مسکن
حالِ ناخوشِ خوش‌نشینان بوشهری
رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر: یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث افزایش قیمت می‌شود نقش سوداگران است
فصل دلهره مستاجران است، آنها که روزگاری ورد زبانشان این بود: اجاره‌نشینی، خوش‌نشینی. حالا این خوش نشستن‌ها بلای جان بی‌خانه‌ها شده. آن که سقفی بالای سرش ندارد باید دربه‌در این بنگاه و آن بنگاه باشد و به دنبال یافتن یک خانه مناسب همه‌جا را بگردد، و آن که در خانه اجاره‌ای ساکن است درگیر دغدغه‌های تامین اجاره و نگرانی بالا رفتن نرخ‌های خوش‌نشینی باشد.
به گزارش ایسنا، در ابتدای یکی از خیابان‌های اصلی شهر بوشهر، مغازه‌ها از رستوران و سوپرمارکت گرفته تا تعمیرگاه و بوتیک در امتداد خیابان خودنمایی می‌کنند. اما تکرار یکی از مغازه‌ها قابل‌توجه است: مشاور املاک و مسکن. دوطرف خیابان، تقریبا هر 20 یا 30 قدم، یکی از این املاکی‌ها وجود دارد و تعدادی هم داخل و خارج از آن مشغول صحبت و چانه زدن هستند. چهره‌های نگران و خسته، آدم‌های بی‌حوصله و امیدها و ناامیدی‌ها اینجا جمع شده‌اند.
امیدوار نباش!
مرد سی و چند سال‌های با کمی تشویش در چهره‌اش روی مبل نشسته و از آخرین وضعیت خانه می‌پرسد. بنگاه‌دار هم همان‌طور که با دفتر و گوشی تلفن سرگرم است، می‌گوید: بازار خراب است، خانه نیست. اجاره که اصلا. اگر موردی بود خبرت می‌کنیم، اما از الان می‌گویم امیدوار نباش.یک مشاور املاک در منطقه بهمنی که دل خوشی از بازار این روزهای مسکن نداشت، با اشاره به وضعیت اجاره‌بها گفت: برای اجاره که اصلا خانه نیست. خیلی کم شده و اگر هم باشد، قیمت‌ها خیلی بالاست، و بالاتر از عرف هم می‌گویند. مثلا ملکی را که قیمت آن 10 میلیون رهن و یک میلیون اجاره است می‌گویند 20 میلیون پیش‌پرداخت و یک میلیون و 500 تا 2 میلیون تومان اجاره.
همین است که هست
او درباره نظارت‌ها و نحوه بازرسی روی وضعیت اجاره‌بها می‌گوید: ببینید، اصلا نظارتی نیست. شخص می‌گوید ملک من است و همین است که هست، برایم مشتری بیاورید و اگر هم ما چیزی بگوییم، فکر می‌کند می‌خواهیم سرش کلاه بگذاریم. مشتری هم مجبور است بپذیرد و از سر ناچاری قبول می‌کند. این بنگاه‌دار ادامه می‌دهد: چیزی هم دست اتحادیه نیست. ما به مالکان می‌گوییم این خانه با این قیمت نمی‌ارزد. می‌گوید بگذار خالی باشد. همه چیز 2-3 برابر شده. آنها هم که دنبال خانه می‌گردند اعتراض دارند. به نوعی ما که اینجا نشسته‌ایم کار خاصی برای انجام دادن نداریم. این وضعیت از ابتدای گرانی‌ها آغاز شده و نمی‌دانیم تا کی ادامه خواهد داشت.
نظارتی وجود ندارد
رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر در خصوص آخرین وضعیت اجاره مسکن در این استان گفت: یکی از موارد اصلی که باعث ایجاد مشکلات مسکن برای مردم شده مسائل اقتصادی است. هزینه‌ها بالا رفته. صاحب‌خانه می‌گوید هزینه زندگی‌ام درنمی‌آید. به دلیل گرانی مصالح ساختوساز هم کم شده، که این هم دلیل مهم دیگری است. «عبدالرزاق ری‌شهری‌زاده» در ادامه در خصوص نظارت‌ها بر میزان اجاره‌بها و مشکلات مستاجران عنوان کرد: در اصل هیچ گونه نظارتی بر اجاره‌بها وجود ندارد. به این دلیل که در قانون اساسی اعتقاد بر داشتن املاک به شکل خصوصی است. زمانی که مالکیت خصوصی به وجود می‌آید، نرخ‌گذاری و شیوه عرضه متعلق به مالک می‌شود و اعمال نظارت قانونمند و اصولی ممکن نیست. ضمن این‌که قانون‌گذاری مدونی برای نظارت انجام نشده است.
