جای خالی منطقه آزاد در قطب چهارم صنعت

آوا صادق|  اراک- خبرنگار:

اراک یکی از شهرهای مهم صنعتی کشور به حساب می‌آید که به دلیل تنوع محصولات صنعتی در رده نخست، از لحاظ وجود صنایع مادر در رده دوم و به‌ طور کلی چهارمین قطب صنعتی کشور است. این شهر صنعتی به‌واسطه دارا بودن ظرفیت‌های صنعتی و مهم کشور از قبیل تولید 80 درصد تجهیزات انرژی کشور، کارخانه تولید آلومینیوم، ماشین‌سازی، واگن‌سازی، کمباین‌سازی، تولید ماشین‌آلات سنگین، تولید بنزین، صنایع معدنی و... به «پایتخت صنعتی ایران» شهرت پیدا کرده است. اما یکی از مشکلات این کلان‌شهر نداشتن منطقه آزاد و ویژه اقتصادی است و به اعتقاد کارشناسان با ایجاد منطقه ویژه اقتصادی در اراک، ‌این شهر می‌تواند نقش مهمی در افزایش صادرات غیرنفتی کشور و دور زدن تحریم‌ها ایفا کند. 

این در حالی است که استان مرکزی دارای منطقه ویژه اقتصادی «کاوه» است و با توجه به ظرفیت‌های بالقوه موجود در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی می‌توان با مدیریت درست در اقتصاد، تهدید تحریم‌ها را در این مناطق به فرصتی برای رونق اقتصادی با محوریت تولید و ترانزیت کالا تبدیل کرد. البته در شهریورماه سال گذشته بود که نماینده مردم اراک در مجلس خبر از تصویب منطقه ویژه اقتصادی اراک را در مجلس داد و گفت: «مکان‌یابی این منطقه ویژه اقتصادی در اراک مناسب است و با تعامل و همدلی دستگاه‌های اجرایی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در راستای توسعه اقتصادی استان و کلان‌شهر اراک استقبال شود». 


نقش مهم مناطق آزاد 

با این حال یک کارشناس حوزه صنعت و اقتصاد در استان مرکزی در باره اهمیت ایجاد منطقه آزاد اقتصادی در اراک می‌گوید: این استان و کلان‌شهر اراک، یکی از مناطق مهم صنعتی کشور هستند که می‌توانند در مقابل تحریم‌ها نقش مهمی ایفا کنند، البته این مهم بدون برنامه‌ریزی و البته ایجاد منطقه آزاد اقتصادی ممکن نخواهد بود. «شروین فدایی» به همشهری بیان می‌کند: حمایت در ایجاد مناطق آزاد در استان مستعد مرکزی و اراک می‌تواند در صادرات غیرنفتی، برنامه‌ریزی به منظور تأمین سرمایه و ایجاد زیرساخت‌های اساسی رشد و توسعه اقتصادی، کسب فناوری‌های نوین، ایجاد اشتغال و... تأثیر بسزایی داشته باشد. وی با اشاره به این‌که مناطق آزاد نقش مهم و تعیین کننده‌ای در عرصه‌های مختلف ایفا می‌کنند، ادامه می‌دهد: مناطق آزاد در همه دنیا با محوریت تقویت اقتصاد کشورها و ایجاد تعامل و تجارت خارج از چارچوب‌های تعریف شده در داخل سرزمین‌های اصلی با کشورهای مختلف ترسیم شده که با نگاهی به تعریف منطقه آزاد تجاری می‌توان به درک بهتری از نقش این مناطق در توسعه اقتصادی هر کشوری رسید.گ

این کارشناس حوزه صنعت و اقتصاد اظهار می‌کند: در مناطق آزاد، کالاها را می‌توان بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی، صادر و وارد کرد. به‌طور کلی هدف از ایجاد این مناطق تشویق تولیدکنندگان و پخش‌کنندگان در جهت صادرات است. بر همین اساس در تعاریف جدیدی که از مناطق آزاد در جهان ارائه می‌شود، منطقه آزاد به پردازش صادرات نیز معروف است که این مناطق را ناحیه صنعتی ویژه‌ای در خارج از مرز گمرکی می‌نامند که تولیداتش بیشتر جنبه صادراتی دارد. وی ادامه می‌دهد: جلوگیری از ورود کالاهای قاچاق با توسعه مناطق آزاد محقق می‌شود. این در حالی است که حدود 20 سال از سابقه تأسیس این مناطق می‌گذرد و در واقع می‌توان گفت مناطق آزاد تجاری سهم 90 درصدی در جلوگیری از قاچاق کالا داشته‌اند.


تاثیر منطقه ویژه اقتصادی «کاوه» در اقتصاد 

نایب رئیس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری استان مرکزی با اشاره به این‌که یکی از مناطق ویژه اقتصادی در ساوه قرار دارد می‌گوید: منطقه ویژه اقتصادی کاوه با توجه به نقش مهمی که در اقتصاد منطقه و تحقق اقتصاد مقاومتی دارد، باید مورد توجه و حمایت بیشتری قرار گیرد.«حسن میرزاخانی» بیان می‌کند: شهر صنعتی کاوه یکی از بزرگ‌ترین شهرهای صنعتی کشور به شمار می‌رود که دارای موقعیت ممتاز جغرافیایی، نزدیکی به پایتخت و فرودگاه بین‌المللی امام(ره) و برخورداری از تأسیسات زیربنایی بسیار مناسبی است.

وی ادامه می‌دهد: اکنون در تنها منطقه ویژه اقتصادی استان مرکزی بیش از 500 شرکت فعال وجود دارد که برخی از پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی فعال در این شهرک تاکنون توانسته در زمینه ایجاد توازن توسعه منطقه‌ای در استان، کاهش برخی هزینه‌های سربار تولید با هدف ورود به بازارهای جهانی، افزایش حجم مبادلات تجاری و... ایجاد کند. ایجاد توازن‌های منطقه‌ای یکی از مهم‌ترین سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دولت در زمینه اهمیت دادن به مناطق ویژه اقتصادی در گسترش بخش صنعت و تجارت است.