آلودگی هوا سهم رنگین‌پوستان آمریکا

ترجمه | حمیدرضا خطیبی:

دانش‌آموزان مدارس در سراسر ایالات متحده در معرض آلودگی هوا قرار دارند؛ آلودگی‌ای که نسبت مستقیمی با مشکلات متعدد مرتبط با مغز دارد. در این میان، دانشمندان و دست‌اندرکاران آموزشی هشدار می‌دهند که دانش‌آموزان سیاهپوست و اسپانیایی‌تباری که از خانواده‌های کم‌درآمد هستند، بیش از سایر همتایان خود در معرض سموم زیانبار قرار دارند.

هشدار این افراد پس از انتشار نتایج تحقیق جدید سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایالات متحده و اداره سرشماری و آمار این کشور صورت می‌گیرد؛ تحقیقی که به بررسی مفصل تأثیر آلودگی هوا بر 90هزار مدرسه عمومی در سراسر آمریکا پرداخته است.

دکتر سارا گرینسکی ـ چهره دانشگاهی که نخستین مطالعه ملی را در این زمینه تهیه کرده است ـ درباره ارتباط بین آلودگی هوا و دانش‌آموزان مدارس می‌گوید: «این شرایط می‌تواند بر یک نسل کامل از جامعه ما تأثیر بگذارد».

نتایج این مطالعه در نشریه تحقیقات زیست‌محیطی منتشر شده است.

گرینسکی و تیموتی کالینز ـ همکارش در کالج یوتا ـ در جریان این مطالعه، به دسته‌بندی مدارس بر اساس میزان قرارگرفتن‌شان در معرض شماری از سموم عصبی (شامل سرب، جیوه و ترکیبات سیانید) پرداختند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد:

* تنها 728مدرسه از امتیاز ایمنی لازم برخوردارند.

* شمار دانش‌آموزان غیرسفیدپوست در 5مدرسه از 10مدرسه با بالاترین میزان آلودگی، بیش از 20درصد بوده است.

* 5منطقه با بیشترین میزان آلودگی شامل نیویورک، شیکاگو و پیتزبورگ و نیز جرسی‌سیتی و کامدن در نیوجرسی می‌شود. یک معلم در کامدن در این باره به گاردین می‌گوید: «صنایع سنگین در حال نابودکردن کودکان ما هستند».

مقامات بی‌پول و تحت فشار به طور معمول، محل مدارس را در ارزان‌ترین اراضی ممکن تعیین می‌کنند؛ مناطقی که غالبا کنار جاده‌های شلوغ، کارخانجات یا اماکن پیش‌تر آلوده، قرار دارند. اتحادیه معلمان از این بابت نگران است که اشتیاق دولت ترامپ نسبت به مدارس غیرانتفاعی که از سوی بتسی دی‌ووس ـ وزیر آموزش ـ حمایت می‌شود، مانع از مداخله دولت برای تغییر چنین روندی شود.

این مطالعه نشان داد که کودکان پیش از کودکستان، در مقایسه با دانش‌آموزان بزرگ‌تر، در مدارس پرخطرتری حضور می‌یابند؛ در حالی که این کودکان در زمینه رشد مغزی، آسیب‌پذیرتر به نظر می‌رسند.

قرارداشتن در معرض آلودگی همچنین با خط گسل نژادی در ایالات متحده در یک راستا قرار دارد. درحالی‌که دانش‌آموزان سیاهپوست 16درصد دانش‌آموزان مدارس عمومی ایالات متحده را تشکیل می‌دهند، بیش از یک‌چهارم آنان در مدارسی حضور می‌یابند که با بیشترین میزان آلودگی مواجهند. در نقطه مقابل، دانش‌آموزان سفید پوست 52 درصد جمعیت دانش‌آموزی را تشکیل می‌دهند؛ حال آنکه تنها 28درصد آنها در مدارسی با بیشترین میزان خطر حضور دارند. این اختلاف را می‌توان در میان دانش‌آموزان مناطق شهری و کشاورزی نیز مشاهده کرد.

مدارسی که شمار دانش‌آموزان رنگین‌پوست در آنها بالاست، به طور معمول نزدیک جاده‌های اصلی و سایر منابع آلودگی قرار دارند؛ درحالی‌که بسیاری از آنها با خطرات دیگری مانند آب شرب دارای سرب و سموم واقع زیر ساختمان مدارس هم روبه‌رو هستند.

