گزارش
زندگی در شهرها با امکانات روستایی
مدیر کل دفتر فنی استانداری مرکزی: اجرای طرح‌های شهری برای روستاهایی که به شهر تبدیل شده‌اند زمان‌بر است
آوا صادق| اراک- خبرنگار :
در چند دهه گذشته با افزایش جمعیت در مناطق روستایی، بسیاری از روستاهای بزرگ کشور به شهر تبدیل شده‌اند و این اتفاق را در اکثر استان‌هایی همچون تهران، خراسان رضوی، اصفهان، مرکزی، خوزستان و... شاهد بوده‌ایم. هر چند که این اتفاق در نگاه اول برای روستانشینان که در آرزوی شهرنشینی و استفاده از امکانات شهری و تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی به مسکونی هستند، مهم و خوشایند است، اما تبدیل روستا به شهر بدون برنامه‌ریزی، مشکلات بسیاری را برای اهالی آنجا به وجود خواهد آورد.
این در حالی است که کم‌توجهی به وضعیت روستاها که به شهر تبدیل شده‌اند، علاوه بر از بین رفتن کانون‌های تولید در روستاها، باعث بی‌‌توجهی و اختصاص نیافتن امکانات شهری به این مناطق خواهد شد. این موضوع سال‌هاست که در روستاهای اراک و ساوه رخ می‌دهد و بسیاری از روستاها مانند داودآباد، ساروق و... که به شهر تبدیل شده‌اند، نه از امکانات حداقلی یک شهر برخوردار هستند و نه از خدمات روستا در آنجا خبری هست و در نهایت طعم شیرین تبدیل روستا به شهر برای ساکنان این مناطق تلخ شده است.
توجهی به شهرهای تازه‌تأسیس نمی‌شود
«قاسم مکفی» یکی از ساکنان شهر تازه‌تأسیس «داودآباد» می‌گوید: متأسفانه بعد از سال‌ها که روستای داودآباد به شهر تبدیل شده، هنوز هم بافت این شهر کاملا روستایی است، اما هزینه‌ها و عوارضی که ما پرداخت می‌کنیم، با هزینه‌های زندگی در اراک تفاوتی ندارد. زمانی که خبر تبدیل روستای داودآباد به شهر را شنیدیم بسیار خوشحال شدیم و فکر می‌کردیم به‌زودی مشکلات و نبود امکانات در روستا تمام
خواهد شد.وی ادامه می‌دهد: تا چند سال پیش زندگی کردن در این روستا آسان و هزینه‌ها بسیار کم بود و مشکلات زیادی نداشتیم، اما متأسفانه با تبدیل روستا به شهر علاوه بر افزایش هزینه‌ها مشکلات نیز دو برابر شده است.
از سوی دیگر، هیچ اداره یا سازمان دولتی در این شهر نمایندگی ندارد و باید برای رفع مشکلاتمان به اراک برویم.
«محمود قاسمیان» یکی از شهروندان شهر تازه‌تأسیس ساروق نیز می‌گوید: این انتظار را داشتیم که با تبدیل روستای ساروق به شهر، اولین مشکلی که برطرف شود کسب و کار اهالی این روستاست که در زمینه فرش‌بافی مشغول به کار هستند، اما سال‌هاست که مسئولان به این صنعت قدیمی در ساروق توجهی ندارند. وجود امامزاده ۷۲ تن ساروق نیز در صورت توجه می‌توانست یکی از ظرفیت‌های گردشگری این شهر محسوب شود که متأسفانه این‌گونه نشد و تنها تغییر در این منطقه یک تابلو در ورودی شهر با عنوان «ورود مسافران به شهر ساروق را خوش‌آمد می‌گوییم» بود و با نصب این تابلو، ساورق به شهر تبدیل شد.
روستای «کارچان» نیز یکی دیگر از شهرهای تازه‌تأسیس در استان مرکزی است. «خلیل قدرتی» یکی از اهالی این شهر می‌گوید: تنها دستاورد تبدیل روستا به شهر برای ما افزایش هزینه‌های زندگی بوده است. اگر رسیدگی و توسعه روستاها مورد توجه و حمایت قرار گیرد، به‌طور یقین مردم روستاها بهتر می‌توانند زندگی کنند و بدون هیچ مشکلی به فعالیت و کسب و کار گذشته خود ادامه خواهند داد.
وی ادامه می‌دهد: به نظر من تبدیل روستا به شهر باید با نگاه توسعه‌ای باشد، نه با نگاه صرفا رشد روستاها، چراکه کمیت تبدیل روستا به شهر بیشتر از کیفیت مورد نظر مسئولان است.
