گزارش روز
جیرجیرک‌های سیاه؛ مهمان ناخوانده خوزستان
جیرجیرک‌های سیاه هم به محصولات زراعی آسیب می‌رسانند و هم آلودگی صوتی زیادی دارند
خوزستان سبزه سیزده به در امسال را با سیلاب و تخریب‌های آن گره زد. این روزها شاید سیل در خوزستان تمام شده باشد، ولی مردم این استان همچنان شاهد تبعات آن هستند.
پساسیل در خوزستان چهره دیگری از مشکلات را برای مردم این استان رونمایی کرد که هجوم حشرات بخشی از آن است. هجوم ملخ و جیرجیرک‌های مهاجم چرخه تولید محصولات زراعی و باغی را به خطر می‌اندازد و در نهایت باعث ناقص شدن این چرخه می‌شود.
بعد از هجوم پشه‌ها در سیلاب خوزستان و حتی روزهای پساسیل، چند روزی است که جیرجیرک‌ها به شهر اهواز هجوم آورده و ماندنی شده‌اند؛ جیرجیرک‌های بزرگ و سیاهی که با جیغ‌های مداومشان سوهان اعصاب شهروندان شده‌اند.
بارندگی‌های اخیر و رشد جیرجیرک‌ها
عضو گروه حشره‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در این زمینه اظهار می‌کند: معمولا در سال‌های توأم با بارندگی زیاد، جمعیت برخی انواع حشره‌ها و گیاهان رشد زیادی پیدا می‌کند. حتی بسیاری از حشرات، گیاهان و آفاتی که در سال‌های بدون بارندگی دیده نمی‌شوند، در سال‌های پربارش به چشم می‌آیند.
«محمدسعید مصدق» با اشاره به این‌که ملخ‌های بسیاری از عربستان به سمت ایران آمده‌اند، می‌افزاید: امسال به دلیل بارندگی‌های زیاد حشراتی از قبل جیرجیرک و ملخ که نزدیک دریا و در ماسه‌ها تخم‌گذاری کرده بودند، بعد از رسیدن رطوبت به تخم‌ها، متولد شدند و رشد کردند.
وی با اشاره به این‌که تخم این حشرات دارای پوشش سختی است که تا ۱۰ سال امکان محافظت از لارو را دارد، بیان می‌کند: حتی حرارتی که به تخم این حشرات در ماسه می‌رسد هم نمی‌تواند آنها را از بین ببرد.این کارشناس با اشاره به این‌که جیرجیرک‌ها جزو خانواده ملخ‌ها هستند، می‌گوید: حشره‌ای که به اهواز هجوم آورده سیاه و به جیرجیرک صحرایی معروف است.
راه‌های مبارزه با جیرجیرک‌ها
مصدق اظهار می‌کند: برای مبارزه با جیرجیرک‌ها در شهر باید شهرداری پیشقدم شود و از سموم پایدار و قوی در سطح گسترده استفاده کند. البته این سمپاشی باید ساعت ۱۲ بامداد به بعد در کنار جدول‌های شهری که جای تجمع جیرجیرک‌هاست، انجام شود.وی می‌افزاید: در خانه هم 2 راه مبارزه داریم که سالم‌ترین آن استفاده از طعمه مسموم با دانه‌های ریز مثل برنج و بلغور است که معمولا برای جیرجیرک و سوسک حمام کاربرد دارد.
عضو گروه حشره‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه می‌دهد: در حال حاضر تنها طعمه مسموم و فوق‌العاده کارساز موجود در بازار تار و مار است که باید روی روزنامه یا برگه‌ای پخش و در آشپزخانه یا محل مورد نظر گذاشته شود.وی تاکید می‌کند: تحت هیچ شرایطی نباید از این طعمه در فضای باز و آزاد استفاده شود چون پرندگان آن را می‌خورند و باعث مرگشان می‌شود.
سلامت مردم نادیده گرفته نشود
رئیس مرکز بهداشت غرب اهواز نیز در این رابطه می‌گوید: این جیرجیرک‌ها فقط مزاحم هستند و تأثیر منفی بر سلامتی ندارند ولی می‌توانند آلودگی‌های ثانوی ایجاد کنند چون قدرت پرواز دارند و در صورت نشستن روی مواد خوراکی منجر به انتقال میکروب‌ها می‌شوند.
