آمریکا ، زمینگیر در بحران ونزوئلا

جواد نصرتی ـ خبرنگار

آمریکا، از‌ماه ژانویه که خـوان گـوایدو رهبر مخالفان ریاست‌جمهوری نیکلاس مادورو در ونزوئلا را به چالش کشید، دنیا را به موافقان و مخالفان دولت فعلی مستقر در کاراکاس تقسیم کرده اما با وجود اعمال فشار حداکثری و بررسی «همه گزینه‌های روی میز»، موفق به برکناری مادورو نشده است.
آخرین امید واشنگتن برای به قدرت رساندن گوایدو، کودتای نافرجامی بود که هفته گذشته در کاراکاس کلید خورد اما رویدادها، آنطور که آمریکایی‌ها می‌خواستند پیش نرفت و در نهایت، ونزوئلا وارد بحران جدیدی شده که به‌احتمال زیاد، دوباره مردم قربانی اصلی آن خواهند شد.

دخالت نظامی؛ محبوب سیاستمداران
بلافاصله بعد از آنکه دولت آمریکا در انتهای ژانویه (زمستان گذشته)، گوایدو را به‌عنوان رئیس‌جمهور ونزوئلا به رسمیت شناخت و دارایی‌های این کشور را در اختیار او گذاشت، موضوع دخالت نظامی این کشور برای سرنگونی مادورو مطرح شد. این هدف اما به‌خاطر مشکلات در داخل و خارج از واشنگتن، اجرا نشده است. ترامپ، حدود 3 ماه پیش، رسما اعلام کرد که «همه گزینه‌ها علیه ونزوئلا روی میز» است. در روزهای گذشته، تأکید بر گزینه نظامی از سوی جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ و مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا با جدیت بیشتری پیگیری شده است. پمپئو چهارشنبه گذشته در گفت‌وگو با فاکس گفت: «اقدام نظامی ممکن است. اگر این چیزی است که لازم باشد، ‌ایالات متحده آمریکا آن را انجام خواهد داد.»
اما روی دیگر حمله نظامی، ژنرال‌های واشنگتن هستند. براساس گزارشی که واشنگتن پست به نقل از چند منبع منتشر کرده، ژنرال‌های وزارت دفاع آمریکا، امیدوارند به جای حمله نظامی، اقدامات دیپلماتیک و فشار بیشتر بر کاراکاس، آمریکا را به اهدافش در ونزوئلا برساند. اصرار تیم بولتون بر مداخله نظامی در ونزوئلا، ‌کار را حتی به درگیری لفظی اعضای آن با یک ژنرال ارتش کشانده است. به گزارش واشنگتن پست، در یکی از جلسات هماهنگی بین تیم مشاور امنیت ملی آمریکا و جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، اصرار معاون جان بولتون بر مداخله نظامی در ونزوئلا، چنان باعث خشم ژنرال نیروی هوایی پل سلوا شد که او با مشت به روی میز کوبید و جلسه نیمه‌کاره ماند.

ساز مخالف روسیه
در کنار اختلاف‌نظرها در واشنگتن، روسیه هم نقش پررنگی در ناکام گذاشتن طرح‌های آمریکا در ونزوئلا داشته و حتی منابع آمریکایی مدعی‌اند که در لحظه آخر، جلوی فرار مادورو به کوبا را گرفته است. روسیه، در دوران فشارهای اقتصادی، به ونزوئلا کمک کرده است تا از تحریم‌های سنگین آمریکا جان سالم به در ببرند. در مقابل، شرکت نفتی دولتی «روس‌نفت» قراردادهای نفتی پرمنفعتی با ونزوئلا بسته و سرمایه‌گذاری زیادی در حوزه نفت این کشور انجام داده است.

چرا کودتا شکست خورد؟
اقدام هفته گذشته گوایدو و تعدادی از هواداران نظامی‌اش، بخشی از یک طرح کلی‌تر برای انتقال قدرت در ونزوئلا بوده که به‌خاطر لو رفتن آن، زودتر از موعد اجرا شده است. به گزارش واشنگتن‌پست، گوایدو هفته‌ها با مقامات دولت مادورو، در حال مذاکره بوده و در حال نزدیک شدن به نقطه عطف بسیار مهمی بوده است. براساس این گزارش، ‌قرار بوده برخی افراد مهم ازجمله وزیر دفاع، رئیس دیوان‌عالی و فرمانده گارد ریاست‌جمهوری، به این شرط که در دولت جدید هم پست‌های خود را حفظ کنند، از گوایدو حمایت کنند. حتی این پیش‌بینی هم شده بود که خود مادورو هم، بدون مزاحمت، با هواپیما به کوبا فرار خواهد کرد. با این حال، مخالفان دوشنبه متوجه شدند که مادورو از اقدامات آنها آگاه شده است و به همین‌خاطر سه‌شنبه، زودتر از چیزی که انتظار داشتند، کودتا را اجرا کردند. در این شرایط بوده است که به گفته الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ونزوئلا، بسیاری از اعضای رده‌بالای ارتش «موبایل‌های خود را خاموش کرده‌اند» و به مذاکرات ادامه نداده‌اند. تماس روس‌ها با مادورو هم جلوی پرواز او به کوبا را گرفته است.بعد از شروع کودتا، اعضای رده‌بالای ارتش ازجمله وزیر دفاع، از مادورو حمایت کردند و حضور خیابانی مردم هم به جایی نرسید و در یک صحنه تکان دهنده یک خودروی نظامی از روی گروهی از معترضان عبور کرد.


مکث
مخالفت با مداخله نظامی در ونزوئلا

مردم ونزوئلا، یکی از بدترین شرایط تاریخ خود را تجربه می‌کنند و تنها چیزی که به آن نیاز ندارند، ‌یک جنگ داخلی است. اقتصاد در ونزوئلا فروپاشیده و تقابل‌های سیاسی، به دولت بهانه‌های بیشتری برای سرکوب مردم و مخالفان داده است. کمبود مواداولیه، کمبود انرژی، و قیمت‌های سر به فلک کشیده، چنان زندگی را بر مردم این کشور تنگ کرده است که میلیون‌ها نفر از آنان، به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند. در این میان، وضع اقتصادی، مردم را در تنگنای بی‌سابقه‌ای قرار داده است؛ براساس گزارش‌های بین‌المللی، قیمت‌ها در این کشور، 10میلیون درصد رشد کرده‌اند. مخالفان، مادورو را مقصر این وضعیت می‌دانند اما با وجود این، از دخالت نظامی برای سرنگونی او استقبال نمی‌کنند. به گزارش واشنگتن پست، بسیاری از رهبران مخالف، ‌معتقدند دخالت نظامی، ‌در نهایت به جنگ داخلی در این کشور خواهد انجامید و شرایط را حتی بدتر از این خواهد کرد.