بالا و پایینِ سیاست‌های معتدل

لیلا شریف

سیاست داخلی را می‌توان نقطه مشترک دولت یازدهم و دوازدهم در میان موافقان و مخالفان معرفی کرد؛ حوزه‌ای که در برهه انتخابات وعده‌های مختلف از سوی حسن روحانی، در انتظار تحقق قرار‌گرفتند اما گذر زمان نشان داد که نباید به اجرایی شدن تمام این وعده‌ها امید داشت.

روحانی با وعده‌هایی همچون حضور زنان در کابینه، رفع حصر، توجه خاص به اقلیت‌ها در بدنه دولت، تکیه بر احزاب مختلف، کاهش اختلافات سران قوا و... توانست سبد رأی‌اش را سنگین کند و به این شکل از سد رقبای خود در سال‌های92و 96 عبور کند.
اما همه اتفاقات به گفتن شعارها و وعده‌ها محدود نماند. در گذر زمان همانقدر که موافقان دولت از عملکرد و پرونده اجرایی دولت دفاع کردند، منتقدان دولت نیز به‌دلیل محقق نشدن شعارهای وعده داده شده، زبان به گلایه گشودند.
غلامعلی دهقان یکی از چهره‌های حامی روحانی و علی صوفی از جمله اصلاح‌طلبان منتقد دولت در یادداشت‌هایی به بررسی عملکرد دولت حسن‌روحانی در حوزه سیاست داخلی طی 6 سال گذشته پرداخته‌اند.

- منتقد  
رفع نشدن محدودیت‌های سیاسی ناکامی است
علی صوفی، عضو شورای سیاستگذاری اصلاح‌‌طلبان

فاصله گرفتن آقای روحانی از شعارهای انتخاباتی در دور دوم ریاست‌جمهوری بسیار محسوس بوده است و چالش بسیاری برای دولت ایجاد کرد؛ به‌نحوی که هواداران آقای روحانی از اطراف ایشان رانده شدند. این اتفاق موجب کاهش اعتبار و محبوبیت آقای روحانی شده و حتی سرمایه اجتماعی ایشان در دور دوم به‌شدت آسیب دیده است. در بدو امر فعالیت آقای روحانی اینگونه نبود اما در گذر زمان این اتفاق پررنگ‌تر شد.

متأسفانه برخلاف وعده‌های آقای روحانی شاهد کم‌شدن عمر کاری وزرا بودیم. به واسطه این امر یک نوع تزلزل در اداره کشور، ایجاد و اوضاع از کنترل خارج شد. دیگر گمان نمی‌کنم هواداران آقای روحانی، از جمله اصلاح‌طلبان، نمره مثبتی به کارنامه ایشان در این دوره ریاست‌جمهوری بدهند. به‌ویژه فاصله گرفتن آقای روحانی از جامعه رأی و شعارهای انتخاباتی‌اش به سرعت امید را تبدیل به یأس کرد.

رفع محدودیت افراد سیاسی جزو یکی از شعارهای مکرر آقای روحانی در انتخابات بود و با وجود آنکه از ابتدا می‌دانستند از دایره اختیارات رئیس‌جمهور خارج است،به‌عنوان راهی برای رأی آوری به آن تکیه کردند و پس از آنکه رأی آوردند، سراغی از این مسئله نگرفتند.
از سوی دیگر گویاآقای روحانی برخلاف صحبت‌های قبلی‌شان دولت را در راستای حزب اعتدال و توسعه کانالیزه کرده‌اند. تنها بهره‌برداری‌ای که آقای روحانی در دولتش انجام می‌دهد به‌منظور حفظ حزب اعتدال و توسعه است. آقای روحانی در جریان انتخابات ستادهایشان را در همه استان‌ها به چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبی سپردند اما پس از انتخابات ایشان از گفته‌ها و شعارهایشان عقب نشینی‌کردند. تغییر رویه رئیس دولت تا جایی ادامه پیدا کرد که در کمال تعجب فعالیت‌های آقای جهانگیری محدود و تمام امور برعهده آقای واعظی گذاشته شد.
استفاده از نیروهای دو طیف اصولگرا و اصلاح‌طلب هم شعار دیگری بود که در حد حرف باقی ماند. این شعار زمانی خوب بود که آقای روحانی دولت کار تشکیل می‌دادند و از نیروهای کارآمد دو‌طرف استفاده می‌کردند. به‌عبارت دیگر استفاده از نیروهای مختلف در بدنه دولت چون شکل و شمایل ملاحظات گرفت، کارایی خود را از دست داد.


