پشت پرده نابسامانی قیمت‌ها در بازار

سیدمرتضی احمدپور | تبریز - خبرنگار:


بی‌ثباتی قیمت مواد غذایی‌، بیشترین دغدغه و شایع‌ترین اتفاق این روزهای بازار کشور و البته آذربایجان شرقی است. آذربایجان شرقی یکی از قطب‌های تولید‌کننده انواع مواد غذایی و پروتئینی است که در تولید گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ، همچنین شیر و لبنیات از استان‌های سطح اول کشور به شمار می‌‌رود.

این مزیت‌ها در کنار مرزی بودن استان و صادرات انواع مواد غذایی از مرزهایش موجب شده آذربایجان شرقی یکی از بازیگران اصلی قیمت‌گذاری و توزیع مواد غذایی در شمال غرب و حتی سطح کشور باشد.اما واقعیت این است که شهروندان استان دل خوشی از روند توزیع و نظارت مواد غذایی در بازار استان ندارند. نوسان شدید قیمت مواد غذایی که گاهی در طول یک هفته تغییرات دوبرابری در یک ماده غذایی را به همراه دارد، مصرف‌کنندگان را با سردرگمی‌‌های متعددی مواجه کرده است.


کاهش کالا، هجوم شهروندان 

یکی از فروشندگان مواد غذایی ‌می‌گوید: مدت‌هاست به دلیل تغییر قیمت‌ها رفتارهای هیجانی شهروندان در خرید مواد غذایی افزایش پیدا کرده است؛ به طور مثال مشتریانی که تا دیروز ماکارونی در سبد خریدشان نبود، امروز حاضرند این محصول را حتی با قیمت بالا بخرند و در خانه‌هایشان انبار کنند. در حال حاضر ماکارونی 500 گرمی خارجی هم، که 15 هزار تومان قیمت دارد، در قفسه‌ها نمی‌ماند و در یک زمان کوتاه تمام می‌شود.

 «کاوه دوستی» با اشاره به این‌که مردم خودشان بی‌ثباتی بازار را رقم می‌زنند، بیان می‌‌کند: چند روز پیش از از افزایش دوبرابری قیمت ماکارونی، یکی از مشتری‌های ثابت مغازه 40 بسته ماکارونی خرید با این بهانه که برای کاردستی اردوی دانش‌آموزی نیاز به این کالا دارند. در حالی که این خانواده قبلاً اصلاً مشتری ماکارونی نبودند.در حال حاضر این رفتارهای هیجانی افزایش یافته و همچنان ادامه دارد.همین هجوم برای خرید با حجم بالا موجب کمیابی کالا می‌شود و گرانی‌ها را چند برابر می‌کند.


عدم نظارت بر توزیع و قیمت‌گذاری مواد غذایی 

یکی از بانوان خانه‌‌دار تبریزی هم از بی‌توجهی به توزیع مواد غذایی به‌ویژه سبزیجات و نظارت بر بازار انتقاد می‌کند و می‌گوید: در این زمینه تقریباً نظارتی وجود ندارد. «الهام پوردره» ادامه می‌دهد: ‌ برخی فروشندگان مواد‌ غذایی خودسرانه قیمت‌ها را بالا پایین می‌برند یا موادی مانند شیر و پنیر پاستوریزه را به صورت عمومی عرضه نمی‌کنند و فقط به مشتریان خاص و سفارشی خود می‌‌فروشند.

این نابسامانی ناشی از بی‌نظارتی محض است و حتی به کمبود کالا هم مربوط نمی‌شود.وی بیان می‌‌کند: در یک محدوده 200 متری در خیابان مارلان تبریز، 3 نوع قیمت برای انواع مواد غذایی دیده می‌شود.هر مغازه‌داری هم مدعی کیفیت برتر کالای خود است.

اگر نظارتی در این زمینه وجود داشته باشد آنان نمی‌‌توانند سرخود قیمت‌ها را تعیین کنند و کاهش یا افزایش دهند یا برای فریب مشتری برچسب قیمت روی قیمت اصلی کالا بزنند.از همه بدتر این‌که بسیاری از مایحتاج مورد نیاز مردم را هم دور از دسترس مشتریان قرار می‌دهند و فقط به مشتریان خاص خود می‌فروشند.


توزیع غیرعادی کالاهای مورد نیاز 

 «یاسمن حق‌وردی»، از شهروندان تبریزی، با اشاره به توزیع اقلام پرمصرف ماه رمضان از جمله شکر در تبریز، می‌گوید: این کالا در برخی فروشگاه‌های خاص و میادین میوه و تره‌بار توزیع می‌شود، اما با وجود تاکید مسئولان مبنی بر توزیع هر روزه این کالا، باز هم شاهد صف کشیدن‌های طولانی هستیم. یا باید از ساعت‌ها قبل از شروع توزیع در صف بایستیم یا نسبت خاصی با توزیع‌کننده داشته باشیم که بتوانیم شکر بخریم.

