دوئل واقعی بر سر فضای مجازی

بحث بر سر سیاست‌های فضای مجازی و اینترنت مدت‌هاست که میان دستگاه قضایی و وزارت ارتباطات جریان دارد. روز گذشته اما دادستان کل کشور درباره فضای مجازی با اعلام اینکه قوه قضاییه نمی‌تواند شاهد استمرار این شرایط باشد اعلام کرد: در هفته‌های آینده با جلساتی که خواهیم داشت در قوه قضاییه تصمیماتی گرفته خواهد شد و ما از مسئولان درخواست می‌کنیم قبل از اینکه تصمیمات در قوه قضاییه قطعی شود، اصلاحات انجام شود.
براساس گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام محمدجعفر منتظری تأکید کرد: اگر اصلاحات انجام نشود، بیشتر از این نمی‌توانیم تحمل کنیم و برخورد خواهیم کرد.
دادستان کل کشور روز گذشته همچنین از «رها بودن فضای مجازی» در کشور انتقاد کرده و تلگرام و اینستاگرام را «جهنمی» خوانده است. حجت‌الاسلام محمدجعفر منتظری از محمدجواد آذری جهرمی خواست که با حضور در تلویزیون، در برابر «کارشناسی که من معرفی می‌کنم» بنشیند و «به ما پاسخ بدهد.»
وی با تأکید بر اینکه «من مدعی مردم هستم و می‌بینم چه آسیب‌ها و جنایاتی ایجاد شده است» اعلام کرده که وزیر ارتباطات باید به مواردی همچون «عدم‌راه‌اندازی شبکه ملی»، «عدم‌اجرای مصوبات شورای فضای مجازی»، «عدم‌جایگزینی تلگرام و اینستاگرام جهنمی با شبکه‌های داخلی» و «اختصاص پهنای باند زیاد به شبکه‌های خارجی» پاسخ بدهد. پیش از این هم بارها مقام‌های قضایی محمدجواد آذری‌جهرمی را به زیر پاگذاشتن مصوبات شورای‌عالی فضای مجازی متهم کرده‌اند. جواد جاویدنیا، معاون امور فضای مجازی دادستان کل کشور چندی پیش به‌صورت رسمی اعلام کرد که از سوی مدعی‌العموم و همچنین ۲ هزار نفر از مردم اهواز شکایتی علیه وزیر ارتباطات مطرح شده است.او اعلام کرده درصورتی که در این موارد وزیر ارتباطات در دادگاه محکوم شوند، حکمی که برایشان درنظر گرفته می‌شود احتمالاً انفصال از خدمات دولتی است .اما اختلاف‌های دستگاه قضایی با وزیر ارتباطات در چه زمینه‌هایی است و دو طرف چه موضعی درباره هر کدام از این مسائل دارند؟


پیام‌رسان‌ها
دادستان کل کشور: طبق مصو‌به شورای‌عالی فضای مجازی شما مکلف بودید شبکه‌های اجتماعی داخلی را تقویت کنید، چرا نکردید؟ به مردم جواب بدهید! چرا به شبکه‌های اجتماعی خارجی میدان دادید و پهنای باند زیادی را در اختیار آنها قرار دادید؟ مگر طبق مصوبه شورای‌عالی فضای مجازی مکلف نبودید پهنای باند شبکه‌های خارجی را محدود کنید؟

وزیر ارتباطات: اگر ادعا درباره پیام‌رسان‌هاست تکالیف سند مصوب و دستگاه‌های مسئول مشخص و قابل ارزیابی است. خیلی از دستگاه‌ها هستند که در انجام تکالیف مصوب شورای‌عالی فضای مجازی در رابطه با پیام‌رسان‌ها هیچ کاری نکرده‌اند. یعنی دقیقا هیچ!   این مصوبه 6 دستگاه مسئول داشته است. 5 دستگاه مسئول دیگر که قرار بوده کار کنند مسئولیت‌هایشان کجاست؟
  اگر پایه زیرساخت فنی است، این همه اپلیکیشن ایرانی امروز چطور دارند فعالیت می‌کنند؟ ۳۰ میلیون مشترک دارند و با وجود پیچیدگی بیشتر از پیام‌رسان‌ها بدون مشکل کیفیتی مشغول کار هستند. پس مشکل از زیرساخت، سرور، امکانات و وام نیست. مشکل از جای دیگری است. بیایند مشکل را حل کنند. 5 دستگاه دیگر مسئول بودند این مشکل را حل کنند. حل نشده اما زبان مطالبه دارند.


