کارگاه‌ها زیر ذره‌بین ناظران بهداشت

فروزان کشاورز|‌ قزوین - خبرنگار:


کار کردن در کارگاه‌ها و واحد‌های صنعتی مخاطرات و هزینه‌های جسمی و روانی فراوانی برای کارکنان این واحد‌ها به همراه دارد. کم نیستند کارگرانی که به دلیل کارکردن در محیط پرسروصدا، در سنین جوانی یا میانسالی به مشکلات شنوایی مبتلا شده‌اند یا کسانی که به دلیل کارکردن با مواد شیمیایی مانند سرب و جیوه و حضور مستمر در محیط‌های پرگرد و غبار دچار مسمومیت، بیماری‌های ریوی یا سایر بیماری‌های مزمن شده‌اند.

 هرچند برخی از این آسیب‌ها به دلیل سهل‌انگاری کارگران در رابطه با استفاده از وسایل محافظتی اتفاق می‌افتد ولی کم‌کاری کارفرمایان در رابطه با فرهنگ‌سازی و نظارت مستمر برای اطمینان از استفاده از این وسایل توسط کارگران از جمله دلایل شیوع این آسیب‌ها به شمار می‌رود. 

با توجه به آسیب‌های روانی و جسمی که رعایت نکردن ایمنی و بهداشت محیط کار برای کارگران و در ادامه برای خانواده‌ها و جامعه به همراه دارد، برای بررسی چگونگی وضعیت محیط‌های کاری استان از نظر بهداشت حرفه‌ای و عملکرد دانشگاه علوم پزشکی به عنوان متولی تامین بهداشت حرفه‌ای کارکنان کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و واحد‌های صنعتی استان با حبیب‌الله چگینی، کارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، گفت‌و‌گو کرده‌ایم.


کنترل در 3 حوزه

کارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین صیانت از سلامت نیروی کار را هدف اصلی فعالیت‌های کارشناسان بهداشت حرفه‌ای دانشگاه بیان کرد و گفت: اگر موارد مخل سلامتی در کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و واحد‌های صنعتی استان توسط واحد بهداشت حرفه‌ای دانشگاه مورد کنترل و نظارت قرار نگیرد، امکان ابتلای کارگران و افراد شاغل در این مراکز تولیدی به انواع بیماری‌های شغلی افزایش پیدا خواهد کرد. 

حبیب‌الله چگینی ادامه داد: برای کنترل وضعیت بهداشتی و تضمین سلامت کارگران واحد بهداشت حرفه‌ای دانشگاه در 3 حوزه به کنترل امور می‌پردازد که عبارتند از کنترل دستگاه، کنترل سلامت فرد و کنترل وسایل حفاظت فردی. دستگاه‌ها از نظر سروصدا و سایر موارد بررسی می‌شوند، برای کنترل و نظارت بر سلامت افراد نیز واحد بهداشت حرفه‌ای دانشگاه در کنار نظارت‌های دوره‌ای خود برای کنترل عوامل زیان‌آور، روشنایی واحد‌های تولیدی، سروصدای دستگاه‌ها و میزان آلایندگی محیط کار به گاز‌های شیمیایی و گردو غبار را بررسی می‌کنند. 

در سال یک‌بار کارگرانی که در معرض آلاینده‌ها هستند توسط مراکز بهداشت مجاز، معاینه می‌شوند تا از سلامت آنها اطمینان حاصل شود. چنانچه کارشناسان ما تشخیص بدهند کسی به دلیل کار در محیط غیراستاندارد سلامتی‌اش با مشکل روبه‌رو شده پیشنهاد تغییر محیط کار او را به کارفرما می‌دهند. کنترل وسایل حفاظتی مانند گذاشتن کلاه، گوشی، دستکش و ماسک در مواردی که کارگر با مواد شیمیایی سر و کار دارد نیز از جمله موارد مورد نظارت واحد بهداشت حرفه‌ای است. 