وی ادامه می‌دهد: با وجود این‌که مردم ساعت‌های زیادی در صف می‌ایستند، و فقط مجاز به گرفتن 2 تا 3 کیلوگرم شکر به قیمت 3400 تومان هستند، در برخی زمان‌ها، افرادی با کیسه‌های بزرگ شکر به دست از غرفه‌ها خارج می‌شوند و در نهایت با وجود این‌که نیمی از جمعیت هنوز شکر دریافت نکرده‌اند، اعلام می‌شود برای امروز توزیع این کالا تمام شده است. اگر مسئولان اعلام می‌کنند شکر هست چرا توزیع آن در همه فروشگاه‌ها و مغازه‌ها با همین قیمت انجام نمی‌شود که شاهد چنین مشکلاتی نباشیم؟ 


نوسان روزانه قیمت میوه و سبزی

یکی از فروشندگان میوه و سبزی هم می‌‌گوید: روند بی‌ثباتی قیمت‌ها از کالاهایی مانند روغن، شکر و برنج به میوه‌ و سبزی رسیده است؛ به طور مثال یک روز سیب‌زمینی را از بازار عمده‌فروشی 3 هزار تومان می‌‌خریم و روز دیگر 6 هزار تومان و حتی بیشتر.در این بین خودمان هم متحیر از روند قیمت‌ها هستیم اما مشتریان ما را مقصر این افزایش‌ها می‌دانند.

«حامد پیامی‌» ادامه می‌‌دهد: یک روز با اصرار و خواهش هندوانه‌ها را به قیمت 1500 تومان می‌فروشیم و چند روز بعد هنداونه 3 هزار تومانی هم پیدا نمی‌شود. در این میان شهروندان از فروشندگان خرده‌پا گله دارند، در حالی که میوه و سبزی کالای احتکارکردنی نیست و حداکثر عمر آن‌ها در خارج از یخچال 2 روز است. وی بیان می‌‌کند: نوسان قیمت‌ها موجب شده مشتریان در خرید دچار وسواس شوند و این به زیان ما فروشنده‌های خرده‌پاست.به طور مثال یک روز موز را 18 هزار تومان می‌‌فروشیم و روز دیگر کاهش قیمت تا 12 هزار تومان رخ می‌‌دهد که به زیان فروشنده‌هاست.


تداوم نظارت‌ها و همکاری بازاریان و اصناف 

معاون نظارت و بازرسی سازمان بازرگانی آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که مشکلی در نظارت بر بازار مواد غذایی در استان وجود ندارد، می‌‌گوید: نظارت‌ها  بر ماه رمضان از 10 اردیبهشت آغاز شده است و مشکلی در زمینه نظارت‌ها وجود ندارد. امسال یکی از بیشترین همکاری‌ها را از سوی اصناف و بازاریان در زمینه مواد غذایی داشتیم.

«اسماعیل عطاپور» با بیان این‌که نباید توپ را به زمین فروشندگان و عرضه‌کنندگان کالا بینداریم، می‌‌گوید: عامل اصلی در تعیین قیمت مواد غذایی میزان عرضه و توزیع این کالاها با توجه به وفور یا کمبود آن است. فروشندگان مواد غذایی تنها سود مشخصی از فروش کالای خود دارند که با افزایش یا کاهش قیمت‌ها معمولاً ثابت می‌‌ماند.

وی ادامه می‌دهد: امکان ذخیره یا احتکار مواد غذایی به علت کنترل انبارها و سردخانه‌ها، همچنین فسادپذیری این مواد غذایی کار ساده‌ای نیست؛ البته تیغ نظارت‌ها هم با همکاری تعزیرات حکومتی استان بُرنده است. در این زمینه هیچ چشم‌پوشی‌ای نسبت به رفتار کسانی که به هر دلیلی موجب بر هم خوردن نظم بازار شوند، وجود ندارد.


لزوم اصلاح رفتار خرید شهروندان 

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان با بیان این‌که ثبات و کاهش قیمت‌ها با وجود افزایش تقاضا در کالاهایی مانند گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ وجود دارد، می‌‌گوید: شهروندان استان در ماه رمضان شاهد کاهش قیمت‌ها و وفور توزیع مواد غذایی هستند. کاهش چند هزار تومانی قیمت مرغ نسبت به قبل از ماه رمضان هم این مساله را تأیید می‌کند.

«اکبر فتحی» ادامه می‌‌دهد: حتی در مورد کالایی مانند خرما هم با وجود این‌که جزو کالاهای اساسی نیست، از تعاون روستایی استان خواسته‌ایم مستقیماً ورود کند و خرمای مورد نیاز استان را از جنوب کشور وارد کند. هدف ما این است تا شهروندان مشکل کمتری داشته باشند اما در زمینه میوه و سبزیجات با توجه به مرزی بودن استان و صادرات روزانه این محصولات به خارج از کشور، همچنین میزان ورودی روزانه به میادین میوه و تره‌بار قیمت‌ها را دچار نوسان می‌‌کند.

وی تاکید می‌‌کند: به طور کلی مشکلی در تامین کالاهای اساسی وجود ندارد اما رفتار خرید شهروندان نیاز به اصلاح دارد.مردم نباید به شایعات توجه کنند، آنان به تریبون‌های رسمی‌ و اظهار نظرهای رسمی‌ بی‌توجهی می‌‌کنند.این در حالی است که یک شایعه در فضای مجازی از سوی افراد ناشناس گسترده می‌شود و بازار را ملتهب می‌کند؛ بنابراین نیاز به تغییر رفتارهای شهروندی در کف بازار داریم.