«مهرداد شریفی» با تأکید بر این‌که باید بهسازی محیط از سوی شهروندان انجام شود، ادامه می‌دهد: هر چند سمپاشی منسوخ شده ولی در صورت صلاحدید به انجام سمپاشی در مدیریت شهری نیز حتماً باید با محیط‌زیست و جهاد کشاورزی مشورت شود. چون تأثیرگذاری آن بر سلامت مردم باید مدنظر باشد. با توجه به جریان داشتن باد در فضای باز و امکان جابجایی سموم باید تدابیر لازم انجام شود.
محل زیست جیرجیرک‌ها
همچنین، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان بیان می‌کند: جیرجیرک‌ها رنگ روشن دارند و خاکی و طلایی هستند اما جیرجیرک‌های صحرایی سیاه هستند. برخی از آنها در محل سکونت انسان‌ها دیده می‌شوند و برخی هم آفت زراعی شناخته می‌شوند.«محمد قاسمی‌نژاد» می‌افزاید: این حشرات پولی‌فاژ (همه‌چیزخوار) هستند، به عبارتی می‌توانند از هر ماده دارای مواد آلی تغذیه کنند و توانایی ادامه حیات در زیستگاه‌های مختلف را دارند.
وی با اشاره به این‌که جیرجیرک‌ها گرمادوست هستند و با ظاهر شدن گرما در فصل بهار و به مقدار کمتر در فصل تابستان خود را نشان می‌دهند، می‌گوید: در سال‌های با بارندگی زیاد تخم‌های این حشرات باز می‌شود و جمعیت آنها افزایش پیدا می‌کند و در نهایت به حالت طغیانی درمی‌آید. آنها با هجوم به حوالی شهرها، روستاها، مزارع و باغ‌ها زندگی و تغذیه می‌کنند.
قاسمی‌نژاد توضیح می‌دهد: در حال حاضر حشره‌ای که در شهرها، حواشی مزارع، باغ‌ها و روستاها مشاهده می‌شود، با نوار طلایی پشت گردن و به رنگ سیاه است که جیرجیرک نام دارد. این مسئول ادامه می‌دهد: جیرجیرک‌ها حواشی فاضلاب و پساب‌های شهری و روستایی زندگی می‌کنند و در سال‌های پربارش جمعیت آنها افزایش می‌یابد.
بهترین راه مبارزه
قاسمی‌نژاد با اشاره به این‌که کشاورزان باید برای دریافت سم به کلینیک‌های گیاه‌پزشکی، مراکز خدمات یا دفاتر حفظ نباتات جهاد کشاورزی شهرستان خود مراجعه کنند، می‌گوید: استفاده از طعمه مسموم بهترین راه مبارزه با جیرجیرک‌هاست که در مزارع پخش می‌شود و حشره به شدت آسیب می‌بیند.وی تاکید می‌کند: در شهرها نیز باید سمپاشی مسیر فاضلاب، پساب شهری و اماکن عمومی با استفاده از سموم مورد توصیه ادارات بهداشت انجام شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان با اشاره به این‌که هجوم جیرجیرک‌ها در بیشتر شهرهای خوزستان مثل خرمشهر، آبادان و رامهرمز گزارش شده که شدت و ضعف آن در هر شهر متفاوت است، می‌گوید: جیرجیرک‌ها آفت محسوب می‌شوند و به محصولات زراعی آسیب می‌رسانند ولی بیشتر آسیب آنها برای محصولات تازه کشت شده یا یکی‌دوبرگی است که حیات آنها را قطع می‌کند.
گویا دردسرهای کشاورزان خوزستانی تمامی ندارد. بعد از خشکسالی و سیلاب این بار نوبت جیرجیرک‌هاست که به پیکر زخمی کشاورزی خوزستان زخم بزنند. اگر سال گذشته خشکسالی باعث محدودیت و ممنوعیت کشت در برخی مناطق خوزستان شد و خسارت به بار آورد، این بار بارش‌های شدید و سیلاب بود که پیکر خوزستان را رنجور کرد و مزارع زیادی زیر آب رفت. و داستان سیلاب، این روزها با هجوم جیرجیرک‌ها ادامه دارد.
