توسعه
رونق گردشگری؛ مکمل معیشت روستاییان
اگر معیشت‌های مکمل لحاظ شوند، درآمدزایی افزایش یافته و میل به مهاجرت در روستاییان کمتر می‌شود
بخش قابل توجهی از جمعیت چهارمحال و بختیاری را روستاییان تشکیل می‌دهند، بنابراین توجه به جایگاه برجسته روستاها در عرصه اقتصادی، تولیدی، محیطی و اجتماعی موجب افزایش کارایی فعالیت‌های این مناطق در حوزه‌های مختلف می‌شود.
به گزارش ایسنا، تعیین نیازهای اساسی توسعه و اولویت‌‌بندی مؤلفه‌‌های آن در مناطق روستایی، از ضرورت‌های برنامهریزی روستایی به‌شمار می‌آید.
کارکرد تولیدی، زراعی، دامی، گردشگری و زیست‌محیطی روستاهای چهارمحال و بختیاری نقش مهم و برجسته‌ای در اقتصاد استان دارد.
با توجه به ظرفیت‌‌های استان چهارمحال و بختیاری با وجود 802 روستای دارای سکنه، توسعه روستایی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه این استان محسوب می‌شود.
آفت بخشی‌نگری
«مهدی کرمی» عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد با بیان این‌که توسعه به معنای وسعت و رشد همه‌جانبه است، اظهار کرد: در حوزه توسعه روستایی و حتی توسعه شهری، متاسفانه کمتر به مسائل با رویکرد سیستماتیک و کل‌نگر توجه می‌شود و علی‌رغم داینامیک بودن مسائل، آنها به صورت بخشی‌نگری مورد واکاوی قرار می‌گیرند.
وی با بیان این‌که توسعه پایدار با نگاه همه‌جانبه به مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فنی محقق می‌شود، تصریح کرد: روستاهای چهارمحال و بختیاری دارای پتانسیل‌های فراوانی در بخش‌های مختلف است ولی نگاه تک‌بعدی، توسعه روستاها را تحت‌الشعاع قرار داده است.
کرمی با اشاره به این‌که در حال حاضر بسیاری از روستاهای استان و کشور به سمت خالی شدن پیش‌می‌روند، گفت: اگر به مبحث درآمد اهالی روستا توجه نشود و با همان رویکرد تک‌بعدی و بخشی‌نگری به تمامیت روستا نگاه شود، با مشکلات زیادی مواجه خواهیم شد.
وی حاشیه‌نشینی را از نتایج مهاجرت روستاییان عنوان و تاکید کرد: نتیجه این مهاجرت تشدید مشکلات معیشتی، اجتماعی و فرهنگی خواهد بود و گستره این چالش روز به روز افزایش خواهد
یافت. عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد با تاکید بر این‌که بهره‌برداری از پتانسیل و امکانات منطقه‌ای به نحو مطلوب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، ادامه داد: در این میان مبحث آمایش سرزمین و برنامهریزی فضایی مطرح می‌شود که باید بتوان ضمن استفاده بهینه از توان محیطی، برنامه‌هایی با قابلیت اجرا و کاربرد بالا در راستای توسعه منطقه‌ای ارائه کرد.
طراحی معیشت‌های مکمل
وی واکاوی معیشت‌های مکمل در کنار کشاورزی و دامپروری را از راهکارهای اصلی ماندگاری روستاییان در مناطق روستایی عنوان کرد و افزود: پژوهشگران دانشگاه شهرکرد در این زمینه کارهای تحقیقاتی متعددی انجام داده‌اند که امید است با تقویت رابطه بین جامعه، صنعت و دانشگاه این موارد بعد اجرایی به خود بگیرند. کرمی برای مثال گردشگری را به عنوان یکی از معیشت‌های مکمل باتوجه به توان محیطی مطرح کرد و گفت: تنها ذکر واژه گردشگری به عنوان یک پتانسیل کافی نیست و برنامهریزی پویا و تعریف‌ساز و کار اجرایی که منجر به درآمد و توسعه روستایی شود، از اهمیت بالاتری برخوردار است.