به گفته گرینسکی، این وضعیت پیامدهای بسیاری دارد؛ «ما حالا دریافته‌ایم که سموم چگونه نه‌فقط بر ریه تأثیر می‌گذارند بلکه در موارد دیگری مانند اختلال رشد عاطفی، اوتیسم (ADHA اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی) و کاهش سلامت ذهنی اثرگذارند. جمعیت‌هایی که به لحاظ اجتماعی نادیده گرفته شده‌اند، با بدترین آسیب‌ها در این زمینه دست‌وپنجه نرم می‌کنند. وقتی به این الگو نگاه می‌کنید، شرایط آن‌قدر بد است که می‌توان آن را بی‌عدالتی و نژادگرایی توصیف کرد.» استیفن لستر ـ مدیر بخش علمی در مرکز سلامت، محیط‌زیست و عدالت ـ که نقشی در این مطالعه نداشته است، می‌گوید: «تحقیق صورت‌گرفته، مهم و بر دیگر اطلاعات محلی و منطقه‌ای که طی سال‌ها مشاهده می‌کرده‌ایم، منطبق است».

وی خاطرنشان می‌کند: «کودکان با خطراتی مواجهند که بر توانایی آنان برای یادگیری تأثیر خواهد گذاشت. این مشکلی جدی‌است که واکنش جدی دولت را می‌طلبد».

درحالی‌که دانشمندان، به شواهد بیشتری از ارتباط بین سموم موجود در هوا و آسیب‌های عصبی دست می‌یابند، شهرهای ایالات متحده همچنان با شرایط ناخوشایندی که از گذشته باقی مانده مواجهند؛ میراثی که موجب شده است مناطق خاصی همچنان دارای ترافیک سنگین و صنایع بزرگ باشند.

تنها در شماری از ایالت‌ها، برای جلوگیری از قرارگرفتن مدارس در نزدیکی خطرات زیست‌محیطی، قوانین بازدارنده وجود دارد. در سال2010، سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایالات متحده دستورالعملی را در سطح ملی درباره انتخاب مکان مدارس منتشر کرد؛ هرچند این سازمان خود را از بحث ایجاد الزامی محدوده‌های حائل کنار کشید.

به گفته لستر که از اعضای گروه مشاور سازمان حفاظت از محیط‌زیست بوده است، دستورالعمل سازمان حفاظت از محیط‌زیست، با توجه به تعویق‌های پیاپی ناشی از تلاش افراد ذینفع به دلایل مختلف مالی و سیاسی، اختیاری و غیرالزامی به‌ نظر می‌رسید.

نیوجرسی و نیویورک؛ بیشترین میزان خطر

مطالعه گرینسکی حاکی از آن است که این مشکل، خصوصا در نیویورک و نیوجرسی شدیدتر است؛ دو ایالتی که یک‌سوم مدارس‌شان در مناطقی واقع شده‌اند که پرخطرترین مناطق به ‌لحاظ وجود آلاینده‌های هوا محسوب می‌شوند.

کامدن در نیوجرسی که در حاشیه یکی از پیچ‌های رودخانه دلاوار قرار دارد، زمانی میزبان یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های کشتی‌سازی‌ جهان و همچنین کارخانه صابون‌سازی‌ عظیم کمپبل بود. جنبه صنعتی کامدن طی دهه‌های اخیر کمرنگ شده؛ هرچند ادامه آلودگی هوا در این منطقه، مشکلات این شهر را  افزایش داده؛ شهری که پیش از این با فقر و نیز معضل مدارس پرتلاش اما ناموفق دست‌وپنجه نرم می‌کرده است.

از 140مدرسه آمریکا با بدترین شرایط آلودگی هوا که در تحقیق گرینسکی شناسایی شده‌اند، 11مدرسه در حاشیه جنوب کامدن واقع شده‌اند؛ در نزدیکی اسکله صنعتی شهر! ازجمله همسایگان این مدارس می‌توان به یک کارخانه سیمان، قبرستان خودروهای فرسوده و همچنین یک کارخانه تصفیه فاضلاب اشاره کرد. بر اساس برآوردها، سالانه 330هزار کامیون از جنوب کامدن تردد می‌کنند.

