منابع
پای آب به زیر زمین نرسید
بارش‌های امسال،کاستی‌های چند ساله منابع زیرزمینی آب را در این استان جبران نمی‌کند
فاطمه کمانی| کرمانشاه- خبرنگار:
امسال یکی از پرباران‌ترین سال‌های آبی برای کشور بود و در بهار امسال شاهد بارندگی‌های قابل توجه برای اکثر استان‌ها بودیم. این بارش‌های سیل‌آسا خساراتی را در هم بسیاری از استان‌های کشور به همراه داشت اما نمی‌توان نقش آن را در تغذیه منابع آبی انکار کرد. رواناب حاصل از بارندگیها هم تا حدودی به تغذیه آبخوان‌ها و منابع آبی زیرزمینی کمک کرد و هم باعث احیای ظرفیت بسیاری از سدهای کشور شد و اکنون میزان ذخیره سدهای کشور در وضعیت بسیار مناسبی است.
به دنبال بارندگیها، بسیاری از سدهای کشور و استان در شرایط سرریز قرار گرفتند و مشکلاتی که از نظر ذخیره سدها در سال‌های گذشته داشتیم تا حدودی رفع شد. استان کرمانشاه نیز شاهد بارش‌های قابل توجهی بود، به گونه‌ای که تقریبا همه سدهای استان یکی پس از دیگری سرریز کردند و حتی برخی از سدها بعد از چندین سال در شرایط سرریز قرار گرفتند.
شدت بارشها به گونه‌ای بود که دستگاه‌های متولی منابع آب مجبور شدند بخشی از ظرفیت سدها را به صورت مدیریت شده آزاد کنند تا جا برای ورود رواناب‌های جدید باز شود و این امر باعث شد ذخیره آب بسیاری از سدها تازه شود. امسال بعد از چندین دوره خشکسالی بارش‌های خوبی داشتیم، اما این بارشها باعث جبران کاستی‌های چندین ساله منابع آب نخواهد شد و کسری مخازن زیرزمینی با این بارندگیها جبران نمی‌شود.
آخرین وضعیت منابع آبی
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای‌کرمانشاه درباره آخرین وضعیت منابع آبی استان‌می‌گوید: اکنون حدود ۱۰ سد در دست بهره‌برداری با ظرفیت یک میلیارد و 350 میلیون مترمکعب در استان کرمانشاه داریم. «بهرام درویشی» با بیان این‌که بارندگی‌های خوب امسال بخش قابل توجهی از ظرفیت این سدها را احیا کرد، ادامه می‌دهد: آبی که اکنون پشت این 10 سد در دست بهره‌برداری ذخیره داریم حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب معادل ۹۰ درصد ظرفیت سدهای استان است. وی با بیان این‌که در ایام بارندگی برای مدیریت رواناب‌های ناشی از بارندگی در بسیاری از سدها ظرفیت‌سازی کردیم، یاد‌آوری می‌کند: این امر باعث شد آب پشت بسیاری از سدهای استان تازه شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه با اشاره به این‌که بسیاری از سدهای استان به دنبال این بارندگی دچار سرریز شدند، ادامه می‌دهد: البته این سرریز‌ها مدیریت شده بود و هیچ آسیبی به سدهای استان و اراضی پایین دستی آنها وارد نشد.
وی‌میزان ذخیره آب پشت سدهارا برای این فصل استان کرمانشاه بسیار مناسب می‌داند. درویشی می‌گوید: عمده بارشها به صورت رواناب بر سطح زمین جاری شد که بخشی از آن پشت سدها ذخیره و بخشی از آنها وارد حوضه‌های آبریز دیگر شد اما این بارشها بر تغذیه منابع آبی زیرزمینی نیز تا حدودی اثر داشت.
همچنان به صرفه‌جویی نیاز داریم
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه، این بارش‌های خوب به هیچ عنوان کمبود آب و خشکسالی‌های چند سال اخیر را جبران نخواهد کرد و ذخیره خوبی که پشت سدها داریم به معنای آن نیست که دیگر نیازی به صرفه‌جویی در مصرف آب نداریم. با نزدیک شدن فصل تابستان و افزایش دمای هوا و بالا رفتن مصرف آب، هنوز ممکن است کمبود آب را در برخی از نقاط استان با وجود بارندگی‌های خوبی که داشتیم شاهد باشیم.
منابع زیرزمینی؛ همچنان خالی از آب
معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه با اشاره به تاثیر بارندگیها بر وضعیت تامین آب در فصل تابستان پیش رو در استان می‌گوید: بارش‌های بهار امسال عمدتا بر منابع آب سطحی اثرگذار بوده و تاثیر کمی بر تغذیه منابع آب زیرزمینی داشته است. «رضا داوودی» با بیان این‌که 80 درصد از منابع تامین آب شرب استان کرمانشاه به صورت زیرزمینی و عمدتا از چاه‌هاست، می‌افزاید: این بارشها تاثیر بسیار کمی بر پرآب شدن این منابع داشته است. به گفته این مسئول، در چنین شرایطی اگر صرفه‌جویی در مصرف آب نداشته باشیم، احتمال مواجه شدن تعدادی از شهرها با تنش آبی وجود دارد.
