سوهان معادن بر آرامش 2 روستا

فتانه احدی - پوپک قاسمی/ خبرنگار


اهالی 2 روستای «موئیل» در آذربایجان ‌شرقی و «هیو» در البرز این روزها درگیر مشکلات ناشی از فعالیت‌های معدنی هستند؛ فعالیت معادن در نزدیکی «موئیل» گردشگری این روستا را تحت‌تاثیر قرار داده و اهالی «هیو» هم از انفجارهای مهیب در نزدیکی روستایشان گلایه دارند.
 
نگرانی مردم «هیو»
روستای «هیو» از توابع ساوجبلاغ است. انفجارهای مهیب ناشی از حفاری معادن اطراف به‌ویژه معدن سیمان آبیک در نزدیکی روستای هیو موجب ترک برداشتن خانه‌های این روستا شده است. گرد و خاک ناشی از این انفجارها و عملیات حفاری نیز نفس کشیدن را برای مردم روستا سخت کرده و صدای انفجارها موجب ایجاد رعب و وحشت در بین مردم شده است. همچنین حفاری معدن به 500 متری روستای هیو و کوی انقلاب رسیده است. مردم این روستا مدت‌هاست با حالی ناخوش به زندگی ادامه می‌دهند. بسیاری از مردم هیو معتقدند سیمان آبیک به اراضی سنددار آنها تجاوز کرده است و ادعا می‌کند سند و مجوز دارد، در صورتی که سند همین زمین‌ها به نام برخی از مردم هیو است.
یکی از اهالی و عضو پیشین شورای هیو درباره انفجارها می‌گوید: کارخانه سیمان از حد خود تجاوز کرده است و به سمت هیو پیشروی می‌کند و در اراضی‌ای حفاری و برداشت انجام می‌دهد که متعلق به مردم هیو است. اهالی هیو سند این اراضی را دارند.
 اردشیر معدن‌دار می‌افزاید: کارخانه سیمان آبیک ادعا می‌کند سند این اراضی را دارد و در نزدیک‌ترین نقطه به محل سکونت مردم در حال حفاری و برداشت از معدن است. جاده‌ای خاکی در نزدیکی هیو وجود دارد که نباید در آن حفاری می‌کردند، اما کارخانه سیمان آبیک در حال پیشروی به سمت روستاست و این جاده را نیز پشت سر گذاشته.  یکی دیگر از اهالی هیو می‌گوید: بارها به سراغ مسئولان استان رفتیم اما صدای ما را نشنیدند. بارها گفتیم محل زندگی‌مان دیگر امن نیست، اما توجهی نکردند. یوسف سامانی‌پور می‌افزاید: شدت لرزش این انفجارها از زلزله 5 ریشتری نیز بیشتر و جان ما و سلامتی فرزندانمان در معرض خطر است. فضای سبزی نیز ایجاد نشده است تا جلو گرد و خاک را بگیرد.

فعالیت بدون مجوز
مدیر کل محیط‌ زیست البرز هم در این باره به همشهری می‌گوید: سازمان صنعت، معدن و تجارت مجوزی از ما نگرفته‌ و اگر شکایتی از سوی مردم باشد باید پاسخ‌گو باشند.
فردین حکیمی با تاکید بر این‌که باید فاصله عملیات حفاری و ماشین‌آلات سنگ‌شکن با محیط مسکونی رعایت شود، می‌گوید: تردد ماشین‌آلات معدنی ایجاد سروصدا و تولید گرد و خاک می‌کند و اگر در نزدیکی خانه‌های مسکونی باشد، برای مردم خطرناک است. مردم حق اعتراض دارند و مسئولان مربوط باید این مشکلات را بررسی کنند، زیرا سلامت مردم در اولویت است.

بررسی قانونی
اما معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت البرز می‌گوید: معادن استان با مجوزهای قانونی و با پروانه بهره‌برداری قانونی مشغول به کار هستند. بر اساس قانون فاصله معادن با نقاط مسکونی حداقل باید هزار متر باشد که معادن منطقه هیو هم از این قانون تبعیت می‌کنند.
جمال سیفی می‌افزاید: درباره عملیات استخراج مربوط به سیمان آبیک از عملیات آتش‌باری کنترل‌شده استفاده می‌شود و در دستورالعمل ابلاغ‌شده این عملیات نه در حجم وسیع که در حجم پایین و دفعات بیشتر صورت می‌گیرد تا میزان موج انفجار به حداقل برسد.
سیفی با بیان این‌که برای معدن شن و ماسه این منطقه هم اجازه عملیات آتش‌باری صادر نشده است، ادامه می‌دهد: طبق ماده ۲۴ قانون معادن، صدور پروانه بهره‌برداری، ثبت و راه‌اندازی معادن نیاز به استعلام محیط ‌زیست ندارد، مگر این‌که در مناطق چهارگانه واقع شده باشد. هیو در مناطق چهارگانه قرار ندارد. در منطقه هیو کارخانه تولید شن و ماسه فعال است که بر اساس قانون، مجوزهای لازم را از سازمان حفاظت محیط‌ زیست دارد.
حامد فرضی، مدیر کل منابع طبیعی البرز، اما توضیح می‌دهد:‌ ما گروهی را برای سرکشی به هیو می‌فرستیم و موضوع را بررسی می‌کنیم.

