رودخانه نامهربان با مهمان

خدیجه ستارزاده/کرج - خبرنگار

رودخانه کرج در جاده کرج - چالوس به عنوان یکی از زیباترین و خاطره‌انگیزترین رودهای ایران که از گذشته تاکنون گزینه‌ای برای تفریح مسافران و گردشگران بوده، چند ماه است به عنوان قاتل جان مسافران و به‌ویژه کودکان معرفی می‌شود.
از ابتدای سال تاکنون 29 نفر از گردشگران در این رودخانه سقوط کرده‌اند و فقط 12 نفر از آنها نجات پیدا کرده‌اند. به عبارت دیگر 17 نفر جان خود را از دست دادند و هنوز هم جست‌و‌جو برای یافتن جسد یک پسربچه ادامه دارد. به گفته مسئولان، هیچ یک از غرق‌شدگان بومی نبوده‌ و همه گردشگر بوده‌اند و ناآگاهی آنها از شرایط رودخانه علت غرق شدنشان است.
این رودخانه که منبعی برای تامین بخشی از آب تهران و پر کردن آبگیر بیلقان است و در شاخه‌های متعدد، زمین‌های کشاورزی کرج و اطراف را سیراب می‌کند، سال‌ها بود آب چندانی به خود نمی‌دید، اما امسال بعد از حدود 30 سال با خروش بی‌سابقه خود   هر مسافری  را وسوسه   می‌کند تا به بهانه آب‌تنی، گرفتن عکس سلفی و یا تفریح پا به این رود خروشان بگذارد.

تجهیزات نامناسب و حمایت نشدن غواصان 
یکی از غواصان بومی در جاده کرج - چالوس می‌گوید: بیشتر غرق‌شدگان بومی نیستند، با شرایط رودخانه آشنایی ندارند و خطر را جدی نمی‌گیرند. احمد یاوری می‌افزاید: سرد بودن آب موجب می‌شود عضلات پا بگیرد و فرد داخل آب بیفتد. معمولا این افراد بر اثر اصابت به سنگ و چوب ظرف 10 ثانیه بیهوش می‌شوند و داخل گل‌ولای گیر می‌کنند. وی عنوان می‌کند: به دلیل سرد بودن آب جسد باد نمی‌کند و به سطح آب نمی‌آید و گاهی چند روز در عمق 20 متری برای یافتن اجساد تلاش می‌کنیم.
وی ادامه می‌دهد: 8 غواص منطقه با وجود کمبود و نامناسب بودن تجهیزات از جان و مال خود برای کمک و یافتن اجساد مایه می‌گذارند و حمایت نمی‌شوند و حین گشتن بین گل‌ولای، خطر جا‌به‌جا شدن سنگ‌ها و گیر کردن در ریشه‌ها آنها را تهدید می‌کند.

تدابیر کوتاه‌مدت و بلندمدت 
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز با بیان این‌که به دلیل بارش‌های اخیر برف و باران، آب رودخانه کرج نسبت به سال گذشته 5/2 برابر افزایش دبی داشته است، می‌گوید: به دلیل سرد بودن آب و برای جلوگیری از وقوع حوادث، حدود 4 برابر سال‌های گذشته اطلاع‌رسانی انجام شده است. داود نجفیان با بیان این‌که برای آگاه‌سازی مردم از وضع بحرانی رودخانه، از ابتدای سال، کلیپ‌هایی با همکاری صدا و سیمای استان تنظیم و پخش و هزاران بروشور در رستوران‌ها و واحدهای تجاری جاده کرج - چالوس توزیع شده، اضافه می‌کند: در هر 100 متر از مسیر یک بنر 12متری نصب و وضعیت وخیم رودخانه به مردم هشدار داده شده است تا سمت رودخانه نروند.
وی ادامه می‌دهد: در کنار این اقدامات، با وجود این‌که متولی این امور میراث فرهنگی و هلال احمر است و در چارچوب و وظایف سازمانی آب منطقه‌ای نیست، اما فنس‌هایی تهیه شد و به شهرداری‌ها و بخشداری‌ها و دهیاری‌ها تحویل دادیم تا نقاط حادثه‌خیز را محصور کنند.
وی بیان می‌کند: علاوه بر غواصان بومی، با هیات ورزشی شنای کشور هماهنگ شد که با پشتیبانی در منطقه حضور داشته باشند.
مدیرعامل آب منطقه‌ای البرز با بیان این‌که شرایط رودخانه حاد است و به دلیل بالا بودن دبی و سنگلاخی بودن خشن است و در صورت سقوط، افراد همان لحظه‌های اول بیهوش می‌شوند و احتمال بیرون آمدن از آن کم است، اظهار می‌کند: به همین دلیل مجموعه‌های تخصصی هلال احمر، مدیریت بحران و اورژانس به طور مستمر حضور دارند.