اینستاگرام
دادستان کل کشور: چرا سرمایه‌ای را که باید در تقویت شبکه‌های داخلی، جایگزین تلگرام و اینستاگرام جهنمی باشد صرف نمی‌کنید و کوتاهی کردید. من می‌بینم چه جنایت‌هایی به‌خاطر فضای مجازی بعد از قتل طلبه مظلوم همدان رخ داد و جمله‌ای که ایشان گفتند از وزیر نظام جمهوری اسلامی البته من او را ندیدم که حضوراً دستمریزاد بگویم سؤالم این است که این شبکه جهنمی تلگرام و اینستاگرام که در دست خارج است و بعد شما در سخنرانی به‌گونه‌ای سخن می‌گویید که اجرای سند ۲۰۳۰ را تقویت می‌کند. جواد جاویدنیا، معاون دادستان کل کشور: بسیاری از علما و استادان دانشگاه و دانشجویان هر کدام با استدلال خود خواهان فیلترینگ اینستاگرام هستند.

وزیر ارتباطات: صدور دستور برای انسداد هر نرم‌افزاری نیاز به رأی کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه یا حکم قضایی دارد. ما نه در کمیته تعیین مصادیق رأی داریم و نه حکم قضایی در این رابطه صادر شده است. اینکه دوستان در این رابطه چه می‌فرمایند من نکته‌ای درباره‌اش ندارم.
  فرض بر اینکه حرف‌های معاون دادستان درست است و وی اختیار قانونی برای فیلترینگ اینستاگرام دارد، این سؤال پیش می‌آید که بعد از این قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ این را برای مردم روشن کنند و دو قطبی فیلترینگ یا مخالفت با فیلترینگ را درست نکنند. خیلی شفاف به مردم بگویند که ما امروز به واسطه اختیارمان اینستاگرام را فیلتر کردیم، از فردا در کشور چه اتفاقی رخ می‌دهد.
  واقعا ما در موضوع فیلترینگ اختیاری نداریم. فیلترینگ یا با حکم قضایی است، یا در جلسات کارگروه تعیین مصادیق تعیین می‌شود، یا از طریق سامانه آنلاینی که وجود دارد صورت می‌گیرد.





شبکه ملی اطلاعات
دادستان کل کشور: آقای وزیر محترم ارتباطات، بیاید با حضور کارشناسی که من معرفی می‌کنم در تلویزیون بنشیند و به ما پاسخ بدهد. چرا نسبت به راه‌اندازی شبکه ملی که مصوب رهبری است عمل نکردید؟ این فریاد را کجا ببریم و وقتی مقام معظم رهبری و مردم و قوه قضاییه می‌خواهند چرا کوتاهی می‌کنید؟

