یادداشت
تلویزیون ما دوستدار کودکان نیست
رضوان حکیم‌زاده ـ معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش
برنامه‌های تلویزیون ایران را می‌شود به 3 بخش تقسیم کرد، اول آن برنامه‌هایی که مختص کودکان ساخته می‌شود، دوم تولیداتی که مخاطبان آن بزرگسالان هستند اما چون تلویزیون در فضای خانوادگی تماشا می‌شود، کودکان نیز آنها را تماشا می‌کنند و سوم تبلیغات بازرگانی که در سال‌های اخیر کودکان را نشانه گرفته و از آنها سوءاستفاده می‌کند. برنامه‌های تلویزیون از نظر ما همچون یک برنامه درسی عمل می‌کند که مخاطبان گسترده‌ای از کودکان را پوشش می‌دهد. اما این برنامه‌ها به لحاظ محتوایی از چند نظر مشکل دارد و جنبه‌های سودآوری اقتصادی، جایگزین نگاه تخصصی تربیتی و آموزشی شده است. به‌طور نمونه برنامه‌های تبلیغاتی تلویزیون دائم کودکان و نوجوانان را برای رقابت با هم و نخبه شدن سوق می‌دهد و نیازهای غیرواقعی را در آنها و خانواده‌هایشان ایجاد می‌کند تا از کالاهای مصرفی بیهوده خریداری کنند. بدین‌ترتیب می‌توان گفت که کودکان و نوجوانان در حوزه بازرگانی و تبلیغاتی قربانی شده‌اند و از این جهت تلویزیون ایران دوستدار کودکان نیست.
دسته دوم مسابقاتی هستند که مکرر از تلویزیون پخش می‌شود. برنامه‌هایی مثل عصر جدید که بارها عنوان کردم از جهت تربیتی اصلا مورد تأیید کارشناسان آموزشی نیست؛ چرا که هم در برنامه‌ها از کودکان به‌عنوان ابزار استفاده و رقابت‌های کاذب در بین آنها ایجاد می‌شود و هم درصورت بازنده شدن آسیب‌های جدی به آنها وارد می‌کند. کودکانی که این برنامه را هم می‌بینند دچار توقعات بی‌جا از خود خواهند شد. این نکته در مورد خانواده‌هایی که نگاه تربیتی ندارند هم وجود دارد و کودکان خود را دائم با نمونه‌های تلویزیون مقایسه می‌کنند. دسته سوم اما سریال‌ها و فیلم‌هایی هستند که تلویزیون ایران در ابتدای آن هیچ هشداری نسبت به اینکه چه گروه سنی می‌توانند آن را ببینند، نمی‌دهد. سریال‌هایی که اگر فضای خشونت‌بار نداشته باشد، قطعا در آن دیالوگ‌های خشن و آزاردهنده وجود دارد و کاملا ضد‌تربیتی است و تأثیرات منفی فراوانی روی کودکان دارد. ما بارها از تولید‌کنندگان خواسته‌ایم که نسبت به این موضوع هشدار دهند اما این اتفاق تا‌کنون رخ نداده است. در حوزه تولیدات خاص کودکان هم دغدغه‌های متعددی وجود دارد که چرا تربیت متوازن وجود ندارد و ساخت‌های هماهنگ و متعادل در کودکان رشد پیدا نکرده. به هر حال صدا و سیمای ما نیاز دارد در حوزه کودکان و نوجوانان دست به جراحی بزند و تحولی عمیق ایجاد کند.
در همینه زمینه :
