زخم گردشگری بر تن سرخُنگ

 روستای «سرخُنگ» از توابع شهرستان درمیان در خراسان جنوبی جایی است که به دلیل طبیعت بکر و آبشار زیبا، گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می‌کند، اما نبود زیرساخت‌ها باعث بروز مشکلاتی برای حضور گردشگران و نارضایتی مردم محلی شده است. به گزارش ایرنا، روستای سرخنگ شهرستان درمیان از جمله روستاهایی است که با وجود چندین قنات در سال‌های خشکسالی هنوز هم طراوت و شادابی خود را در کویر تفتیده حفظ کرده است. از شهر قهستان چند کیلومتری که بالاتر می‌رویم، روستایی زیبا با باغستان‌های انبوه در حصار کوه‌ها قرار دارد. نام این روستا سرخُنگ است. تنگل سرخنگ پایان یک راه محسوب می‌شود اما نقطه هدف و شروع گردشگران و مسافران زیادی است که با یک بار دیدن صفای کوچه باغ‌ها و دامن سبزی که طبیعت پهن کرده، بخواهند ساعاتی را زیر سایه‌سار درختان گردو، سپیدار، و چنار این روستا، دور از دغدغه‌های زندگی ماشینی سپری کنند. روزهای تعطیل و پایان هفته، دیگر جای سوزن انداختن در سرخنگ نیست، همه می‌آیند تا به جبران سیلی دردناکی که نامهربانی آسمان در این ۲ دهه به طبیعت خراسان جنوبی زده است ساعاتی را مهمان این قطعه از شمال استان باشند. 


خسارت برخی گردشگران

مردم سرخنگ مهربانانه از مهمانان ناخوانده میزبانی می‌کنند و هیچ‌گاه از حضورشان ابراز نارضایتی نکرده‌اند، اما بی‌ملاحظگی عده‌ای که به نام گردشگر وارد روستا می‌شوند در کنار نبود زیرساخت‌های اولیه سبب شده که کاسه صبر اهالی سرخنگ لبریز و از طریق رئیس شورای اسلامی روستا فریادشان را به گوش مسئولان برسانند. رئیس شورای اسلامی روستای سرخنگ در این خصوص گفت: برخی افراد به عنوان گردشگر روزهای تعطیل به باغ‌ها و املاک مردم تعرض کرده و با برداشت غیرمجاز میوه از باغ‌ها به صاحبان آن خسارت وارد می‌کنند. «محمد اشرفی» ادامه داد: حداقل‌های زیرساخت گردشگری در روستای سرخنگ فراهم نیست و افراد حتی برای سرویس بهداشتی هم مشکل دارند که گاهی شاهد صف طولانی پشت در یک چشمه سرویس بهداشتی عمومی در وسط روستا هستیم. وی تردد شمار زیادی وسیله نقلیه در کوچه‌های باریک روستا را یکی دیگر از مشکلات فعلی عنوان کرد و افزود: با وجود این‌که ورودی روستا تابلو ورود ممنوع نصب کرده‌ایم اما گردشگران بدون توجه با وسیله نقلیه وارد کوچه‌های باریک می‌شوند که عملا با صفی تشکیل شده از خودروها، کوچه‌های روستا به طور کامل قفل شده و امکان تردد وسیله دیگری نیست. 


نیاز به بازار محلی

رئیس شورای اسلامی روستای سرخنگ با بیان این‌که ساخت پارکینگ مناسب قبل از ورودی روستا یک الزام در بحث گردشگری سرخنگ است، گفت: مردم خواستار راه‌اندازی یک بازار برای محصولات محلی خود هستند تا مجبور نباشند دائم از باغ‌ها در برابر تعرض عده‌ای که نام خود را گردشگر می‌گذارند، مراقبت کنند. اشرفی با تاکید بر این‌که تاکنون گردشگری جز دردسر برای اهالی روستای سرخنگ نداشته است، ادامه داد: بارها پیشنهاد کرده‌ایم که مسئولان با انتقال زیرساخت‌های مناسب به مجتمع فرهنگی- مذهبی روستا از بروز این مشکلات جلوگیری کنند اما هیچ مرجعی به درخواست شورا توجهی نکرده است. 


آسیب به چنار ۵۰۰ ساله سرخنگ

رئیس شورای اسلامی روستای سرخنگ با بیان این‌که مجتمع فرهنگی- مذهبی راه دسترسی جداگانه از خود روستا دارد، گفت: اگر گردشگران به جای اتراق زیر درختانی که مالکیت خصوصی دارد به طرف این مکان هدایت شوند قطعا مشکلات فعلی کمتر خواهد بود. وی از وجود درخت چناری با قدمت حدود ۵۰۰ سال در روستای سرخنگ یاد کرد و افزود: همین اواخر به خاطر بی‌ملاحظگی برخی گردشگران و روشن کردن آتش زیر درخت بخشی از برگ‌ها سوخته است. اشرفی یکی دیگر از مشکلات را برداشت بی‌رویه آب قنات روستا از سوی گردشگران عنوان کرد و یادآور شد: بارها مشاهده شده که با وانت تعداد زیادی گالن آب می‌کنند یا خودروهایشان را با آب قنات شست‌وشو می‌دهند و هیچ توجهی به سهم آب باغ‌های تشنه نمی‌کنند. 


