دلایل مختلف برای اختلال‌های متنوع اینترنت

اختلال اینترنت مدت‌هاست کسی را در ایران شگفت‌زده نمی‌کند؛ زمانی در سال‌های قبل وقتی که لنگر کشتی‌ها راه اینترنت را می‌بست و گاهی، گسترش فیلترینگ. این ‌روزها هرچند اختلال دلایل دیگری دارد که منطقی‌تر به‌نظر می‌رسد اما باز هم پی بردن به این دلیل، برای بسیاری غیرممکن یا بسیار دشوار است.
اخیرا چند ساعت بعد از نیمه‌شب ارتباط اینترنتی ایران دچار اختلال شد. هرچند این اختلال در ساعت‌های اولیه صبح برطرف و راه‌حل‌های دیگری برایش درنظر گرفته شد اما اینطور که کاربران در شبکه‌های اجتماعی گفته‌اند و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد، هنوز هم اختلال‌ها در برخی پروتکل‌های ارتباطی با شبکه جهانی، کم‌وبیش جریان دارد. وزیر ارتباطات ایران اخیرا در حساب توییتری‌اش این موضوع را حق‌الناس دانسته و تأکید کرده ، سازمان «ارتباطات زیرساخت» باید به شرکت‌ها (آی‌اس‌پی‌‌ها) جریمه بدهد و آنها هم به مردم. او کیفیت اینترنت را حق‌الناس دانسته و از مسئولان رگولاتوری خواسته، دلایل افت کیفیت اینترنت را بررسی کنند. در این گزارش، نتایج بررسی‌های زیرساخت درباره کیفیت اینترنت کشور را در گفت‌وگو با مقام‌های وزارت ارتباطات بررسی کرده‌ایم؛ اینکه حق مردم چطور به آنها داده می‌شود و اگر اختلالی در آینده پیدا شود، گوش شنوای مردم کجا خواهد بود.


جزئیات اختلال شبانه اینترنت 

توییت وزیر ارتباطات درباره اختلال اینترنت به مشکلی مربوط می‌شد که در حوالی نیمه‌شب دسترسی مردم به شبکه جهانی را مختل کرده و سرعت را به‌طور جدی پایین آورده بود. این اختلال باعث شد، برخی از کاربران فکر کنند، مانور جدیدی روی شبکه در حال اجراست یا فیلترینگ گسترده‌تری اعمال شده است. حمید فتاحی، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «در 10 روز گذشته، قطعی فیبر در کشور از اروپا اتفاق افتاده که بخشی از مسیر اصلی ارتباط اینترنتی ما از آنجا تامین می‌شده است. در کمترین زمان ممکن، مسیرهای جایگزین فعال شدند. به واسطه این قطعی به‌وجود آمده، حجمی معادل هزار گیگ از ظرفیت اینترنت کشور دچار اختلال شد. به‌خاطر همین مشکل، براساس تعهد کیفیت ارتباطی که ما به اپراتورها داریم، باید آنچه پیش آمده را به‌صورتی جبران کنیم. نکته اینجاست که این خسارت در نهایت باید به کاربران نهایی برگردد. سازمان تنظیم مقررات در حال بررسی این موضوع است که بتواند آن را اعمال کند.»

اختلال TD-LTE متوقف شد

این‌طور که عضو هیأت‌مدیره می‌گوید، اخیرا وزیر ارتباطات شخصا درباره اختلال اینترنت کشور پرس‌‌وجو کرده است. سجاد بنابی دراین‌باره می‌گوید: «اختلال‌های اخیر چند دلیل مختلف داشته است. به جز اختلال نیمه‌شب بقیه به زیرساخت مربوط نمی‌شود.» او یکی از بانی‌های اختلال اخیر را اینترنت TD-LTE دانست که در سطحی از تهران رخ داده و اکنون متوقف شده است. آنطور که مقام‌های وزارت ارتباطات اعلام کرده‌اند اختلال عمدی در جی‌پی‌اس سطح تهران باعث شده تا کاربران اینترنت TD-LTE افت شدید سرعت یا حتی قطعی اینترنت را تجربه کنند.

