خروج از معاهده‌های بین‌المللی؛ هر 2ماه یک‌بار

سمیرا مصطفی‌نژاد

دونالد ترامپ از زمان آغاز ریاست ‌جمهوری‌اش تا به امروز از ده‌ها معاهده و توافقنامه بین‌المللی خارج شده‌است. به بیانی دقیق‌تر، ترامپ در طول2‌سال و5ماهی که از ریاست‌جمهوری‌اش می‌گذرد، کشور آمریکا را از 13معاهده بین‌المللی خارج کرده‌است؛ یعنی تقریبا هر 64 روز یک‌بار پرونده توافقنامه‌ای که چندین کشور خارجی در آن حضور داشته‌اند را در نهایت خونسردی بسته‌است. جدید‌ترین مورد، معاهده تجارت تسلیحات، ATT است که در سال 2014 توسط 135کشور با هدف کمک به صلح جهانی و منطقه‌ای، ‌کاهش رنج انسان‌ها و ترویج همکاری، شفافیت و اقدامات مسئولانه در داخل کشورها و در سطح بین‌المللی امضا شد و به تصویب 101 کشور رسید. هدف دیگر این پیمان جلوگیری از انتقال غیرقانونی اسلحه به تروریست‌ها و سازمان‌های جنایتکار است.

ترامپ در روز جمعه 26 آوریل 2019 در نشست انجمن ملی اسلحه آمریکا اعلام کرد که آمریکا را از این معاهده خارج خواهد کرد. او در این نشست سالانه اعلام کرد مشارکت آمریکا در این معاهده که هرگز به تصویب سنای آمریکا نرسیده‌است را ملغی خواهد کرد. توجیه او برای خروج از این معاهده دفاع از حق حاکمیت آمریکا و جلوگیری از تخریب آزادی‌های برشمرده در متمم دوم قانون اساسی آمریکا توسط بوروکرات‌های خارجی بوده‌است. او اعلام کرد سازمان ملل به‌زودی بیانیه خروج آمریکا را دریافت خواهد کرد. به‌نظر می‌آید این تصمیم با لابی‌گری انجمن ملی اسلحه آمریکا صورت گرفته‌است؛ انجمنی که در سال2016 بالغ بر 30میلیون دلار خرج کمپین تبلیغاتی ترامپ کرده‌است. دولت آمریکا در ‌ماه فوریه نیز از آغاز فرایند عقب‌نشینی از معاهده منع موشک‌های هسته‌ای میان برد خبرداد؛ معاهده‌ای که در سال1987 توسط گورباچف و ریگان امضا شد و در همان سال به تصویب سنای آمریکا رسید و به واسطه آن در سال 1991میلادی بیش از 2600 موشک میان‌برد نابود شدند. بهانه آمریکا برای خروج از این معاهده که در اول‌ماه فوریه 2019 به اجرا درآمد، نقض مکرر آن توسط روسیه بود و روسیه نیز یک روز پس از خروج آمریکا، دست به اقدامی مشابه زد، اگرچه پیش از این نیز روسیه با آزمایش‌های پی‌در‌پی موشک‌های هسته‌ای این معاهده را نقض کرده بود. این معاهده محور اصلی امنیت اروپا از زمان جنگ سرد بوده‌است. این اقدام آمریکا و روسیه برای جوامع بین‌المللی و به‌ویژه کشورهای اروپایی زنگ هشداری است که از احتمال آغاز رقابت در تولید سلاح‌های هسته‌ای میان آمریکا و روسیه خبر می‌دهد. همانگونه که گفته شد، این دو معاهده، جدیدترین اقدامات دولت ترامپ برای خروج از توافقنامه‌های بین‌المللی بوده‌اند و شاید شناخته‌ترین مورد در میان این معاهدات برای ایرانی‌ها، خروج ترامپ از برجام بوده باشد.