تمرکز  اکیپ‌های گشت استان در مسیر رودخانه
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز با بیان این‌که امکان حضور مستمر غواص در طول 68 کیلومتری رودخانه وجود ندارد، می‌افزاید: اکیپ‌های گشت از سراسر استان در این رودخانه متمرکز شده‌اند و علاوه بر نصب بنرها، پخش برنامه‌های تلویزیونی و بیلبوردهای هشدار، در منطقه حضور فیزیکی دارند تا با مسافران صحبت کنند و به آنها هشدار دهند.
نجفیان بیان می‌کند: در جلسه‌ای که با دستگاه‌های ذی‌ربط برگزار شد، مناطق حادثه‌خیز مشخص و علائم هشداردهنده نصب و همچنین مقرر شد آموزش این افراد توسط هلال احمر انجام شود.
وی با بیان این‌که برخی افراد بی‌توجه به هشدارها باز هم وارد آب می‌شوند، می‌گوید: هدف از همه این اقدامات این است که گردشگران که عمدتا غیربومی‌اند بدون خطر و ناراحتی به مسافرت خود ادامه دهند.

ارسال پیامک هشدار به محض ورود مسافران 
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز با بیان این‌که همه افرادی که امسال جانشان را در رودخانه از دست دادند، مسافر و غیربومی بودند و از شرایط رودخانه آگاهی نداشتند، می‌گوید: با توجه به جمعیت میلیونی که از جاده کرج - چالوس عبور می‌کنند، با مجموعه مخابرات هماهنگ شد که اگر امکان فنی باشد، برای کسانی که وارد محدوده جغرافیایی می‌شوند پیام‌های هشداردهنده ارسال شود.
نجفیان می‌گوید: در میان‌مدت و بلندمدت هم در نظر داریم بخش دولتی و خصوصی مانند میراث فرهنگی و شهرداری‌ها با ارائه طرح‌هایی در طول مسیر رودخانه، مناطقی را با رعایت ایمنی لازم برای گردشگران آماده کنند تا مسافران با امنیت کامل در آن اسکان یابند.
وی با بیان این‌که در منطقه ری‌زمین سال گذشته طرحی در این زمینه ارائه شد، می‌افزاید: اگر طرح یادشده اجرایی شود فضایی مناسب و ایمن برای اسکان گردشگران آماده خواهد شد.
نجفیان با بیان این‌که بیشتر مردم با دیدن هشدارها و بنر‌ها موارد لازم را رعایت می‌کنند، اضافه می‌کند: تعداد معدودی با بی‌توجهی به هشدارها کنار رودخانه می‌مانند یا وارد آب می‌شوند، اما نیاز است برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار همکاری لازم را داشته باشند تا سفری ایمن را به پایان برسانند.

پیشگیری از ورود مردم به رودخانه
رئیس جمعیت هلال احمر البرز با بیان این‌که حدود 70 درصد افرادی که در رودخانه کرج سقوط می‌کنند، غرق می‌شوند، می‌گوید: مهم‌ترین اقدام برای کاهش این اتفاق‌ها و تلفات، پیشگیری است.
ناصر چرخساز با بیان این‌که ساخت‌وسازهای غیرمجاز و تجاوز به حریم و بستر رودخانه می‌تواند برای افرادی که به طبیعت پناه می‌آورند حادثه‌ساز و مخاطره‌آمیز باشد، می‌افزاید: ساخت‌وسازها موجب تخریب رودخانه در پایین‌دست و کشتار افراد می‌شود.
چرخساز با بیان این‌که تیم‌های نجات غریق در محور کرج - چالوس حضور و فعالیت دارند، اضافه می‌کند: حضور غریق‌نجات معنای چندانی در آب‌های خروشان ندارد، زیرا این رودخانه عمق ندارد بلکه بیشتر شدت آب مشکل‌ساز است.
رئیس جمعیت هلال احمر البرز با تاکید بر اهمیت و ضرورت آگاه‌سازی مردم اظهار می‌کند: برای اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها، فضای مجازی و نصب بنرها در حاشیه رودخانه اقدام شده است و شرکت آب منطقه‌ای نیز بخشی از مسیر را با فنس محصور کرده است تا از ورود مردم به رودخانه جلوگیری شود.


   سقوط 29 نفر و غرق شدن 17 نفر در رودخانه کرج

رئیس جمعیت هلال احمر البرز اعلام می‌کند: از ابتدای سال 29 نفر در رودخانه کرج سقوط کرده‌اند و فقط 12 نفر از آنها نجات پیدا کرده‌اند. به عبارت دیگر 17 نفر جان خود را از دست دادند و متاسفانه هنوز هم جسد یکی از آنها پیدا نشده است.
چرخساز با اشاره به انجام 20 ماموریت مرتبط با غرق‌شدگی در رودخانه‌های استان از ابتدای سال تاکنون می‌گوید: بیشتر این حوادث در تیر ماه اتفاق افتاد و در این عملیات 148 نجاتگر فعالیت داشتند و نیروهای مردمی، غواص‌های محلی، نیروهای نظامی تکاور منطقه، آتش‌نشانی و پلیس راه هم یاریگر نیروهای هلال احمر بودند.