تن تب‌دار صنعت و معدن در مازندران

اشکان جهان‌آرای| ساری-خبرنگار


دهم تیر روز صنعت و معدن نامگذاری شده است. بسیاری از نامگذاری‌ها در طول سال برای حمایت از یک بخش یا جریان انجام می‌شود و برای مدتی کوتاه، نگاه‌ها را به سمت آن موضوع جلب می‌‌کند، اما در مورد صنعت و معدن شرایط متفاوت است. 

اهمیت تولید و اشتغال‌زایی به‌ویژه در سال‌های اخیر که همواره حمایت از تولید داخل و رونق تولید در صدر تاکیدهای مسئولان کشور قرار گرفته، باعث شده هر روز خبرهایی در مورد حمایت از تولید و صنعت و اشتغال منتشر شود. با این حساب بخش صنعت و معدن چندان هم در جامعه و سهم‌بری از تبلیغات رسانه‌ای و فرهنگ‌سازی مهجور نیست. 

هر روز در رسانه‌های دیداری، شنیداری، نوشتاری و فضای مجازی به اشکال گوناگون مشکلات صنایع و معادن و واحدهای تولیدی بیان می‌شود و برای حمایت از آنها اظهارنظرهای زیادی می‌بینیم، اما با همه این توجه‌ها، حال تولید خوب نیست، به‌ویژه در استانی مانند مازندران که صنایع محدودیت‌هایی دارند.

مازندران استانی صنعتی محسوب نمی‌شود، اما صنایع آن طی سال‌های اخیر بخش قابل توجهی از اشتغال را به خود اختصاص داده‌اند. طبق اطلاعات مرکز آمار ایران، سهم اشتغال ثبت‌ شده در کارگاه‌های بالای 10 نفر مازندران حدود 28.5 درصد است.

 با این حال فعالان بخش خصوصی معتقدند صنعت و معدن در مازندران از وضعیت خوبی برخوردار نیستند و حتی برخی آمارها فقط روی کاغذ ثبت شده‌اند و در واقعیت وجود ندارند.


در مسیر ورشکستگی

نایب رئیس خانه صنعت و معدن مازندران نیز وضعیت صنعت و معدن استان را نگران‌کننده عنوان می‌کند و معتقد است؛ بی‌توجهی به بسیاری از مصوبات مربوط به حل مشکلات این بخش سبب شده که آنها روز به روز برای فعالان بخش صنایع و معادن بیشتر شوند.

«علیرضا فرجی» در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که استمرار شرایط موجود در صنعت و معدن مازندران، مساوی با از بین رفتن بقیه ظرفیت‌های صنعتی موجود است، گفت: تولیدکنندگان و صنعتگرانی که امروز در مازندران مشغول فعالیت هستند، با چنگ و دندان از تولید دفاع می‌کنند و درِ کارخانه‌ها را باز نگه داشته‌اند. بخش خصوصی با وجود همه شعارها و وعده‌ها همچنان گرفتار مسائل روزمره و چالش‌های اداری و تامین مواد اولیه است. 

این مشکلات دست به دست هم می‌دهند تا شاهد شرایط خوبی نباشیم.وی بسیاری از وعده‌های داده شده برای کمک به بخش تولید را شعارهای بی‌سرانجام عنوان کرد و افزود: مصوبات ستاد تسهیل که برای رفاه تولیدکننده در نظر گرفته شده بود به مرحله اجرا نمی‌رسد و در بوروکراسی اداری مانده‌ایم. 

سازمان تامین اجتماعی از تولیدکننده به علت پرداخت نشدن فهرست بیمه جریمه‌های سنگین می‌گیرد، سیستم مالیاتی هم به علت وارد نکردن ارزش افزوده جریمه‌های سنگین برای واحدهای تولیدی در نظر می‌گیرد. 

گاهی جرائم از اصل مالیات بیشتر می‌شود. در این وضعیت چه حمایتی وجود دارد؟ بخشی از مشکلات ما مربوط به سیستم مالیاتی، نظام بانکی، مالیات بر ارزش افزوده و مشکلات سازمان تامین اجتماعی است؛ در حالی که همه این‌ها را می‌توان با یک مدیریت کلان بررسی، تجزیه و تحلیل و برطرف کرد.


کلید حل مشکلات در دست دولت

رئیس هیات مدیره شهرک صنعتی شهید «مصطفی خمینی» ساری با بیان این‌که هر سال حلقه محاصره اقتصادی برای تولیدکنندگان و فعالان بخش صنعت و معدن تنگ‌تر می‌شود، اظهار کرد: پرسش ما این است که چرا قانون نظام بانکی اصلاح نمی‌شود؟ مگر جز این است که دولت می‌تواند چنین مشکلی را حل کند؟ عزم واقعی برای حل مشکلات این بخش وجود ندارد. قطعا هرگاه این اراده در دولت وجود داشت و از خودش شروع کرد، می‌توانیم امیدوار باشیم.

فرجی با اشاره به انتخاب شعار «رونق تولید» در سال 1398 از سوی رهبر معظم انقلاب ادامه داد: دولت اگر می‌خواهد به فرمایشات رهبر جامه عمل بپوشاند، اول باید از خودش آغاز کند. 

امروز فضای کسب و کار آزاردهنده است و پیش از هر اقدامی باید ساختار آن را اصلاح کنیم. اصلاح ساختار هم توسط خود دولت انجام می‌شود. 