خزان مستاجران و زوج‌های جوان
وی با بیان این‌که مسکن حق طبیعی هر انسانی و جزو نیازهای اولیه است ادامه داد: عملکرد شهرداری نیز بسیار مهم است، چون در حال حاضر مجوز ساخت برای واحدهای بزرگ می‌دهند، به‌رغم این‌که قدرت خرید مردم پایین آمده است. کسی نمی‌تواند خانه کوچک بسازد، در حالی که مردم واحدهای کوچک‌تر را راحت‌تر می‌سازند و می‌خرند.رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر با اشاره به تفاوت‌های بنگاه‌داری با مشاغل دیگر افزود: تفاوت این شغل با شغل‌های دیگر این است که یک بنگاه‌دار از تمام جزئیات زندگی شما خبر دارد.
ری‌شهری‌زاده با اشاره به تفاوت قیمت‌ها و اختلاف نرخ‌های موجود گفت: ممکن است یک منزل در نقطه پایینی از نظر موقعیت شهری قرار داشته باشد، ولی نوع ساختوساز آن مدرن باشد. در نتیجه، نمی‌توانیم نرخ خاصی برای یک محله تعیین کنیم و یا برعکس، ممکن است یک واحد مسکونی در محله مدرن و خوبی قرار داشته باشد، ولی از لحاظ امکانات و ساختوساز ضعیف باشد. بنابراین با وجود این عوامل نمی‌توان شرایط را برای ثابت نگه داشتن و محدود کردن اجاره‌بها در نظر گرفت.
وی در خصوص اعمال سلیقه بنگاه‌داران و یا مالکان اظهار کرد: قیمت‌گذاری هر نوع کالایی یک آزادی عمل به مالک می‌دهد، اما تابع یک سری از متغیرها نیز هست و ما نمی‌توانیم آن را رها کنیم. قطعا مالک و بنگاه‌دار مشترکا قیمت‌گذاری می‌کنند، ولی در بازه زمانی فعلی بیش از آن‌که بنگاه‌دارها نقش و دخالت داشته باشند مالکین هستند که جلوتر از بنگاه‌داران قیمت می‌گذارند. گویا یک عرصه رقابت ایجاد شده تا هر کسی بتواند بیشتر و بالاتر قیمت تعیین کند. بنابراین هر دو همراه با هم در قیمت‌گذاری دخیل هستند.
مسکن عمری دارد و همیشگی نیست
رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر درباره این‌که مردم می‌گویند خانه نیست توضیح می‌دهد: نبود مسکن تابع عواملی است. اول این‌که مسکن عمری دارد و همیشگی نیست. افراد با توجه به سلایق و تعداد نفرات خانواده نیازمند مسکن جدید می‌شوند. ما از لحاظ جمعیتی جامعه‌ای رو به رشد داریم و نسل دهه 60 ما امروز نیاز به مسکن و شغل و سایر موارد مورد نیاز برای زندگی دارند، اما نتوانسته‌ایم به تناسب رشد جمعیت پاسخگوی تقاضای مسکن برای این نسل باشیم. به همین دلیل با کمبود مسکن مواجه شده‌ایم.
