زیست‌‌بوم
رویایی به نام «مازندران پاک»
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان: امروز باید جنبشی ایجاد شود تا به کمک محیط‌زیست کشور و مازندران بیاید
اشکان جهان‌آرای | ساری-خبرنگار
«کاهش آلاینده‌ها و پسماند؛ آسمانی آبی و زمین پاک» شعاری است که برای هفته محیط‌زیست امسال در نظر گرفته شده است؛ هفته‌ای که از 15 خرداد همزمان با 5 ژوئن روز جهانی محیط‌زیست آغاز شد و تا امروز (21 خرداد) ادامه دارد.
البته مقارن شدن آغاز هفته محیط‌زیست با تعطیلات پایان هفته گذشته، سبب شد که فعالیت‌های مربوط به این هفته نسبت به سال‌های گذشته کمرنگ‌تر شود.
به همین دلیل امسال کمتر خبری از برنامه‌های مربوط به هفته محیط‌زیست بود، اما برخی ادارات حفاظت محیط‌زیست در شهرستان‌های مازندران با همکاری تعدادی از سمن‌های محیط‌زیستی و برگزاری مسابقات دوچرخه‌سواری، برنامه‌های نقاشی کودکان و بعضی اقدامات عادی سالانه مانند توزیع بروشورها سعی کردند توجه جامعه نسبت به محیط‌زیست را در هفته محیط‌زیست بیشتر جلب کنند.
نوشتن از چالش‌های محیط‌زیست مازندران در عین حال که تکرار مکرر است، از ضرورت‌ها هم به شمار می‌آید. هر روز بر معضلات محیط‌زیستی مازندران افزوده می‌شود و مازندران از هویت پاک محیط‌زیستی خود فاصله بیشتری می‌گیرد.
در همان چند روز ابتدایی هفته محیط‌زیست امسال که آسمان آبی و زمین پاک را برای کره خاکی آرزو کرده مثل همه تعطیلات و روزهای پیک حضور مسافران و گردشگران، زمین استان از شرق تا غرب محل رها کردن انواع و اقسام زباله‌های به‌جا مانده از حضور مسافران شد.
احیای تدریجی یک رویا
مازندران پاک و عاری از آلودگی امروز یک رویای بزرگ محسوب می‌شود که برای رسیدن به آن زمانی بسیار زیاد لازم است؛ رویایی که نماینده عالی دولت مدتی است بر تحقق آن تاکید دارد.
«احمد حسین‌زادگان» از چند ماه پیش شعار «مازندران پاک» را مطرح کرد و از همه مسئولان و شهروندان و مسافران خواست تا برای تحقق رویای بزرگ «مازندران پاک» همراهی کنند.
وی به مناسبت هفته محیط‌زیست نیز یک‌بار دیگر به همین شعار تاکید کرد و با بیان این‌که مازندران به صورت بالقوه مانند کشوری سبز و آباد است و می‌تواند نقطه اتکایی برای اقتصاد ملی باشد، گفت: وضعیت محیط‌زیست در جهان کاملا روشن است.
در مازندران هم شرایط بغرنج محیط‌زیستی کاملا آشکار است و امروز دیگر راهی غیر از آموزش درست و مستمر به کمک اقدامات رسانه‌ای، فرهنگی، هنری و همراهی سمن‌ها با مدیران و مسئولان وجود ندارد.
حسین‌زادگان افزود: برای مازندران که مجموعه‌ای کم‌نظیر از محیط‌زیست را در خود جای داده، به طرح‌های علمی و گسترده به منظور حفاظت از آب، خاک، جنگل و کنترل آلاینده‌ها و ساماندهی پسماند نیاز داریم.
«مازندران پاک» نخستین گام و مبدأیی برای آغاز طرح‌های بزرگ، گسترده و چندوجهی به منظور توسعه مبتنی بر محیط‌زیست در استان است که برای تحقق آن به همراهی همه هموطنان نیاز داریم.
این مسئول بیان کرد: امروز دیگر راهی جز جدی گرفتن مفهوم «مازندران پاک» نداریم. باید با ارتقای سطح آموزش، گسترش فرهنگ زیست‌محیطی و نهادینه کردن آن بین تمامی اقشار جامعه به کمک مشارکت مردم و سمن‌ها در این مسیر گام‌های بزرگ و موثرتری برداریم.
تقاضا از مسافران
«مازندران پاک» یک رویا یا در خوشبینانه‌ترین حالت یک هدف است. هرچند که نباید از آن به عنوان یک گام مهم غافل ماند، اما حجم و تعداد چالش‌های محیط‌زیستی در مازندران آنقدر زیاد است که شعارها را زیر سایه خود قرار می‌دهد.
از وضعیت نامناسب رودخانه‌ها و ورود آلودگی‌ها به سفره‌های آب زیرزمینی و رها شدن پساب‌ها و شیرابه‌ها در محیط‌زیست گرفته تا معضل پسماند در شهرها و روستاهای استان و صید و شکار غیرمجاز و تخریب منابع طبیعی برای برداشت چوب و شن و ماسه و بسیاری از چالش‌های دیگر محیط‌زیست را زیر فشار قرار داده‌اند.