بستن پروتکل‌های اینترنتی

یکی از مواردی که در حدود یک سال گذشته باعث ایجاد مشکل برای ارتباطات اینترنتی کشور شد، مربوط به بستن پروتکل‌های ارتباطی استاندارد بود. سجاد بنابی، عضو هیأت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت دراین‌باره می‌گوید: «اینکه پروتکل خاصی را مسدود کنند، نبوده است. زیرساخت متولی اجرای فیلترینگ است و می‌توانم بگویم که در این زمینه هیچ برنامه جدیدی اجرا نشده است.»

قطعی ارتباط به‌خاطر دزدیدن کابل

نوع دیگری از اختلال‌هایی که اخیرا کم‌وبیش دیده می‌شود، بر اثر دزدی کابل رخ می‌دهد. یکی از اپراتورهای تلفن همراه به‌خاطر دزدیده شدن کابل‌هایش در روز گذشته برای چندین ساعت اختلال ارتباطی پیدا کرده بود. سجاد بنابی، نایب‌رئیس هیأت‌مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت  می‌گوید: «اخیرا بخشی از مسیر درون‌شهری رایتل یک قطعی 4ساعته داشت که به‌خاطر دزدیدن فیبر رخ داده بود. بر اثر این اختلال، ارتباطات دیتای رایتل و کل شبکه ارتباطی شاتل‌موبایل برای 4 ساعت از دست رفته بود. اما اکنون برقرار است.» وزیر ارتباطات به همین موضوع قطعی ارتباطات مردم به‌خاطر کابل‌دزدی در بخشی از ایران واکنش نشان داده و گفته بود: حدود 600نقطه در کشور با سرقت کابل و به نوعی پسرفت در ارتباطات مواجهند. 

 مرجع اطلاع‌رسانی اختلال

خیلی از مردم در زمان کندی اینترنت یا قطع ارتباط‌ خود سردرگم باقی می‌مانند. در مواردی شرکت‌های خدمات‌دهنده اینترنت کندی ارتباط را به عوامل خارج از شرکت یا زیرساخت نسبت می‌دهند؛ ادعایی که برای کاربران قابل اثبات نیست.
اطلاع‌رسانی درباره اختلال‌های اینترنتی در چند مرجع ارائه می‌شود. آنطور که مقام‌های وزارت ارتباطات می‌گویند نخستین و سریع‌ترین مرجع، در زمانی که اختلال در نیمه‌شب یا ساعت‌های غیرعادی روز رخ داده باشد، حساب‌های توییتری افراد مسئول در حوزه زیرساخت است. حمید فتاحی، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «بسیاری از اهالی رسانه که در توییتر عضو هستند، این اخبار را به مخاطبان مخابره می‌کنند. به جز این، در سایت خودمان نیز اطلاعاتی که در این‌باره وجود دارد را ارائه خواهیم داد,»‌ اومی‌گوید: «ساختار سازمان زیرساخت طوری است که به‌طور مستقیم با کاربر نهایی تماس ندارد. تماس اصلی سازمان با شرکت‌های خدمات اینترنتی است که آنها باید اطلاعات را به مشتری‌هایشان منتقل کنند. با این حساب، اگر مشکلی باشد، می‌توانند با پشتیبانی سرویس اینترنتی‌شان تماس گرفته و شرایط را جویا شوند. این شرکت‌ها اطلاعات مربوط به اختلال‌ها را از ما می‌گیرند و آن را باید درست در اختیار مشتری بگذارند.» او در عین‌حال تأکید می‌کند: «اگر مشکل کلی وجود داشته باشد، ‌مردم می‌توانند با شماره تلفن 195که مربوط به کل وزارت ارتباطات است، تماس گرفته و مسائل‌شان را مطرح کنند.»