جامعه
سنگینی پرونده‌های طلاق در اردبیل
معاون اجتماعی دادگستری استان اردبیل در گفت‌وگو با همشهری از افزایش و علل طلاق در استان می‌گوید
پوپک قاسمی| اردبیل- خبرنگار:
امروزه طلاق به عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی جدی استان اردبیل مطرح می‌شود. در حالی که در سال 75 در استان اردبیل از هر 22 مورد ازدواج یک مورد به طلاق منجر می‌شد اما در سال 95 از هر 5 ازدواج یک واقعه طلاق به ثبت رسید و اردبیل در رتبه اول کشوری به لحاظ افزایش طلاق قرار گرفت. آمار و ارقام طلاق در اردبیل در حالی روند صعودی دارد که در گذشته‌ای نه چندان دور مردم این دیار حتی از آوردن اسم طلاق هم ابا داشتند. رشد چهار برابری طلاق در استان اردبیل در طول 20 سال گذشته، نگرانی‌ها را بیشتر کرده و به تاکید کارشناسان باید تدبیری جدی برای مقابله با این آسیب اجتماعی اندیشیده شود.
کاهش ارتباطات خانواده
یکی از مدرسان مراکز آموزش عالی استان اردبیل هم با بیان این‌که با درک متقابل و دانایی زن و مرد بسیاری از مشکلات موجود در خانواده‌ها حل می‌شود، اظهار می‌کند: با سرعتی که این روزها شبکه‌های مجازی برای ورود به زندگی خانواده‌های ایرانی دارند، گفتمان بین زوجین در خانه کاهش پیدا کرده است. این عامل به عنوان یکی از عوامل شتاب‌زا در کاهش عواطف خانواده در کشور و بالطبع در استان اردبیل تاثیرگذار است.
«بهنام صحرانورد» با اشاره به این‌که میزان گفتمان خانواده در جامعه فعلی ایران به 9 دقیقه در روز رسیده است، عنوان می‌کند: در حال حاضر که اشتغال زن و مرد موجب کاهش رابطه‌های خانوادگی در طول روز شده شب‌ها هم به خاطر سیر طرفین در فضای مجازی فرصتی برای گفت‌وگو و طرح مسائل مورد نیاز وجود ندارد.
وی با بیان این‌که طبق بررسی‌های علمی 12 میلیون نفر از مردم کشورمان زیر خط فقر قرار دارند و 80 درصد آنها احساس فقر شدید می‌کنند، می‌افزاید: این عامل شادابی را از خانواده‌ها دور کرده است. فشارهای زیادی که بر زوجین در محیط‌های خارج از خانه وجود دارد، دیگر انرژی‌ای برای داخل خانه نمی‌گذارد. در حال حاضر مشکل اصلی مدیریت منابع انسانی است به همین خاطر باید دولت برنامه‌های مناسبی تهیه و اجرایی کند تا میزان شادی و نشاط در خانواده‌ها بیشتر شود. صحرانورد با اشاره به آمار قابل توجه اشتغال زنان هم می‌گوید: برای حل برخی از مشکلات ناشی از اشتغال زنان باید خانه‌داری که طاقت‌فرساترین شغل است به عنوان یک شغل به حساب بیاید تا زنان خانه‌دار از مزایای آن برخوردار شوند و رغبت بیشتری به آن داشته باشند. در شرایط موجود زنان بار سنگین خانه‌داری را همزمان با کار بیرون به دوش می‌کشند که این باعث فرسوده شدن جسمی و روحی این قشر می‌شود و در کیفیت روابط خانوادگی تاثیرگذار است.
وی با اشاره به کاهش آمار ازدواج و افزایش طلاق در استان اردبیل اظهار می‌کند: بر خلاف آنچه در جامعه گفته می‌شود علت این پدیده‌ها مشکلات اقتصادی و بیکاری نیست چراکه بررسی‌ها نشان داده در خانواده‌های مرفه و ثروتمند هم بی‌علاقگی به ازدواج و ثبت طلاق با آمار بالا وجود دارد. 50 درصد طلاق‌ها چه در خانواده‌های مرفه و چه در خانواده‌های متوسط و همچنین خانواده‌های رو به پایین در 5 سال اول زندگی مشترک رخ می‌دهد که این موضوع نشان می‌دهد طرفین به زوجیت نرسیده‌اند و زندگی‌شان با شکست مواجه شده است.
این کارشناس با اشاره به این‌که ساختار حقوقی باید در زندگی رعایت شود تا آرامش بین زن و مرد برقرار باشد، عنوان می‌کند: درک جسمی، جنسی، روانی و عاطفی از موارد لازم برای زندگی زناشویی است و در این میان باید حقوق متقابل رعایت شود.