وی از افزایش مصرف آب در فصل تابستان نیز خبر می‌دهد و می‌گوید: در این فصل معمولا با افزایش حدود 20 درصدی مصرف آب مواجهیم. معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب شهری استان کرمانشاه ادامه می‌دهد: افزایش مصرف از خردادماه آغاز می‌شود و تا پایان فصل گرما ادامه دارد، پس در این مدت برای جلوگیری از کمبود آب باید صرفه‌جویی را در برنامه داشته باشیم.
ساماندهی رودخانه‌ها در دست اقدام است
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط‌زیست استان کرمانشاه هم می‌گوید: ساماندهی رودخانه‌های دائمی و فصلی را در دستور کار قرار داده‌ایم و ساماندهی 3 رودخانه مهم استان شامل قره‌سو، گاماسیاب و الوند در دست اقدام است. به گزارش ایرنا «آذر ولی‌زاده» ادامه می‌دهد: به کمک همکاران در حوزه پایش و آزمایشگاه طرح پایش از رودخانه‌های دائمی استان را طراحی کردیم که پایش و آنالیز رودخانه قره‌سو از نظر آزمایشگاهی انجام شده و اکنون روی گامسایاب داریم کار می‌کنیم که بخشی از آن انجام شده و با اتمام آن ساماندهی رودخانه الوند را آغاز خواهیم کرد. وی اظهار می‌کند: بعد از انجام ارزیابی‌های آزمایشگاهی و کلینیکی روی این 3 رودخانه، پایش رودخانه‌های فصلی را که در یک دوره خاصی پرآب هستند، شروع می‌کنیم و نتایج آن را نیز اعلام خواهیم کرد. این پایش‌ها می‌تواند زمینه‌ای برای تصمیم‌گیری‌های آتی در ارتباط با رودخانه‌ها باشد.
این مسئول در ادامه با بیان این‌که نگرانی ما روی رودخانه قره‌سو است، می‌افزاید: حجم فاضلاب شهر کرمانشاه معادل حدود ۲۱ هزار لیتر در ثانیه است که فقط حدود 7هزار لیتر آن تصفیه می‌شود و ۱۴ هزار لیتر آن تصفیه نمی‌شود و مستقیم وارد رودخانه قره‌سو می‌شود.
ولی‌زاده بیان می‌کند: امسال بارشها زیاد بود و رودخانه قره‌سو پرآب شد، اما در سال‌های خشکسالی و کم‌باران، تمام رودخانه پر از فاضلاب می‌شود و پایین‌دستی‌ها و کشاورزانی که از این رودخانه استفاده می‌کنند قطعا با آلودگی‌های فراوانی روبه‌رو هستند.
وی اضافه می‌کند: نتایج این پایش قرار است به اطلاع مراجع ذی‌ربط برسد و امیدواریم در سال‌های آینده با تمهیداتی که شرکت آب و فاضلاب شهری انجام می‌دهد بتوانیم بخش بیشتری از فاضلاب شهر کرمانشاه را تصفیه کنیم که این اقدام نیازمند اعتبارات خاصی است.
مدیریت آب برای پیشگیری از وقوع سیلاب‌ها
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط‌زیست کرمانشاه به وقوع سیل در بخش شرقی استان در سال جاری اشاره می‌کند و می‌گوید: بارندگی‌های امسال و سیل جاری تاثیر مخرب لحظه‌ای و موضعی داشته، اما برکات آن ماندگار است و باید این آب‌ها را مدیریت کنیم و اجازه ندهیم منجر به سیلاب تخریبی شود.
«آذر ولی‌زاده» با تاکید بر این‌که باید سدها و مخازنی برای نگهداری این آب‌ها در استان ایجاد شود، می‌افزاید: اگر این آب‌ها مدیریت شود می‌توانیم بیشترین و بهترین استفاده از آن ببریم. وی اشاره به این‌که در حوزه شرقی استان شاهد بیشترین آسیب ناشی از سیل را داشتیم، می‌گوید: اگر سد گروس ساخته می‌شد رواناب‌ها ناشی از بارش‌های فراوان امسال پشت این سد جمع‌آوری می‌شد و دیگر سیلاب راه نمی‌افتاد. ولی‌زاده در ادامه با اشاره به این‌که ۴۰ درصد حوضه آبریز کرخه معادل 7 میلیارد مترمکعب در استان کرمانشاه است، بیان می‌کند: حقابه ما از این حوزه کمتر از ۵۰۰ میلیون مترمکعب است که باید سد گروس برای جمع‌آوری این آب‌ها ساخته شود.