کامدن، شهر آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار (سیاهپوست)، اسپانیایی تبارها و جوانان است. حدود یک‌سوم جمعیت این شهر 75هزار نفری کمتر از 18سال دارند؛ یک‌سوم جمعیت شهر نیز در فقر زندگی می‌کنند. مدارس منطقه که از زمان بحران بزرگ، نیمه‌ساز رها شده‌اند، ساختمان‌هایی فرسوده محسوب می‌شوند. نمرات دانش‌آموزان این مدارس، پایین است و فرار از مدرسه پدیده‌ای رایج به شمار می‌رود.

دوریس کارپنتر ـ معلم موسیقی ـ که مدرسه‌ای غیرانتفاعی را با حدود 300دانش‌آموز در حاشیه بزرگراهی اداره می‌کند، در این باره می‌گوید: «شهر و دولت ایالتی، صنعت را به کامدن می‌آورند و همین صنعت است که کودکان ما را نابود می‌کند».

کارپنتر مدرسه غیرانتفاعی DUE را به‌خاطر می‌آورد که در آن، صف دانش‌آموزان را با ماسک‌های تنفسی دیده است. به گفته وی، بیشتر دانش‌آموزان این مدرسه 600نفری که حداقل سنشان 6سال بوده، از آسم رنج می‌برده‌اند. این مدرسه در سال2014 و ظاهرا به‌ خاطر نمرات پایین دانش‌آموزانش تعطیل شده است.

این اقدام در چارچوب برنامه‌ای صورت گرفته که در جریان آن، مدارس منطقه مورد بررسی دوباره قرار گرفتند و بازسازی شدند که حاصل آن، گشایش 11مدرسه جدید تحت عنوان «مدارس رنسانس» بود.

کارپنتر می‌افزاید: «روزهای بسیاری به‌خاطر آسم از دست رفت. ما همچنین با اختلال بیش‌فعالی و ناتوانی‌های یادگیری روبه‌رو بودیم که فکر می‌کنم وضعیت بد هوا به آنها دامن می‌زد. بچه‌های مدرسه نمی‌توانستند مانند سایر همتایان خود روی درس‌هایشان تمرکز کنند. این وضعیت در سراسر شهر دیده می‌شود. در تابستان، وقتی در منطقه قدم می‌زنید بوی تند فاضلاب را استشمام می‌کنید. چگونه می‌شود در چنین محیطی چیزی یاد گرفت؟».

تلاش دانشمندان از بروز واکنش‌های عصبی بسیاری ـ از شروع آلزایمر گرفته تا حتی اسکیزوفرنی ـ نسبت به آلودگی هوا پرده برداشته است. حیطه تحقیق در این زمینه هنوز در ابتدای کار قرار دارد؛ با این حال دانشمندان می‌گویند شواهد محکمی وجود دارد که بر اساس آنها کودکان، بیشتر از بزرگسالان در برابر آلاینده‌ها آسیب‌پذیرند و قرارگرفتن در معرض آلودگی، پیامدهایی بسیار جدی برای رشد آنها دارد.

کامدن به لحاظ بروز آسم، دومین شهر ایالت محسوب می‌شود و علاوه بر این، آمار شیوع برخی سرطان‌های خاص ـ مانند ریه و کلیه ـ  در آن بسیار بالاست. معلمان این شهر اینک از خود می‌پرسند که آیا عملکرد ضعیف دانش‌آموزان‌شان نمی‌تواند ـ دست‌کم تا حدی ـ مربوط به شرایط زیست‌محیطی باشد.

5مدرسه شهر در محل‌هایی واقع شده‌اند که از سوی اداره حفاظت از محیط‌زیست نیوجرسی، «بسیار آلوده» اعلام شده‌اند. مدرسه دیگری در محل تخلیه ضایعات یک کارخانه قدیمی و متروکه مواد شیمیایی قرار دارد که خاک آن، به‌شدت به آرسنیک آلوده است. در سال2006، این مدرسه ابتدا تخریب و پس از لایه‌برداری خاک، دوباره در همین محل بازسازی شد.