مدرس دانشگاه‌های اردبیل با بیان این‌که در مدیریت امور خانواده باید بین زن و مرد تقسیم کار وجود داشته باشد تاکید می‌کند: از آنجا که زن در زندگی درک بیشتری دارد و مسئولیت‌پذیر و ریزبین است به همین خاطر کارهای سیستماتیک بر عهده اوست و مردان به دلیل کلی‌نگر بودن مسئول مدیریت کلان در خانواده هستند. در زندگی زناشویی باید زن و مرد به حدی از آمیختگی برسند که کارها را بین خود تقسیم کنند و همپوشانی هم داشته باشند، در چنین صورتی آنها یک زندگی موفق و بدون تنش خواهند داشت.
3200 طلاق در سال 97
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان مشاوره‌های قبل از تشکیل پرونده طلاق را در کاهش این واقعه تاثیرگذار عنوان می‌کند و می‌گوید: سال گذشته 52 هزار پرونده حقوقی به دستگاه قضایی استان رسید که 10 هزار مورد مربوط به خانواده با موضوعاتی از جمله طلاق، نفقه، مهریه و... بود.
«یوسف خدادادی» در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که رسیدگی به این پرونده‌ها زمان زیادی از سیستم قضایی می‌گیرد، عنوان می‌کند: در سال گذشته، 3200 طلاق در استان اردبیل ثبت شده که ضرورت توجه به این معضل را دو چندان می‌کند. باید در زمینه آموزش ملاک‌های انتخاب همسر و مهارت زندگی مشترک در قشر جوان بیشتر سرمایه‌گذاری شود تا از بروز چنین واقعه تلخی جلوگیری کنیم. وی از رشد 2/5 درصدی طلاق در سال 97 نسبت به پرونده‌های سال 96 خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: رسانه‌ها باید در مورد ازدواج آسان، به خانواده‌ها اطلاع‌رسانی و در زمینه کاهش طلاق نیز فرهنگسازی کنند. معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل ضعف مهارت‌های رفتاری و کلامی و نبود توانایی در حل تعارضات، ضعف در نحوه بیان موضوع، دخالت اطرافیان، فقر، اعتیاد، مسائل روحی و روانی را از عوامل عمده طلاق در استان اردبیل عنوان کرد.
راهکارهای کاهش طلاق
مدیر کل بهزیستی استان با ابراز نگرانی از افزایش زنان سرپرست خانواده به دلیل طلاق عنوان می‌کند: در این زمینه باید با مطالعات اصولی و راهکارهای عملی وارد میدان شد.
«بهزاد ستاری» با اشاره به طرح‌ها و راهکاری پیشگیری از طلاق می‌گوید: آموزش پیش از ازدواج که هم‌اکنون نیز در استان در حال اجراست یکی از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با طلاق است که متقاضیان ازدواج قبل از ثبت واقعه ازدواج آموزش‌های لازم در خصوص خانواده، مسائل فرهنگی، اجتماعی و... را می‌بینند. وی تاکید می‌کند: باید هنگام عقد و ازدواج، زوجین به مراکز مشاوره معرفی شوند تا با شناخت کافی از وضعیت اجتماعی، اقتصادی، بیماری‌های احتمالی همدیگر تصمیم به شروع زندگی مشترک بگیرند. این مساله در دوام زندگی و کنار آمدن با ناسازگاری‌ها تاثیرگذار خواهد بود.
ستاری به ارائه آموزش‌های لازم در مساجد، مدارس و دانشگاه‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: باید فرهنگ مشاوره خانواده در استان جا بیفتد و زوجین در هر مرحله زندگی احساس مشکل هر چند کوچک داشتند با مشاوره مشکلات را حل کنند و مشکلات تلنبارشده به تصمیم ناگهانی به جدایی نینجامد.
گذر اردبیل از جامعه سنتی به مدرن
یکی از کارشناسان علوم اجتماعی معتقد است در استان اردبیل که در مرحله گذر از جامعه سنتی به مدرن است، درک متقابل درستی بین زن و مرد به طور کامل ایجاد نشده و نگاه سنتی به ساختار خانواده باعث بروز اختلافات می‌شود.
«زهرا قدیری» عنوان می‌کند: در حال حاضر خانواده‌ها می‌توانند نقش تعیین‌کننده در استحکام زندگی زوج‌های جوان داشته باشند هر چند در برخی موارد شاهد نقش منفی و دخالت خانواده‌های زوجین در زندگی مشترک آنها هستیم. همه این موارد نیاز به فرهنگسازی اجتماعی دارد و هر چه آگاهی زن و مرد از حقوق یکدیگر و احترام به این حقوق بیشتر باشد بنیان خانواده مستحکم‌تر خواهد شد، در حالی که خانواده‌ها هم باید آگاهی‌های کامل برای برخورد با مشکلات فرزندانشان را کسب کنند و در این شرایط آتش اختلافات را شعله‌ور نکنند.