ری‌شهری‌زاده اضافه کرد: از دیگر عوامل تاثیرگذار در وضعیت مسکن ساختوساز است. طی چند سال گذشته، نتوانسته‌ایم به تناسب رشد جمعیت، ساخت‌وسازهای متناسبی داشته باشیم. امروز به نسبت درخواست مسکن قادر به عرضه مسکن نبوده‌ایم، زیرا با توجه به افزایش قیمت مسکن، نرخ تورم به اندازه‌ای است که سازنده به سمت نساختن رفته است. طبق اطلاعی که من کسب کرده‌ام، در آذر ماه سال گذشته شهرداری تنها 2 پروانه ساخت صادر کرده است. وی با بیان راهکارهایی برای حل مشکل مسکن تاکید کرد: دولت باید در حوزه ساختوساز مسکن برای نیازمندان قدم‌های اساسی بردارد و با اعمال برخی سیاست‌ها و همراهی و همکاری با افرادی که در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند تسهیلات فراهم کند؛ از اعطای زمین تا یارانه و سایر راهکارهایی که می‌تواند بازار مسکن را تعادل ببخشد.
افزایش نرخ تورم و موانع ریسک برای سرمایه‌گذار
رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر خاطرنشان کرد: بحث دیگر اقتصاد سیاسی است که تابع سیاست‌های خارجی و کلان داخلی است و این مسائل باعث افزایش نرخ تورم و مانعی برای ریسک سرمایه‌گذار است. از دیگر عوامل طرح جامع شهری است. شرایط جامعه ما به گونه‌ای است که متقاضیان مسکن جوانانی هستند که به شکل مجردی زندگی می‌کنند و خانه‌هایی با متراژ کم نداریم و در نتیجه، بار مضاعفی ایجاد شده است.
ری‌شهری‌زاده اظهار کرد: امروز طرح تفصیلی و جامع شهری سازنده را مجبور به ساخت واحدهای بزرگی کرده که از نظر ساختوساز و اجاره و فروش بسیار گران تمام می‌شوند و برای مصرف‌کننده توجیه اقتصادی ندارد و جوانان ما نیز به دلیل مشکلاتی که در ازدواج دارند به شکل منفرد و مجردی زندگی می‌کنند. متاهلان نیز کم‌جمعیت هستند، در حالی که ساختوساز روی 170 و 200 متر برنامه‌‌ریزی شده و خانه‌های زیر 80 متر نیز بسیار کم است. سوئیت نوساز و یا واحد تک‌خواب هم اصلا نداریم که این مشکل درخواست‌کنندگان مسکن را زیاد کرده است.
مشکل امروز؛ سوداگری
وی در پاسخ به تاثیرات دلالان و شبکه‌ها و سایت‌های مجازی در حوزه خرید و فروش و اجاره به نقش و آسیب سوداگران اشاره کرد و گفت: دلالی یک امر قابل‌پذیرش و مبرا از هر نوع خطا است. هر کسی که به نوعی در امر خرید و فروش واسطه‌گری می‌کند دلال محسوب می‌شود. بحث اصلی سوداگری است، یعنی کسانی که کالایی را در یک مقطع زمانی خرید می‌کنند به امید این‌که با سود بالاتر و در یک تنگنای اجتماعی- سیاسی آن را عرضه کنند. رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر با بیان این‌که نگاه به مسکن از یک کالای سرمایه‌ای باید به کالای مصرفی تبدیل شود افزود: آن چیزی که باعث افزایش قیمت می‌شود نقش سوداگران است و متاسفانه امروز اقتصاد ما اقتصاد دلالی شده و تولید نداریم، و قدرت ریسک سرمایه‌گذار نیز پایین آمده است. ری‌شهری‌زاده در مورد پدیده خانه مبله گفت: این پدیده در شهر و استان ما نوظهور است، اما در استان‌های شمالی، مشهد و شهرهای گردشگرپذیر پیش از این نیز وجود داشته، ولی همین امر هم باید در سمت و سوی قانونمندی حرکت کند.
خیز بلند قیمت‌ها در بازار مسکن
وی با ترسیم یک شمای کلی از وضعیت بازار مسکن با نگاه اجمالی به کلیت موضوع و بررسی این‌که در چند سال گذشته این بازار چه مسیری را طی کرده است تصریح کرد: بعد از یک رکود تورمی سنگین طی سال‌های ۹۵ و ۹۶ و نیمه اول ۹۷ یکباره با افزایش ناگهانی یا خیز بلند قیمت‌ها روبه‌رو شدیم، به طوری که افزایش ۵۰ تا ۷۰ درصدی در تمام موارد مسکن اعم از خرید و فروش و رهن و اجاره داشتیم.رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر ادامه داد: طی 3 ماه اول سال ۹۸ این حرکت و شیب نمودار مسکن نسبت به گذشته افزایش بسیار بیشتری نشان داده است، به گونه‌ای که می‌توان گفت نسبت به نیمه اول سال ۹۷ بین ۹۵ تا 100 درصد افزایش قیمت داشته‌ایم که رشد بسیار سنگینی است.
