبیین خطر حوادث بازار را برای کسبه دوچندان می‌کند. 


حضور شبگرد

مجتبی نظری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی قزوین، می‌گوید: در سالیان گذشته اهالی بازار شبگردهایی را استخدام کرده بودند. این شبگردها در طول شب در بازار دور می‌زدند و از بازار پاسداری می‌کردند. اکنون دیگر شاهد حضور شبگردها در بازار نیستیم. به هر حال لازم است کسبه بازار هزینه این پاسداری‌ها را بپردازند.