سهل‌انگاری کارگران

وی بیشترین مشکل در زمینه استفاده از وسایل حفاظتی را مشکل فرهنگی و سهل‌انگاری کارگران در زمینه استفاده از آنها دانست و توضیح داد: در نظارت‌های دوره‌ای ما، بیشتر موارد وقتی از کارگر سوال می‌شود عینک یا کلاه تو کجاست، می‌گوید صبر کنید، کلاه و گوشی دارم، داخل کمد است! به همین دلیل یکی از مسائلی که ما به دنبال بررسی و پیدا کردن راه چاره برای آن هستیم، چگونگی تغییر رفتار کارگر و ایجاد فرهنگ استفاده از وسایل حفاظتی در بین آنهاست.

چگینی ادامه داد: کارفرمایان باید توجه داشته باشند که صرف قرار دادن وسایل حفاظتی از آنها رفع مسئولیت نمی‌کند و آنها وظیفه دارند برای مجاب کردن کارگر جهت استفاده از وسایل حفاظت شخصی برنامه‌های آموزشی داشته باشند و بر این مساله سختگیری کنند. کارفرمایان باید متوجه باشند همان‌طور که حفاظت سرمایه‌های مادی و دستگاه‌های الکترونیکی مهم است و از کار افتادن و اختلال در عملکرد آنها واحد تولیدی را با مشکل مواجه می‌کند و سود واحد تولیدی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، نیروی انسانی نیز به عنوان مهم‌ترین سرمایه‌های واحد‌های تولیدی نیاز به مراقبت دارد، چراکه اگر به دلیل شرایط نامساعد و غیراستاندارد محیط کار کارگران با مشکلات بهداشتی مواجه شوند، راندمان کار و در نتیجه تولید کارخانه با مشکل روبه‌رو خواهد شد.


 برخورد با کارفرمایان متخلف

کارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین در رابطه با تعداد کارشناسان بهداشت حرفه‌ای دانشگاه گفت: برای 92 درصد کارخانه‌هایی که بیشتر از 25 نیروی کار دارند، یک کارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ای در نظر گرفته شده است. این افراد برای تامین و ارتقای سطح سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی کارکنان در هر شغلی به فعالیت می‌پردازند. به 9 شرکت خصوصی نیز مجوز داده شده است که شرایط کار را کنترل کنند. استقرار خانه‌های بهداشت در مراکزی که بالای 50 نفر نیروی کار دارند از دیگر اقدامات واحد بهداشت حرفه‌ای دانشگاه است. 

وی درباره ضمانت اجرا و چگونگی برخورد با کارفرمایان متخلف اظهار کرد: بازرسان بهداشت حرفه‌ای مطابق قانون در صورت بی‌توجهی کارفرما برای برطرف کردن مواد آلاینده محیط کار و رعایت شرایط استاندارد، در مرحله اول به وی تذکر می‌دهند، در مرحله دوم اخطار داده می‌شود و در نهایت کارفرمای متخلف به مراجع قضایی معرفی می‌شود. چگینی ادامه داد: در سال گذشته تقریبا 84 در صد کارگاه‌ها نظارت و نواقص کار به کارفرمایان آنها اعلام شد. طبق بازرسی‌ها اختلالات اسکلتی و عضلانی پس از بیماری‌های قلبی و عروقی، در رتبه دوم بیماری‌های ناشی از کار است و 13 درصد شاغلین در معرض بخار سمی و 16 درصد در معرض گردو غبار شناخته شده‌اند. 


سختی کار در نیروگاه شهید رجایی

کارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین در پاسخ به سوال همشهری در رابطه با کارگرانی که در نیروگاه شهید رجایی در معرض استشمام هوای آلوده هستند، گفت: کار کردن در بعضی از قسمت‌های نیروگاه شهید رجایی شامل سختی کار شده و کارگران این واحد‌ها می‌توانند در عرض 20 سال بازنشسته شوند. البته با وجود سختی کار، اگر آلاینده بودن بیش از حد مجاز واحدی طبق ارزیابی‌ها مشخص شود، کارفرما باید هواکش بگذارد و برای کارگران ماسک‌های مناسب تهیه کند.