کمک 1/5میلیون یورویی به بافت تاریخی یزد

محمد باریکانی/خبر‌نگار

چند روز پس از ثبت جهانی جنگل هیرکانی، همین دیروز، دومین سالروز ثبت جهانی یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز فرا رسید. یزد دو سال پیش در همین زمان در اجلاس کمیته میراث‌جهانی یونسکو که در ورشو پایتخت لهستان برگزار شد به ثبت جهانی رسید و حالا همین دیروز مشخص شد که اتحادیه اروپا 1.5میلیون یورو برای حفاظت از بافت تاریخی ثبت جهانی شده یزد اختصاص داده است.
دو سال از ثبت جهانی بافت تاریخی یزد گذشت و اکنون پرسش آن است که وضعیت بافت تاریخی ثبت جهانی شده یزد به‌عنوان بزرگ‌ترین شهر خشتی جهان چگونه است؟ هزینه حفظ و نگهداری از بافت تاریخی یزد در دوره‌ای که ایران با شدیدترین تحریم‌های اقتصادی آمریکا و جنگ اقتصادی جدید مواجه شده چگونه و از کدام محل تأمین می‌شود؟ 
پیش از ثبت جهانی یزد خبرهای متعدد از هجوم بولدوزرها به بافت تاریخی یزد، تخریب پی در پی خانه‌های تاریخی واقع در مهم‌ترین شهر خشتی جهان به بهانه ایجاد پارکینگ از سوی مدیران شهری و قلع و قمع بناهای تاریخی در این شهر به بهانه‌های مختلف بودیم. اما پس از ثبت جهانی شهر یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو، طی دو سال گذشته خبری از تخریب تعمدی بافت تاریخی یزد با بهانه‌های مختلف نبود.
18محله دارای بنای تاریخی ارزشمند و باشکوه در عرصه بافت تاریخی یزد قرار دارند و 32محله نیز در حریم این محدوده ثبت جهانی شده در بزرگ‌ترین شهر خشتی جهان واقع شده است.
همشهری همین دیروز در نشست خبری دومین سالروز ثبت جهانی شهر یزد که در سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برگزار شد با طرح این پرسش از سیدمصطفی فاطمی، مدیرکل اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان یزد که چرا پس از ثبت جهانی یزد تمام توجه مدیران میراث‌فرهنگی و متولیان آن شهر بر محله فهادان به‌عنوان یکی از 18محله واقع در عرصه بافت ثبت جهانی شده یزد متمرکز شده و حفاظت از بناهای تاریخی واقع در محلات دیگر این شهر که در پرونده ثبت جهانی قرار دارند فراموش شده است؟ به نگرانی دوستداران میراث‌فرهنگی نسبت به تشدید تخریب‌ها درصورت بی‌توجهی به مرمت و حفاظت از بناهای تاریخی واقع در دیگر محلات جهانی شده یزد اشاره کرد.
سیدمصطفی فاطمی که خود سال‌ها در انجمن دوستداران میراث‌فرهنگی شهر یزد حافظ میراث آن شهر بود و حالا بر جایگاه مدیرکلی اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان یزد تکیه زده است، با تأیید این پرسش همشهری که عمده تمرکز در سال‌های گذشته بر بافت تاریخی محله فهادان متمرکز بوده است، گفت: در سال‌های اخیر توجه به محلات دیگر نیز رشد پیدا کرد و علاوه بر محله فهادان ظرفیت 3 محله دیگر در بافت تاریخی یزد شامل بازار نو، مسجد جامع و چهارباغ شاهی نیز پر شده است.
به گفته او، تعدادی از محلات نیز نزدیک به پر شدن ظرفیت هستند که شامل محلات لب خندق، محله بازار، شاه ابوالقاسم و پشت نو است. مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری استان یزد با اعلام اینکه در کل 32محله در بافت تاریخی یزد در پرونده ثبت جهانی قرار دارند که 18محله در عرصه ثبت جهانی شده بافت تاریخی واقع است و مابقی در حریم این محدوده ثبت جهانی شده است گفت: براساس برنامه‌ریزی‌ها قرار بود بیشتر توجه‌ها در مرحله نخست به محلات واقع در عرصه محدوده ثبت جهانی شده یزد صورت بگیرد و در مرحله دوم توجه به محلات واقع در حریم این محدوده جهانی شده معطوف شود. او اشاره کرد، کافه گالری‌های فراوانی در شهر یزد ایجاد شد و سال گذشته بافت تاریخی یزد عنوان پایتخت هنرهای جدید را از سوی وزارت ارشاد به‌خود اختصاص داد.
فاطمی با اشاره به شکل‌گیری مجموعه‌های فرهنگی در بافت تاریخی ثبت جهانی شده یزد افزود: افزایش تعداد کافه گالری‌های موجود در بافت تاریخی شهر یزد موجب شد که سال گذشته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان پایتخت هنرهای جدید را به بافت جهانی شده یزد اهداء کرد.
به گفته مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یزد، یکی از محلات واقع در بافت تاریخی یزد که دارای آثار و بناهای زیبا و چشمگیر است که دارای هنر معماری متفاوت است در سال‌های گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفت که امسال کار بیشتری بر این محله انجام خواهد شد و شهرداری یزد نیز دغدغه حفاظت جدی از این محله را دارد.
حجم اعتبارات بافت تاریخی ثبت جهانی شده یزد چه اندازه است و آیا یونسکو اعتباری برای حفاظت از بافت تاریخی یزد اختصاص داده است؟ این سؤالی است که یکی از خبرنگاران در دومین سالروز ثبت جهانی بافت تاریخی یزد با مدیرکل میراث‌فرهنگی استان یزد و مدیر دفتر حفظ و احیاء بافت‌ها و بناهای تاریخی مطرح کرد.
سیدهادی احمدی، مدیرکل دفتر حفظ و احیاء بافت‌ها و بناهای تاریخی کشور در پاسخ به این پرسش اعلام کرد: امسال بودجه استانی از ردیف ملی 5میلیارد و 800میلیون تومان برای بافت تاریخی یزد درنظر گرفته شده است که ممکن است خزانه از تخصیص این بودجه خودداری کند.
وی با اشاره به فعالیت دیگر نهادها در بافت تاریخی یزد و هزینه‌ای که آنها برای حفاظت و نگهداری از بافت تاریخی یزد اختصاص می‌دهند افزود: بودجه دیگری نیز حدود 2میلیارد تومان از سوی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به پایگاه میراث جهانی ارائه می‌شود و بودجه دیگری نیز اداره کل میراث‌فرهنگی استان یزد از بودجه استانی در اختیار می‌گیرد.
مدیرکل دفتر حفظ و احیاء بافت‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی درخصوص بودجه اختصاصی یونسکو به بافت تاریخی ثبت جهانی شده یزد اعلام کرد: ایران کشور عقب‌افتاده و کم برخوردار نیست و تنها در مواقع بحران یا کمک‌های اضطراری است که یونسکو اعتباری برای حفظ میراث جهانی اختصاص می‌دهد.
احمدی همچنین با اعلام کمک مالی اتحادیه اروپا برای حفاظت و نگهداری از بافت تاریخی ثبت جهانی شده یزد به‌صورت غیرمستقیم گفت: اتحادیه اروپا مبلغ 1.5میلیون یورو با هدف تدوین برخی ضوابط در شهر تاریخی یزد با همکاری کرسی خشت یونسکو در دانشگاه یزد اختصاص داد.