بی‌رغبتی سرمایه گذاران برای حضور در شهرهای تازه‌تأسیس
یک کارشناس حوزه شهری درباره این مشکلات بیان می‌کند: با توجه به روند رو به رشد زندگی شهرنشینی و بهره‌مندی شهروندان از امکانات به‌روز و تجهیزات الکترونیک، متأسفانه دغدغه ما در شهرهای تازه‌تأسیس ایجاد امکانات اولیه شهرنشینی همچون آسفالت و سروسامان دادن به سیمای این مناطق است.
«آرش طاهری» بیان می‌کند: این مشکلات به دلیل بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در شهرهای تازه‌تأسیس به واسطه نبود امکانات رفاهی و خدمات شهری به وجود می‌آید. نمایندگی دستگاه‌های اجرایی در شهرهای تازه‌تأسیس وجود ندارد و این شهرها با توجه به تغییر بافت از روستا به شهر نیز باید به کسب و کار روستایی ادامه دهند.
این کارشناس حوزه شهری می‌افزاید: تبدیل روستاها بدون توجه به ایجاد و تقویت زیرساخت‌های شهری نمی‌تواند مانع مهاجرت جوانان روستایی به شهرها شود و با توجه به این شرایط و مشکلات، انگیزه جوانان به منظور مهاجرت از روستا به شهرها افزایش بیشتری پیدا کرده است.وی می‌گوید: مردم ساکن در روستاهایی که به شهر تبدیل شده‌اند، ترجیح می‌دهند ساکن همان روستا باشند تا این‌که در روستا زندگی کنند و هزینه‌های شهرنشینی را بدهند. برای رشد و توسعه شهرهای تازه‌تأسیس باید از بخشی‌نگری خودداری و با یک نگاه عادلانه و منطقی در زمینه توسعه همه‌جانبه این مناطق گام برداشته شود.
روستای «گاوخانه» شهر می‌شود
مدیر کل دفتر فنی استانداری مرکزی می‌گوید: زمانی که روستاها به یک نسبت جمعیتی می‌رسند، به شهر تبدیل خواهند شد و باید از امکانات بسیار بهتری برخوردار شوند.
«حمیدرضا نوازنی» بیان می‌کند: البته این اقدام دارای محاسن و معایبی است، اما با قاطعیت نمی‌توان گفت درست است یا غلط. در روستاهایی که به شهر تبدیل شده‌اند، شهرداری و کارکنان شهرداری حضور دارند، زیرا در این مناطق دهیاری‌ها دیگر جوابگوی نیاز شهروندان نیست.
وی ادامه می‌دهد: در روستاهایی مانند «گاوخانه» که 5 هزار نفر جمعیت دارد، دهیاری آنجا نمی‌تواند خواسته‌های این جمعیت را پاسخگو باشد و باید به شهر تبدیل شود تا شهرداری بتواند در این منطقه جلوی ساخت و سازهای غیر مجاز را بگیرد و به شهروندان خدمات بهتری ارائه دهد.
مدیر کل دفتر فنی استانداری مرکزی می‌افزاید: بیشتر روستاها زمانی که به شهر تبدیل می‌شوند علاوه بر دستیابی به خدمات بیشتر از یک مدیریت منسجم نیز برخوردار خواهند شد و باید الزامات شهروندی را نیز رعایت کنند. بیشتر این روستاها به خاطر درخواست ساکنان به شهر تبدیل شده‌اند و این در حالی است که تبدیل روستا به شهر هزینه‌های بسیار زیادی را به دولت تحمیل می‌کند.
وی می‌گوید: بیشتر روستاییان فکر می‌کنند با تبدیل روستا به شهر به منزلت اجتماعی و ارتقای فرهنگ بیشتری دست پیدا می‌کنند که تصور غلطی است، زیرا در زمان تبدیل روستاها به شهر، طرح شهری برای این بخش‌ها تعریف می‌شود که اجرای آن بسیار زمان‌بر است.مدیر کل دفتر فنی استانداری مرکزی بیان می‌کند: بین شهروند شدن و شهرنشینی تفاوت بسیار زیادی وجود دارد. شهرنشینی صرفاً به معنای شهروندی نیست بلکه باید تلاش شود فرهنگ شهروندی را در جامعه نهادینه کنیم و این اتفاق بدون یک برنامه‌ریزی هدفمند رخ نخواهد داد.