وی اضافه کرد: اگر بخواهیم صنایع‌دستی و یا هر منبع درآمدزا در روستاهای استان را به عنوان معیشت مکمل مطرح کنیم، به منظور تبدیل شدن به فرآیندی پایدار و درآمدزا می‌بایست به مدیریت زنجیره تامین در برنامهریزی توجه شود.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر این‌که اگر معیشت‌های مکمل لحاظ شوند، درآمدزایی افزایش یافته، میل به مهاجرت در روستاییان کمتر می‌شود، تصریح کرد: با این اقدامات مشکلات اجتماعی و حاشیه‌نشینی نیز تعدیل می‌شود و میل به توسعه پایدار منطقی‌تر به نظر می‌‌رسد. وی خاطرنشان کرد: نسخه واحدی برای توسعه تمامی روستاها وجود ندارد و براساس توانمندی‌های منطقه میتوان راهبردهای مختلفی را ارائه کرد که در این میان لازم است زنجیره ارتباطی میان دانشگاه و جامعه با محوریت توسعه پایدار و توجه واقع‌گرایانه به برنامهریزی فضایی و آمایش سرزمین تقویت شود.
توسعه روستایی؛ فرصت‌ها و تهدیدها
«سیدرضا مرتضوی باباحیدری»، عضو هیات علمی دانشگاه پیام‌نور شهرکرد در خصوص توسعه روستایی به عنوان یکی از شاخصه‌های توسعه استان، اظهار کرد: در تمامی کشورها و حتی کشورهای توسعه یافته، روستاها می‌توانند هم فرصت و هم تهدید باشند که اگر فرصت‌ها غنیمت شمرده شوند و در جهت ارتقای آنها برنامهریزی شود، میتوان تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد.
وی حاشیه‌نشینی، دوری از امکانات شهری و مشکلات اشتغال را از جمله تهدیدهای روستاها و مواردی همچون هزینه تمام‌شده پایین و کاهش هزینه تولید را از فرصت‌های روستاها برشمرد و تصریح کرد: در روستاها تنها با اعمال شرایطی خاص میتوان اشتغال‌زایی موثر داشت.
این مدرس دانشگاه با بیان این‌که اعطای وام به‌تنهایی، نه‌فقط شغل ایجاد نمی‌کند، بلکه در مواردی منشا سوءاستفاده نیز می‌شود، ادامه داد: در ابتدای امر باید نیازسنجی کرد و سپس با یک برنامه مدون پیش رفت.
وی با تاکید بر این‌که لازم است روستاها متولی‌گری امور را در دست بگیرند، افزود: به طور مثال بازار بلدرچین در حال رونق است و استان ما می‌تواند در پرورش آن موفق عمل کند.
مرتضوی با بیان این‌که برنامه یکسان و مشترکی برای تمامی روستاهای استان وجود ندارد، گفت: لازم است طرح‌هایی به صورت پایلوت تحت عنوان اقتصاد تک‌محصولی با توجه به پتانسیل هر روستا اجرایی شود و ارگان‌های مرتبط، با هدف حمایت پشتیبان آنها باشند تا تولید، ارزآوری و اشتغال ایجاد و انگیزه روستاییان برای ماندگاری در روستا افزایش یابد.
وی در پایان تاکید کرد: در اشتغال‌های خرد روستایی عموما به دلایلی همچون نبود بازار فروش سردرگمی مشاهده می‌شود که در این زمینه باید کارگاه‌های کوچک را به اقتصاد کلان متصل کرده و از طرفی کارگاه‌های روستایی نیز خود را در تولید ملی سهام‌دار بدانند تا موفقیت حاصل شود.
در همینه زمینه :
