یادداشت
مناسب‌سازی شهر برای همه شهروندان
محمدجواد حق‌شناس/ رئیس کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای شهر
از سال2009 تاکنون، سی‌ام ماه مه هر سال به نام روز جهانی «ام‌اس» نامگذاری شده و این نامگذاری فرصتی برای افزایش آگاهی عمومی و اطلاع‌رسانی در مورد این بیماری عصبی است.
در ایران امسال به‌دلیل مصادف شدن این روز با ایام ماه مبارک رمضان مراسم بزرگداشت روز جهانی ام‌اس توسط انجمن ام‌اس ایران در تاریخ 24خردادماه برگزار خواهد شد.
واقعیت این است که بیماری ام‌اس بیماری مهمی است. متأسفانه آمار ابتلا به این بیماری در سالیان اخیر سیر صعودی دارد و حالا حدود 70هزار بیمار ثبت شده مبتلا به ام‌اس در ایران زندگی می‌کنند و تخمین زده می‌شود که شاید آمار کلی ابتلا به بیماری به100هزارنفر هم برسد. از سویی، ام‌اس برخلاف بسیاری از بیماری‌های مزمن، جوانان را درگیر می‌کند و ابتلا عموما زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در اوج دوران شکوفایی انرژی خود و آغاز فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی خود است. با توجه به اینکه سنین جوانی سنین تصمیم‌گیری و اقدام برای ازدواج و تشکیل خانواده هم هست، ام‌اس مهم می‌شود؛ چراکه با توجه به سایه انداختن تبعات بیماری بر زندگی مشترک تبعات اجتماعی هم پیدا می‌کند. از طرف دیگر آگاهی عمومی در مورد بیماری هم آنگونه که باید نیست و باورهای غلط و تصورات اشتباه از دیگر مسائلی است که مبتلایان به این بیماری را آزار می‌دهد و بر کیفیت زندگی آنان تأثیرات منفی می‌گذارد.
برای بیماری ام‌اس هنوز درمان قطعی کشف نشده است اما خوشبختانه در سال‌های اخیر درمان‌های متعددی برای بیماری در دسترس قرار گرفته است که عمده آنها بیماری را کنترل و تعداد عودهای بیماری را کمتر و خفیف‌تر می‌کنند. این گزینه‌های درمانی جدید خوشبختانه توانسته‌اند سیر بیماری را تا حدود زیادی در بسیاری از بیماران کند کنند و از سویی دیگر کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری را به طرز چشمگیری افزایش دهند.
در سال‌های اخیر انجمن ام‌اس ایران به‌عنوان یک سازمان مردم‌نهاد زحمات بسیاری را برای کمک به جامعه پرشمار مبتلایان به این بیماری بر خود هموار کرده است. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان‌های بیمه‌گر هم به‌رغم سختی‌ها توانسته‌اند بسیاری از هزینه‌های بیماری را پوشش دهند و بنیاد بیماری‌های خاص و سایر نهادها و ارگان‌های مرتبط هم در این زمینه اقدامات ارزشمندی را انجام داده‌اند اما هنوز اقدامات بسیاری مانده است تا سطح و کیفیت زندگی مطلوبی برای این گروه از جوانان ارزشمند کشور مهیا شود.
نهادهای شهری و ازجمله شوراهای شهر و شهرداری‌ها در 2 زمینه بسیار مهم می‌توانند حامی و یاور مبتلایان به ام‌اس باشند؛ بخش اول در زمینه آگاهی‌رسانی عمومی و افزایش اطلاعات جامعه در مورد بیماری و از بین بردن تصورات غلط رایج مربوط به آن است.
استفاده از امکانات تبلیغاتی چون بیلبوردهای شهری، سایر امکانات تبلیغی شهری، پخش محتواهای علمی در وسایل حمل‌ونقل جمعی و مشارکت و همراهی در برگزاری جشن‌ها، مراسم، کنفرانس‌ها و کارگاه‌های آموزشی می‌تواند استفاده‌ای مناسب از پتانسیل‌ها و توانایی‌های نهادهای شهری باشد اما موضوع مهم‌تر و شاید مغفول‌تری که وظیفه نهادهای نظارتی و اجرایی شهری را در قبال این گروه از هموطنان سنگین‌تر می‌کند، بحث مناسب‌سازی و بهسازی معابر عمومی برای گذر مبتلایان است. گروهی از مبتلایان به بیماری ام‌اس دچار محدودیت‌ها و مشکلات حرکتی و تعادلی می‌شوند و برای همین نیازمند محیطی هموار و دور از پستی و بلندی و موانع برای راه رفتن و وسایل حمل‌ونقل مناسب برای تردد با وسایل نقلیه هستند، اما آیا چنین امکاناتی در شهر ما وجود دارد؟ متأسفانه وضعیت پیاده‌روها و وسایل حمل‌ونقل عمومی برای مبتلایان به ام‌اس حکم تابلوی ورود ممنوع به جامعه را دارد. چاله‌ها و پستی و بلندی‌ها و سدمعبرها در سطح معابر عملا راهی جز خانه‌نشینی پیش پای مبتلایان نمی‌گذارد و امکان استفاده از وسایل نقلیه مخصوص برای تمام مبتلایان در تمام ساعات عملا ممکن نیست. در این نقطه تنها دستگاه‌ها و سازمان‌های اجرایی و نظارتی به تنهایی نمی‌توانند مثمرثمر باشند و باید تک‌تک شهروندان در این زمینه احساس مسئولیت کنند و سهم خود را در این زمینه انجام دهند تا شهری مناسب‌سازی شده برای مبتلایان به تمام مشکلات حرکتی و ناتوانان و معلولان داشته باشیم. به امید روزی که شهرمان با افتخار مدال زرین «شهری مناسب‌سازی شده برای تمام شهروندانش» را در گنجینه افتخاراتش ثبت‌شده ببیند.