مدارس کامدن همچنین سالانه 75هزار دلار صرف خرید بطری‌های آب معدنی می‌کنند؛ چراکه تصور می‌شود ذخایر آب منطقه به سرب، آلوده شده است. فواره‌های این مدارس از کار انداخته شده‌اند و دانش‌آموزان فقط اجازه دارند دست‌هایشان را با این آب بشویند؛ در حالی که از آب لوله‌کشی برای پخت‌وپز نیز استفاده می‌شود.

در سطح دبیرستان‌ها، تنها 12درصد دانش‌آموزان موفق به کسب نمره قبولی در آزمون‌های انگلیسی می‌شوند. شمار قبول‌شدگان در آزمون‌های ریاضیات حتی کمتر از این حد است. در دبیرستان اصلی شهر ـ واقع در یک بنای تاریخی سبک گوتیک که قرار است تخریب و تبدیل به دبیرستان عمومی شود ـ 43درصد دانش‌آموزان سال آخر، مدت‌های طولانی، از مدرسه غیبت داشته‌اند. این رقم در مورد دبیرستان واقع در منطقه ثروتمندتر و سفیدپوست چری هیل تنها 6درصد بوده است.

سازمان مدارس کامدن می‌پذیرد که باید در انتظار چالش‌هایی سخت در آینده باشد؛ مانند رسوایی دستکاری نمرات دانش‌آموزان که با مداخله دولت ایالتی در سال2013 برملا شد. از آن زمان به بعد، نرخ فارغ‌التحصیلی دانش‌آموزان بالا رفته، اخراج از مدرسه کاهش یافته و میلیون‌ها دلار صرف ترمیم ساختمان‌های قدیمی شده است؛ ساختمان‌هایی که بعضا دیوارهایشان از کپک پوشیده شده‌اند.

اما آموزش‌وپرورش شهر، بیرون از محوطه مدارس چه کاری می‌تواند انجام دهد؟ سخنگوی این اداره خاطرنشان می‌کند: «به عنوان سازمانی واقع در محدوده شهری، ما از واقعیت‌های زیست‌محیطی اطراف‌مان آگاهیم و هر آنچه از دستمان برمی‌آید برای تضمین سلامت و رفاه دانش‌آموزان و جامعه اطراف‌مان انجام می‌دهیم».

بر اساس آمار، کیفیت هوای کامدن در مورد 4عامل از 5عامل آلودگی، به حد قابل‌قبولی در سطح کشور رسیده و تنها در مورد ازن، شهر همچنان وضعیت ناخوشایندی دارد. دود غلیظ روی رودخانه که از فیلادلفیا می‌آید، عامل اصلی آلودگی ازن محسوب می‌شود.

یکی از مقامات شهر در این ‌باره تصریح می‌کند: «در مجموع، بزرگ‌ترین چالش ما با ازن است که تا حدی نتیجه ترافیک سنگین منطقه است؛ هرچند کنترل نه‌چندان سختگیرانه برون‌ده نیروگاه‌ها و منابع صنعتی در پنسیلوانیا و سایر ایالت‌هایی که از سوی آنها باد می‌وزد نیز در این شرایط، دخیل بوده است».

برای بسیاری از ساکنان کامدن که به تصویر منفی شهرشان عادت کرده‌اند، آلودگی هوا صرفا یک چالش همیشگی تلقی می‌شود. روزا ترنت ـ از سکنه قدیمی شهر‌ـ می‌گوید: «کپک‌زدگی ساختمان‌ها، کیفیت هوا و... همه موجب نگرانی ماست». روزا 3فرزند در سن مدرسه دارد که 2تا از آنها آسم دارند و سومی، از علائم خفیف اوتیسم رنج می‌برد. وی ادامه می‌دهد: «آلودگی هوا همیشه اینجا باقی می‌ماند. من اینجا بزرگ شده‌ام و شهر، بخشی از هویت من را تشکیل می‌دهد. ما رنگین‌پوستیم. من کسب‌وکار خودم را دارم. من مدرک کارشناسی دارم اما از نظر دیگران، من اسپانیایی‌تبار محسوب می‌شوم و اهل کامدن. این برچسبی‌است که به من خورده و بریدن این قید و بندها کار دشواری است».

منبع: گاردین ـ اول فوریه2018