نکته قابل توجه در مورد کمک خواستن از مسافران و گردشگران مازندران این است که بخش مهمی از فشار به محیط‌زیست استان توسط همین قشر وارد می‌شود.
ریختن زباله‌ها در طبیعت و ساختن ویلاها در زمین‌های کشاورزی و تصرف جنگل‌ها و مراتع برای شهرک‌سازی ارتباط مستقیمی با خوش‌نشینان و بسیاری از مسافرانی دارد که از آنها انتظار کمک برای حفظ محیط‌زیست مازندران می‌رود.
به گفته مدیر کل حفاظت محیط‌زیست مازندران، در این استان بیش از 150 هزار واحد مسکونی غیرمجاز وجود دارد که عمده آنها هم واحدهای خوش‌نشینی یا همان ویلاهای غیربومیان است.
«حسینعلی ابراهیمی کارنامی» با تاکید بر این‌که در مازندران همه طرح‌ها و برنامه‌ها باید پیوست محیط‌زیستی داشته باشند، به همشهری اظهار کرد: بسیاری از افراد معتقدند حساسیت‌های حفاظت محیط‌زیست مانع توسعه است.
بارها گفتیم که ما مخالف توسعه نیستیم. در گردشگری به دنبال گردشگری همگام با طبیعت هستیم. در بهره‌برداری از جنگل‌ها و معادن می‌گوییم بهره‌برداری معقول و منطقی انجام شود. باید برای همه بخش‌ها برنامه‌های مرتبط با محیط‌زیست داشته باشیم.
این مسئول با بیان این‌که با این وضعیت در حال از دست دادن کل محیط‌زیست مازندران هستیم، گفت: امروز باید جنبشی ایجاد شود تا به کمک محیط‌زیست کشور و مازندران بیاید.
اگر کسی حرف دلسوزانه‌ای درباره محیط‌زیست زد نباید فکر نکنیم دشمن ماست. باید ببینیم چه چیزی به نفع استان است. این‌که درختی را قطع کنیم و ویلا بسازیم خوب است یا نسازیم و جنگل را حفظ کنیم؟
وی افزود: چین به تنهایی هر سال 5 برابر دنیا درخت می‌کارد. آنها مانند اروپایی‌ها در سایه توجه به منابع طبیعی پیشرفت کردند ولی ما می‌خواهیم محیط‌زیست را فدای توسعه کنیم. در نهایت نه محیط‌زیست را حفظ می‌کنیم و نه به توسعه می‌رسیم.
بنیاد ملی نجات سرزمین
پویش یا جنبشی ملی که مدیر کل حفاظت محیط‌زیست مازندران معتقد است باید برای کمک به محیط‌زیست تشکیل شود، می‌تواند همان جنبش «مازندران پاک» مدنظر استاندار باشد.
اهمیت توجه به محیط‌زیست استان از نگاه کارشناسان و صاحب‌نظران و مسئولان مدت‌هاست به امری ملی تبدیل شده که اگر مورد توجه قرار نگیرد، با توجه به سهم بالای استان در امنیت غذایی کشور، می‌تواند بحران‌آفرین باشد.
پروفسور «عطاالله قبادیان» عضو هیات علمی دانشگاه وین و پژوهشگر برجسته و باسابقه محیط‌زیست نیز بر همین باور است که برای کمک به محیط‌زیست مازندران و 2 استان شمالی دیگر کشور باید اقدام ملی و گسترده برداشته شود.
وی بر این باور است که باید در کشور بنیادی با عنوان «بنیاد ملی نجات سرزمین» تشکیل و با کمک سمن‌ها و همکاری مسئولانی ماند اعضای شورای شهرها و شهرداران، مدیران کل و مدیران ارشد استان‌ها، تلاش‌های گسترده و چندجانبه برای جلوگیری از تشدید بحران‌های زیست‌محیطی در این مناطق انجام شود.
رویای نیمه‌جان
مازندران در حالی هفته محیط‌زیست امسال را به پایان رساند که مسافران باز هم در طبیعت صدها تن زباله را رها کردند، شهرداری‌ها همچنان هزاران تن زباله را دپو می‌کنند، روزانه صدها لیتر شیرابه وارد محیط‌زیست مازندران می‌شود، میلیون‌ها لیتر فاضلاب هر روز به رودخانه‌ها و دل زمین می‌رود، برداشت از معادن به شکل گسترده و مخربی ادامه دارد، صید غیرمجاز ماهیان در فصل تخم‌ریزی انجام می‌شود، برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها و سواحل متوقف نشده است، ساخت‌وسازهای غیرمجاز هنوز مشتری و طرفدار دارند، قاچاق چوب در جنگل‌ها پابرجاست و از شیشه خودروها کماکان زباله به بیرون پرت می‌شود. شاید «مازندران پاک» روزی محقق شود!