سایت گردشگری بدون متولی

مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان درمیان نیز با اشاره به ماهیت گردشگری روستای سرخنگ گفت: سرخنگ آثار تاریخی شاخصی ندارد اما وجود یک آبشار زیبا، باغ‌ها، مراتع سرسبز و درخت چنار که نزدیک به ۵۰۰ سال قدمت دارد، چشم گردشگران ورودی به این روستا را خیره می‌کند. «اسماعیل شهسواری» افزود: یکی از اقداماتی که چند سال قبل در راستای رونق گردشگری روستا انجام شده، احداث سایت گردشگری در مجاور سرخنگ بوده است. وی افزود: متاسفانه به خاطر نداشتن متولی بعد از مدتی شیرآلات سرویس بهداشتی به سرقت رفت و همچنان در بحث آب و برق این سایت مشکل دارد. 


همکاری مردم؛ راه خروج از بن‌بست

مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان درمیان با بیان این‌که برنامه‌‌ریزی برای واگذاری این سایت انجام شده است، گفت: در تلاشیم که با واگذاری سایت گردشگری سرخنگ به بهزیستی از آن به عنوان یک اردوگاه استفاده کنیم. وی ابراز امیدواری کرد: با سرمایه‌گذاری بهزیستی و به کار گرفتن اشخاصی برای نگهداری از سایت، وضع موجود به نفع مردم روستا و گردشگران تغییر کند. شهسواری با بیان این‌که در چند سال پیش ۱۵۰ میلیون تومان برای ساخت این سایت گردشگری هزینه شده است، ادامه داد: به خاطر کمبود فضا در شهر قهستان و روستای سرخنگ مجبور به جانمایی این سایت در مکان فعلی شدیم. 

وی عنوان کرد: به دلیل این‌که اعتبار مورد نیاز تامین نشده سرویس‌های بهداشتی این سایت گردشگری بدون آب و برق همچنان بلااستفاده مانده است. مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان درمیان یکی از راهکارهای خروج سرخنگ از بن‌بست مشکلات زیرساختی را همکاری مردم و شورای اسلامی روستا دانست و گفت: در صورتی که مکان مناسبی برای ایجاد سایت گردشگری از سوی دهیاری و شورا واگذار شود، آماده سرمایه‌گذاری هستیم اما اعتباری برای خرید ملک نداریم. وی ساخت پارکینگ برای خودروها را نیازمند همکاری بنیاد مسکن در واگذاری زمین عنوان کرد و افزود: از آنجا که فقط یک راه دسترسی به داخل روستاست حضور گردشگران باعث ترافیک در کوچه‌ها می‌شود که باید برای جانمایی پارکینگ قبل از ورود به روستا اقدام کرد. 


پیشگیری از تعرض به باغ‌ها 

شهسواری در خصوص فرهنگ‌سازی برای عدم تعرض به باغ‌های روستاییان نیز گفت: کسانی که از ما برای رفتن به این روستا یا دیگر روستاهای هدف گردشگری راهنمایی می‌گیرند، توصیه‌های لازم ارائه می‌شود که حق تعرض به باغ و املاک شخصی را ندارد اما عده‌ای خودسرانه به این روستاها سفر می‌کنند که ما از وجود آنها بی‌اطلاع هستیم. وی راه‌اندازی بازار محلی را یک راهکار برای پیشگیری از این قبیل تعرض‌ها دانست و ادامه داد: در صورتی که مکان مناسب برای بازار محصولات بومی ایجاد شود، هم برای روستاییان منبع درآمد خواهد بود و هم گردشگران به جای برداشت بدون اجازه میوه‌ها، فرصتی برای خرید محصولات محلی دارند. 


چنار ۵۰۰ ساله در راه ملی شدن

مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان درمیان در خصوص لزوم حفاظت از درخت چنار با قدمت حدود ۵۰۰ سال در روستای سرخنگ گفت: این درخت در فهرست ثبت آثار ملی قرار دارد، لذا برای این منظور حفاظت آن بسیار مهم است و اگر آسیبی ببیند روند ملی شدن آن متوقف خواهد شد. شهسواری ادامه داد: تا زمانی که پرونده ثبت ملی درخت چنار سرخنگ تایید نشود میراث فرهنگی عملا نمی‌تواند برای حفاظت از آن کاری انجام دهد و زمانی که ثبت ملی شد نیز کمک‌ها بیشتر در خصوص حفاظت نباتی آن از جمله مراقبت در خصوص کود، آبیاری و شست‌وشوی برگ‌هاست، لذا مالک خصوصی باید حفاظت فیزیکی آن را بر عهده داشته باشد. 

وی تصریح کرد: در مجموع نگهداری از این درختان کهنسال به فرهنگ‌سازی نیز نیاز دارد و نباید انتظار داشت اداره میراث فرهنگی با ۲ نیرو از تمام این آثار به‌تنهایی حفاظت کند. روستای سرخنگ در فاصله ۶۵ کیلومتری مرکز استان از عجایب طبیعی در کویر خراسان جنوبی است و فرصتی را برای مسافران فراهم می‌آورد تا ساعاتی را در دامان طبیعت از نعمات خدادادی استفاده کنند. آنچه انتظار می‌رود این است که مسافران نیز از این نعمت‌های طبیعی به‌درستی استفاده کنند و با حضور خود به طبیعت زیبای این روستا آسیب نرسانند.