تقابل گردشگری و فعالیت معادن در «موئیل» 
روستای «موئیل» یکی از روستاهای هدف گردشگری اردبیل است که در دامنه سبلان واقع شده. اهالی این روستا هم ماننده ساکنان «هیو» از فعالیت‌های معدنی به ستوه آمده‌اند. 
یکی از اهالی روستا می‌گوید: این روستا قدمتی بیش از 100 سال دارد و در گذشته منطقه‌ای ییلاقی بوده که به مرور به روستا تبدیل شده است. به همین دلیل، منشأ قومی مردم این روستا به عشایر شاهسون مربوط می‌‌شود.
فرهاد اکبری ادامه می‌دهد: مجموعه‌های آب‌گرم‌ موجود در داخل و مجاور روستا برای بسیاری از گردشگران جذاب است، زیرا با گذر از مسیر کوهستانی زیبا در دامنه سبلان آب‌گرم مدرن این روستا آرامش غیرقابل‌وصفی به گردشگران می‌بخشد. وی با اشاره به آسیب این فعالیت‌های معدنی به جاده بین موئیل و قینرجه به عنوان 2 آب‌گرم مشگین‌‌شهر عنوان می‌کند: فعالیت‌های معدنی سال‌هاست موجب نارضایتی اهالی و گردشگران شده. به همین دلیل، از مسئولان انتظار داریم از فعالیت بی‌رویه معدنی در این منطقه جلوگیری کنند.

خبر خوش فرماندار مشگین‌شهر 
روستای موئیل 1700 نفر جمعیت دارد و به اعتقاد کارشناسان، اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری گردشگری از سوی بخش خصوصی در این روستای گردشگری استان با توجه به فضای بکر روستایی، آب‌و‌هوای ییلاقی سبلان، طبیعت سرسبز و کوهپایه‌ای و آب‌گرم معدنی هر گردشگری را برای سفر به موئیل و اقامت یک‌روزه در این روستای زیبا راغب خواهد کرد. با وجود این، همه چیز بستگی به فعالیت معادن دارد.  فرماندار مشگین‌شهر درباره فعالیت‌های معدنی در این منطقه گردشگری به همشهری می‌گوید: پیگیری‌های لازم و قانونی انجام شده است تا از طریق دستگاه‌های مسئول مانند صمت، محیط ‌زیست، میراث فرهنگی و گردشگری، راهداری و نیروهای انتظامی و قضایی به‌زودی مجوزهای برداشت معدنی هماتیت آهن در منطقه موئیل که در سال‌های گذشته صادر شده است، ابطال و از تخریب طبیعت و محیط‌ زیست مناطق نمونه گردشگری و آسیب به جاده ارتباطی موئیل - قینرجه جلوگیری شود. اکبر صمدی می‌افزاید: تامین زیرساخت‌های توسعه روستاهای گردشگری مانند موئیل در اولویت برنامه‌های فرمانداری قرار دارد و تلاش‌های خود را برای جذب سرمایه‌گذار و تامین امکانات لازم در این روستا انجام خواهیم داد.


   «موئیل» و چشمه‌های آب‌گرم‌ طبیعی

موئیل مشگین‌‌شهر با برخورداری از 2 دهنه آب‌گرم شامل «ایلاندو» و «موئیل» به همراه طبیعت خاص و جالب توجه آن همواره مورد توجه گردشگران است. طبق آمار فرمانداری مشگین‌شهر، روستای موئیل در حال حاضر 1700 نفر جمعیت دارد و قالی‌بافی عمده‌‌ترین فعالیت مردم این منطقه است. قالی‌های دست‌باف اهالی هم مهم‌ترین سوغاتی است که گردشگران می‌توانند از آنجا تهیه کنند. لباس‌های زنان و دختران این روستا از تنوع بیشتری برخوردار است و به لباس‌های زنان عشایر شاهسون شباهت دارد. 

   قدمت 2 ساله «هیو» 

روستای هیو از توابع شهرستان ساوجبلاغ است. این روستا 2000 ساله و بسیار خوش آب‌و‌هواست. در ارتفاعات شمالی هیو منطقه‌ای به نام سیراب وجود دارد که با داشتن یک امامزاده و همچنین طبیعت زیبا و چشمه‌های خاص به منطقه‌ای تفریحی و زیارتی تبدیل شده است. همچنین در ارتفاعات این روستا شرایط مناسبی برای زنبورداری فراهم است. از آثار باستانی هیو، قلعه گبران است که در قسمت غربی روستا واقع شده‌.