فاطمه معصومه الگوی علم و عفاف

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن غرویان | استاد حوزه و دانشگاه:


سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) و روز دختر فرصت مناسبی است که آثار و برکات وجودی آن حضرت در قم و نقش الگو بودن زندگی ایشان برای دختران را بازخوانی کنیم.

مهم‌ترین نکته در زندگی حضرت معصومه(س) این است که ایشان اهل تفسیر قرآن و فقه بودند. یعنی یک شخصیت علمی، فقهی و فکری داشتند، به گونه‌ای که در تاریخ و سیره ایشان نوشته‌اند که گاهی ایشان به جای امام موسی ابن جعفر(ع) به برخی از سوال‌های فکری، فقهی و علمی پاسخ می‌دادند. 

این نشان می‌دهد که حضرت معصومه(س) فقط یک بانوی عادی نبودند بلکه اهل فکر و مطالعه بودند. مرقد ایشان در قم هم پایگاه حوزه علمیه شده و در شهر قم فقها، محدثان، متکلمان و فلاسفه بسیار بزرگی رشد و تحصیل کردند و تا امروز حوزه علمیه قم به عنوان یک مرکز تولید فکر و اندیشه به کار خود ادامه می‌دهد. اهمیت این حوزه علمیه در جوار حضرت معصومه(س) این است که پایگاه نظریه پردازی و تولید فکر است.

معتقدیم بیشتر انقلاب‌ها و تحولات سیاسی-اجتماعی بزرگ مثل انقلاب اسلامی ایران برخاسته از نوع جهان‌بینی و تفکر و اندیشه است. انقلاب اسلامی ایران محصول اندیشه‌های امام خمینی(ره) در باب ولایت و حکومت و فلسفه سیاسی بود. 

حضرت امام هم در حوزه علمیه قم و در جوار کریمه اهل بیت(ع) تحصیل کرده بودند. استادانی مثل آیت‌الله عبدالکریم حائری که موسس حوزه علمیه قم بودند، امام خمینی(ره) را پرورش دادند و حضرت امام، شاگردان بسیاری را تربیت کردند که مقام معظم رهبری یکی از آنهاست. اینها اهمیت حوزه علمیه و شهر قم و آستانه مقدسه حضرت فاطمه معصومه(س) را نشان می‌دهد.

سنخیت و تناسبی بین شخصیت حضرت معصومه(س) با این بزرگان علم و فقاهت و فلسفه بوده است که شخصیت‌های محدث، مفسر، متکلم و فقیه کنار این مرقد و بارگاه مقدس جمع شده و به تربیت شاگردان می‌پردازند و در نهایت انقلاب اسلامی شکل می‌گیرد. کتاب‌های بسیاری در جوار حرم حضرت معصومه(س) نوشته شده است. 
غذای 
تدریس بسیاری صورت گرفته و مجتهدان زیادی پرورش پیدا کردند و طلاب و فضلا هر روز در اطراف این حرم مطهر می‌نشینند و فقه و اصول مباحثه می‌کنند و فلسفه، کلام، تفسیر و حدیث می‌خوانند و معارف اهل بیت عصمت و طهارت را در این‌جا منتشر می‌کنند. اینها بارزترین آثار و برکات وجودی حضرت معصومه(س) در قم است.

ما باید متناسب با روزگار خودمان از شخصیت‌های مذهبی مثل حضرت معصومه(س) الگو بگیریم. مهم‌ترین الگویی که ما می‌توانیم از سیره ایشان برای دختران روزگار خود برگزینیم این است که دختران ما اهل علم و کتاب‌خوانی و کسب دانش و معرفت باشند و در کنار علم و دانش که ذهن آنها را پرورش می‌دهد قلب آنها هم مهذب شود و دل‌هایشان پاک و اخلاقی شود.

انسان مرکب از جسم و روح است. هم جسم دختران ما باید سالم باشد و هم روح آنها باید پرورش یابد. غذای روح انسان، علم و معرفت است. حکمت و علم و معرفت به 2 بخش نظری و عملی تقسیم می‌شود. بزرگان ما مثل ملاصدرا و مرحوم فیض کاشانی و امام خمینی(ره) گفته‌اند که حکمت نظری مقدمه حکمت عملی است. 

بنابراین دختران ما اول باید خوب تحصیل کنند. دوم این‌که این علم و معرفت را مقدمه تهذیب نفس قرار بدهند و اهل عبادت و اخلاق باشند. کاستی بزرگی که در جامعه ما وجود دارد کمبود اخلاق است. 

زنان نیمی از جمعیت را تشکیل می‌دهند و مادران فرزندان این مرز و بوم هستند. بنابراین اگر زندگی و سیره حضرت معصومه(س) را به عنوان الگوی زندگی خود انتخاب کنند می‌توانند در تربیت نسل جوان و ایجاد فضای اخلاقی در جامعه نقش داشته باشند.