ما می‌گوییم شرایط تولیدکننده بد است، اما بانک‌ها تملک خودشان را انجام می‌دهند و کارخانه‌ها را تعطیل می‌کنند، تامین اجتماعی جریمه‌های خود را طلب می‌کند و دارایی هم بدون توجه به اهمیت تولید و وضع مالی تولیدکننده‌ها کار خودش را انجام می‌دهد. آنها می‌گویند حقمان است، اما حق بخش تولید به چشم کسی نمی‌آید.


تبعیض در قوانین

این مسئول به یکسان نبودن برخی قوانین مربوط به بخش صنعت در مازندران با سایر استان‌ها اشاره کرد و افزود: بعضی مسائل کاملا استانی هستند و محرومیت مازندران در حوزه صنعت را بیشتر نمایان می‌کنند. 

مثلا اگر در تعرفه نظام مهندسی ورود کنیم می‌بینیم تعرفه نظام مهندسی برای پروژه‌های داخل شهرک‌های صنعتی در مازندران بیشتر از سایر استان‌هاست. 

در مازندران بابت ساخت و سازهای شهرک‌های صنعتی صددرصد تعرفه را می‌پردازیم یعنی به همان اندازه که نظام مهندسی از واحدهای مسکونی با تمام جزئیات و تجهیزات برای نظارت هزینه دریافت می‌کند، برای سازه‌های ساده شهرک‌های صنعتی نیز باید هزینه بپردازیم، اما در لرستان این تعرفه 25 درصد است.

این تولیدکننده باسابقه استان اظهار کرد: نظام مهندسی می‌گوید این تعرفه‌ها قانونی است و اگر تعرفه کمتری می‌خواهید موضوع را در شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی مطرح کنید. 

موضوع را چندین بار در شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی مطرح کردیم، اما به هیچ نتیجه‌ای نرسید. به همین دلیل است که می‌گوییم عزمی برای حل مشکلات پیش پای صنعت و معدن وجود ندارد. 

در استان‌های دیگر پیگیری مسئولان جدی است و به نتیجه می‌رسد، اما در استان ما شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی نمی‌تواند حق بخش خصوصی را بگیرد.


مالکان بی‌سند

نایب رئیس خانه صنعت و معدن مازندران از بلاتکلیفی و سردرگمی برخی تولیدکنندگان فعال در شهرک‌های صنعتی مازندران به دلیل مشخص نبودن وضعیت مالکیتشان انتقاد کرد و گفت: در شهرک‌های صنعتی مازندران واحدهای صنعتی متعددی با سابقه 15 تا 25 سال فعالیت داریم که دائم در حال فعالیت و تولید هستند، اما هنوز برای آنها سند مالکیت به نام صاحب واحد صادر نشده است. 

سرمایه‌گذار سال‌ها پیش ملکی را در شهرک صنعتی خریداری کرد و با وجود همه مشکلات تولید را متوقف نکرد، اما سند مالکیت برایش صادر نشد که بتواند از مزایای آن استفاده کند.

فرجی با بیان این‌که وضعیت معادن هم بهتر از صنعت نیست، افزود: در بخش معدن نیز علاوه بر همه مسائل اداری عنوان شده با مسائلی مانند کمبود تجهیزات و ماشین‌آلات مواجهیم.

 ضمن این‌که بانک‌ها سند معادن را به عنوان وثیقه نمی‌پذیرند تا سرمایه‌گذاران معادن بتوانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند. ماشین‌آلات معدن نیز بسیار گران است و فرسودگی تجهیزات قبلی هزینه فعالیت معادن را بالا برده است.


صندلی خالی ریاست

رئیس هیات مدیره شهرک صنعتی شهید «مصطفی خمینی» ساری با انتقاد از خالی ماندن کرسی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران طی حدود یک ماه اخیر اظهار کرد: رئیس سازمان صمت مازندران یک ماه است که استعفا داده و مدیری جایگزین نشده است.

 همین امر نشان می‌دهد که بخش صنعت و معدن در استان رها شده است و اهمیتی که باید داشته باشد را ندارد.

وی با انتقاد از اعلام برخی آمارها مبنی بر رو به رشد بودن وضعیت صنعت و تولید در مازندران بیان کرد: متاسفانه مسئولان در بیان آمارهای این بخش، صدور پروانه فعالیت را ملاک نهایی شدن سرمایه‌گذاری و ایجاد شغل می‌دانند؛ در حالی که فقط مجوز صادر شده و تا زمانی که واحد به طور کامل راه‌اندازی نشده نمی‌توان آن را در دسته طرح‌های اجرا شده قرار داد. بیان این آمارها واقعیت‌های بخش تولید استان را پنهان می‌کند.


خاموشی 60 درصد از صنایع استان 

«علیرضا فرجی» رئیس هیات مدیره شهرک صنعتی شهید «مصطفی خمینی» ساری گفت: واقعیت این است که توان تولید شهرک‌های صنعتی مازندران نسبت به سال گذشته کمتر شده است. 

اکنون شهرک‌های صنعتی استان با ظرفیت زیر
 40 درصد در حال فعالیت هستند و این وضعیت واقعی صنعت استان است. 

در این شرایط محاصره اقتصادی کسی از تولیدکننده انتظار معجزه نباید داشته باشد بلکه باید همه دست به دست هم دهند تا همین توان موجود حفظ شود.