+ موافق
نزدیکی سران سه قوه، دستاورد روحانی  است
غلامعلی دهقان، عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه

تجربه ثابت کرده است که ما ایرانی‌ها در کار جمعی توانمندی بالایی از خود نشان نمی‌دهیم و به تعبیری فردگرایی را بر جمع‌گرایی در فرهنگ خاص و عام ترجیح می‌دهیم، به همین دلیل بود که خانه احزاب بعد از انتخاب آقای روحانی در سال92، فعالیت دوباره‌ای را از سر گرفت و خوشبختانه این فعالیت همچنان ادامه دارد. پس از پیروز شدن آقای روحانی در انتخابات تا‌کنون، شاهد فعالیت قابل‌قبول احزاب ایرانی هستیم. هر چند احزاب ما به واسطه شرایط خاص ایران تا رسیدن به کارکردهای واقعی، فاصله زیادی دارند اما نباید از قدرت احزاب غافل شد. ما موظف هستیم که فعالیت‌های کم و بیش احزاب را مورد‌توجه قرار دهیم. بنابراین احیای دوباره خانه احزاب و تأکید دوباره بر فعالیت‌های حزبی می‌تواند یکی از نکات برجسته عملکرد 6ساله در دولت یازدهم و دوازدهم قلمداد شود.

همچنین در حوزه سیاست داخلی می‌توان به تشویق رسانه‌ها به آزادی عمل اشاره کرد؛ نقطه‌ای که در دولت نهم و دهم کمتر به آن توجه شده بود. در آن دوران شاهد بودیم که دولتمردان بیشترین شکایت را از رسانه‌ها داشتند. اما در دوران ریاست آقای روحانی- به جز موارد خاص و استثنایی- دولتمردان تلاش کردند تا شادابی قابل‌قبولی در رسانه‌ها به‌خصوص در تولید محتوای حوزه سیاست داخلی ایجاد شود، به‌عنوان مثال مخالفان و موافقان حسن روحانی و دولت مطالبی را روی دکه‌ها آوردند که تا پیش از آن کمتر می‌توان از آن سراغ گرفت و این انتقادات تند و تیز همچنان ادامه دارد.

از سوی دیگر شاهد بودیم که در انتخابات مجلس از نیمه دوم سال94 یعنی مجلس دهم، آقای روحانی بارها بـر حقوق ملت و فصل سوم قانون اساسی تأکید داشتند و حتی این جمله را به‌کار بردند که «باید به مر قانون عمل شود نه به مر سلیقه». رئیس‌جمهور تلاش جدی داشتند تا ردصلاحیت‌ها کم باشد و اتباع ایرانی و شهروندان این مرز و بوم بتوانند از حق کاندیداتوری به خوبی استفاده کنند. حال اگر در عمل موفقیت چندانی حاصل دولت نشد باید نهادهای دیگر برگزار‌کننده انتخابات پاسخگو باشند، البته مطمئنا آنان نیز دلایل خاص خود را برای اعمال نظارت استصوابی داشته‌اند.

همگرایی سران سه ‌قوه، از دیگر مواردی است که می‌توان به‌عنوان نکات برجسته دولت یازدهم و دوازدهم یاد کرد. این اتفاق در شرایط حساس کشورمان راهگشای بسیاری از مشکلات شد؛ چرا که ما در دوران آقای احمدی‌نژاد، طعم تلخ اختلاف‌ میان سران قوا را چشیده بودیم.
در دور اول تحریم‌ها- از سال90 تا 92 - اختلاف‌های فاحشی میان سران قوا وجود داشت که زیبنده کشور ما نبود. اما خوشبختانه پس از تحریم‌های ظالمانه و غیرانسانی دونالد ترامپ در اردیبهشت 97 تا‌کنون سران سه‌قوه با کیاست و تدبیر نشان دادند که برای مواجهه با این تحریم‌ها گریزی جز همگرایی نیست و اگر آنان با تشکیل اتاق‌های جنگ روانی و تیم اقتصادی قوی به جنگ اقتصادی ما می‌آیند، ما هم با وحدت در سطح سران مقابله جدی با آنها را رقم بزنیم.
بنابراین احیای خانه احزاب، وحدت میان سران سه‌قوه و توجه به مر قانون 3 وعده‌ صریح آقای روحانی در حوزه سیاست داخلی بودند که با همت ایشان جامه عمل بر تن
 کردند.