اختلالات همیشه مرموز اینترنت کشور
با وجود اعتراض‌‌ها درباره افت کیفیت اینترنت کشور، مرجعی رسمی برای اعلام جزئیات فنی اختلال‌ها وجود ندارد
از لنگر کشتی تا شرکت‌های خارجی و مشکل سیم‌کشی، اینها عواملی هستند که گهگاه به‌عنوان مقصران اختلال اینترنت ایران معرفی می‌شوند. به‌جز این، مانورهای شبکه و کارهایی مثل بستن دسترسی فیلترشکن‌ها در اوایل سال گذشته اختلال‌سازان دیگر شبکه جهانی در ایران بوده‌اند. اینها البته عوامل ناشناخته‌ای هستند که کمتر درباره‌شان اطلاع‌رسانی رسمی صورت می‌گیرد و هنوز مقصر کاهش کیفیت اینترنت کشور ناشناخته مانده است. در واقع هیچ مرجع مشخصی درباره دلایل اختلال توضیح نمی‌دهد. بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد حتی در مواردی مثل مانورهای اینترنتی که احتمال قطعی و اختلال اینترنت وجود دارد نیز به آی‌اس‌پی‌ها اطلاعی داده نمی‌شود.
کسی مسئول اختلال نیست
یکی دیگر از مشکل‌ها، مشخص نبودن مسئول دقیق این ماجراهاست و اینکه عموما اطلاع‌رسانی رسمی در این‌باره انجام نمی‌شود و اگر هم پاسخی هست، مدت‌ها بعد از پایان اختلال عنوان می‌شود. پارسا یوسفی، مدیر یکی از شرکت‌های ارائه خدمات اینترنت در این‌باره می‌گوید: «در بسیاری موارد، اطلاع‌رسانی‌ها در قالب گفت‌وگوهای دوستانه است و بحث رسمی چندانی وجود ندارد. همین باعث می‌شود نتوانیم همیشه آماده باشیم.» یکی از این نمونه‌ها، اختلالی است که اوایل امسال رخ داده و باعث مشکلاتی برای برخی کاربران شده بود. محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات مدتی پیش در گفت‌وگو با رسانه‌ها در این‌باره عنوان کرد: «اختلال به‌خاطر مشکل در تمدید قرارداد شرکت ارتباطات زیرساخت با تأمین‌کننده پهنای باند خارجی به‌وجود آمده و این موضوع ربطی به کمبود پهنای باند ندارد.» به گفته او، به‌دلیل وجود یک ناهماهنگی، با پایان قرارداد زیرساخت با تأمین‌کننده خارجی، این شرکت برای بالا بردن قیمت و فشار به زیرساخت 200گیگ اینترنت این شرکت را قطع کرده بود که همین، باعث اختلال در شبکه شد. در همان نشست نیز خبرنگاران از وزیر ارتباطات خواستند تا در این‌باره شفاف‌تر اطلاع‌رسانی شود. چند روز پیش هم سجاد بنابی، عضو هیأت‌مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت با افزایش انتقادها از کیفیت اینترنت کشور در توییتر شخصی خود اعلام کرد: با قطع همزمان 2مسیر فیبرنوری بین‌المللی، در مسیر اینترنت بین‌الملل کاربران با اختلالی سراسری در کشور روبه‌رو شده‌اند.
مشکل خارجی یا داخلی؟
خیلی از شرکت‌هایی که به‌صورت تخصصی در این حوزه فعالیت می‌کنند نیز درباره منشأ اختلال صرفا می‌توانند حدس‌هایی بزنند. تازه‌ترین نمونه، مربوط به اختلالی است که در هیچ سایت تخصصی که اختلال اینترنت جهانی را بررسی می‌کند، رد پایش دیده نمی‌شود. آرمین خاقانی میلانی، یکی از کارشناسان شرکت ابر آروان که این اختلال را بررسی کرده درباره جزئیات این موضوع به همشهری می‌گوید: این اختلال‌ها که در هفته گذشته رخ داده بود، پروتکل‌های http و https را درگیر کرد. این اختلال‌ها در هیچ‌کدام از سایت‌های خارجی دیده نشده و به همین دلیل، به‌نظر می‌رسد منشأ داخلی داشته باشد. اما درباره اینکه دقیقا به چه دلیلی رخ داده، چیزی نمی‌دانیم.» او با اشاره به توییت سجاد بنابی می‌گوید: این مشکل بر اختلال افزوده اما به‌نظر نمی‌رسد تنها دلیل اختلال باشد. او در این‌باره می‌افزاید: «در هفته گذشته، اختلال‌های شدیدی به‌خصوص روی پروتکل https وجود داشت. انتظار ما این است که وقتی مشکلی برای پهنای باند پیش می‌آید، روی همه پروتکل‌ها کم‌وبیش اختلال وجود داشته باشد. در این مورد اما فقط روی پروتکل باشد، کمی عجیب است.
مشکل برای مردم و کسب‌وکارها
هرچند در ظاهر به‌نظر می‌رسد قطعی‌های گاه و بی‌گاه که با چندبار refresh کردن صفحه اینترنت بهبود پیدا می‌کنند، چندان مشکل بزرگی نباشد اما کارشناسان می‌گویند اختلال‌های اینترنت باعث افزایش هزینه کاربران اینترنت ثابت و البته کسب‌وکارها می‌شود. بعد از استفاده‌های مکرر وزیر ارتباطات از هشتگ «حق‌الناس»، برخی از آنها حتی می‌گویند اختلال اینترنت نیز می‌تواند به مثابه حق‌الناس تلقی شود و باید جدی گرفته شود. پارسا یوسفی در این‌باره می‌گوید: «هربار باز کردن صفحه و بارگزاری داده سایت‌ها حتی اگر منجر به باز شدن کامل صفحه و ارائه سرویس نشود، به‌دلیل ارسال و دریافت داده مشمول هزینه است. این هزینه از مشترک گرفته می‌شود اما قطع و وصل شدن باعث می‌شود تجربه چندان خوبی از سرویس نداشته باشد. به‌جز این، بعضی شرکت‌ها، به‌خصوص آنهایی که در زمینه فروش بلیت فعال هستند و باید از سایت‌های خارجی استعلام‌هایی را دریافت کنند، به ازای هربار ارسال درخواست اطلاعات هزینه‌ای پرداخت می‌کنند که با قطع و وصل شدن اینترنت، کاربران این سایت‌ها باید درخواست‌شان را چندبار ارائه کنند و این یعنی، بدون اینکه سرویس‌شان را دریافت کرده باشند، صاحب سایت باید چندبار هزینه یکسانی را پرداخت کند. هرچند در نگاه اول، به‌نظر نمی‌رسد پول چندانی بابت این موضوع پرداخت شود اما به‌هرحال مشکلی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.»