می‌توان آرامش را به بازار مسکن برگرداند؟
رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر با اشاره به راهکارهایی برای بازگرداندن آرامش به بازار مسکن می‌گوید: یقینا این موضوع نیاز به یک مدیریت اساسی و کلان کشوری دارد و باید همت و انگیزه خاصی به وجود بیاید و دغدغه برخی از مسئولان ما از موارد دیگر معطوف به مسکن شود. اگرچه در سال‌های اخیر شاهد جلسات، مصاحبه‌ها و کنفرانس‌های زیادی بوده‌ایم، خروجی هیچ کدام یک راهکار اجرایی و عملی نیست. لذا باید سیاست‌گذاری‌های کلان دولتی انجام گیرد و برای سازنده و سرمایه‌گذار تسهیلات و امکاناتی فراهم شود تا در آرامش به بازار مسکن و سازندگی ورود پیدا کند تا بتواند پاسخگوی نیازها و تقاضای بازار باشد.
«عبدالرزاق ری‌شهری‌زاده» با اشاره به حیات بنگاه‌های املاک و افزایش این واحدهای صنفی در شهر و همچنین تناقض موجود بین ازدیاد بنگاه‌ها و نبود مسکن اظهار کرد: ما اعتقاد به رعایت سقف و فاصله صنفی داریم، اما بر اساس دستورالعمل کشوری برای پایین آوردن نرخ بیکاری بدون هیچ مانعی پروانه کار صادر می‌شود که من با این موضوع مخالفم، چراکه بنگاه‌های املاک نقش اساسی در زندگی مردم دارند و هر نوع خطایی از جانب این افراد صورت بگیرد منجر به زیان‌های جبران‌ناپذیری خواهد شد. بنابراین انتظار داریم مسئولان مربوطه اهتمام ویژه‌ای به خرج دهند تا افرادی که وارد این شغل می‌شوند از صلاحیت‌های لازم برخوردار باشند، چون وقتی تعداد بنگاه‌های املاک زیاد می‌شود، به تناسب تخلفات افزایش می‌یابد و نرخ‌ها نیز بالا می‌رود.
سردرگمی جویندگان مسکن در بوشهر
در ماه‌های گذشته، علاوه بر بالا رفتن صعودی و نجومی قیمت مسکن در استان بوشهر، کمبود مسکن و نبود منزل برای رهن و اجاره نیز مشکلی است که مستاجران و افراد جویای مسکن را دچار سردرگمی کرده است. هفته گذشته، استاندار بوشهر در جلسه ستاد تنظیم بازار با بیان این‌که افزایش قیمت مسکن در قیمت دیگر کالاها و خدمات تاثیرگذار است عنوان کرد: قیمت مسکن در شهر بوشهر با برخی از نقاط شهر تهران برابری دارد که این میزان تورم روی افزایش سبد هزینه‌های خانوار تاثیر مستقیم دارد.
گفتنی است به دلیل پایین بودن توان اقتصادی اقشار اجاره‌نشین، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در سال جاری با کوچ طبقاتی مواجه شویم. یک کارشناس اقتصاد مسکن می‌گوید با توجه به این‌که مسکن یک کالای ناهمگن محسوب می‌شود، احتمال می‌رود در سال جاری افزایش بیش از ۳۰ درصدی اجاره‌بها را نیز شاهد باشیم که خروجی این روند به کوچ طبقاتی منجر می‌شود. یعنی کسانی که در مناطق شمال شهر اجاره‌نشین هستند به مناطق میانی می‌روند اجاره‌نشین‌های وسط شهر به نقاط پایین مهاجرت می‌کنند و پایین‌ٍشهری‌ها به بیرون از شهر پرتاب می‌شوند.