وزیر ارتباطات: ما باید ایدئولوژی خودمان را در توسعه فضای مجازی داشته باشیم که کلیدواژه آن می‌شود شبکه ملی‌اطلاعات.  عده‌ای تعبیرشان از شبکه ملی اطلاعات این است که باید دور خودمان دیوار بکشیم و استقلال را با قطع ارتباط با دنیا مساوی می‌دانند. استقلال معنایش این نیست که ارتباط‌مان را با دنیا قطع کنیم. هر وقت از شبکه ملی اطلاعات صحبت می‌کنند کلمات فیلترینگ و حذف وابستگی به سرویس‌های خارجی را کنارش می‌‌آورند. این تعبیر غلطی است.
  میزان وابستگی مردم ما به خدمات فضای مجازی به‌شدت رشد پیدا کرده است. این قدر رشد کرده که گوشی ۱۰ میلیون تومانی‌شان (بعد از مشکلات ایجاد شده از سوی اپل برای کاربران ایرانی) را می‌گذارند کنار و گوشی دیگری می‌خرند. این یعنی اینکه ما در لایه خدمات که مهم‌ترین لایه شبکه ملی اطلاعات است به حدی توسعه داشته‌ایم که مردم به خدمات داخلی وابسته‌اند.
  شبکه ملی اطلاعات لایه‌های زیرساخت، خدمات و محتوا دارد. در شبکه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی دنیا بیشتر از ۷۰ درصد ترافیک شبکه متعلق به ویدئو است. ویدئو به‌عنوان پلتفرم است و محتوای صوتی و تصویری روی آن سوار می‌شود. ما اعتقاد داریم که سازمان صدا و سیما از طرفی مطالبه شبکه ملی اطلاعات می‌کند و از طرف دیگر خودش بزرگ‌ترین مانع در لایه خدمات است. وقتی شما مطالبه شبکه ملی‌اطلاعات می‌کنید اول باید به بدهی خودتان بپردازید.
  حمید فتاحی، معاون وزیر ارتباطات:  ظرفیت هسته اصلی شبکه ملی اطلاعات از ۶.۸ ترابایت بر ثانیه به ۱۸.۵ ترابایت بر ثانیه افزایش پیدا کرده است. کسب و کارهایی که بر بستر این شبکه شکل گرفته هم هرروز گسترده‌تر و فعالیت‌شان بیشتر می‌شود. به همین‌خاطر ظرفیت این شبکه باید هر روز توسعه پیدا کند تا بتوانند سرویس‌ها و کسب و کارها در آن فعالیت داشته باشند. اگر شبکه ملی اطلاعات نبود همه این سرویس‌ها باید مثلا می‌رفت در دیتاسنتر خارجی قرار می‌گرفت و با دور زدن مسیر بار دیگر به کشور باز می‌گشت که باعث می‌شد هزینه‌ها بسیار زیاد شود.
 

مکث
فیلترینگ جواب نمی‌دهد

 چندی پیش که مسئله شکایت از وزیر ارتباطات مطرح شد رئیس جمهوری گفت:وزیر جوانی که کارش را می‌کند و از شکایت هم نمی‌ترسد، قوه قضاییه گفته شکایت می‌کند، اما او نمی‌ترسد کار خود را می‌کند و به دستور‌های بی‌ربط اهمیت نمی‌دهد، این می‌شود وزیر. شکایت کنید کجا می‌خواهید ببرید؟ کجا را دارید ببرید؟
پیش از این هم رئیس جمهوری با انتقاد از روند فیلترینگ گفته بود:‌در کشور رسانه آزاد نداریم، فقط یک صدا و سیمای دولتی داریم و مردم برای دسترسی آزادانه‌تر به اطلاعات به استفاده از موبایل و دسترسی به فضای مجازی از طریق آن، هجوم آورده‌اند و لذا شاهد بروز تورم در استفاده از موبایل و فضای مجازی هستیم.اگر گروه‌ها و دسته‌های مختلف در کشور رادیو و تلویزیون داشتند، آن وقت به طور طبیعی این تورم در زمینه استفاده از موبایل و فضای مجازی به‌وجود نمی‌آمد.فکر کردیم اگر یک نفر روی یک کاغذی بنویسد، یا قوه‌ای دستور فیلترینگ را ابلاغ کند و مخابرات و دستگاه‌ها از ترس خود آن را اجرا کنند، همه چیز درست می‌شود، برای ما روشن شده است که راه حل، این نیست.باید قبول کنیم که اشتباه کردیم فکر کردیم اگر بگوییم استفاده از فلان امکان ممنوع بوده و فیلتر است همه به آن گوش می‌کنند. دیدیم که پس از فیلتر هر امکانی، فیلترشکن آن ایجاد شد.

افزایش جرایم با گسترش اینترنت

دادستان کل کشور: موضوع فضای مجازی برای کشور ما در کنار آثارش منشأیی برای انواع فسادها و جرایم است. آمار تکان‌دهنده است. فقط آمار تهران گرفتم که آمار شکایات و پرونده‌های تشکیل شده در دادسرای جرایم رایانه‌ای در سال ۹۵، ۳۱ هزار و ۸۲۶ فقره و در سال ۹۶، ۳۸ هزار و ۳۴۱ فقره یعنی نسبت به سال ۹۵، 45/20 درصد افزایش داشته و در سال ۹۷ آمار شکایات و پرونده‌های تشکیل شده ۴۶ هزار و ۸۰۴ فقره است و نسبت به سال ۹۶، 97/22 درصد رشد داشته و این رشد به ما هشدار می‌دهد.