آشنایی با سردسته جنگ طلبان واشنگتن

«جان بولتون» به نماد میلیتاریسم در سیاست خارجی آمریکا تبدیل شده است. او اگر افراطی‌ترین چهره در میان جمهوریخواهان نباشد، قطعا یکی از افراطی‌ترین‌هاست. چه آن زمان که در دولت جورج بوش و در سمت‌های مختلف در وزارت خارجه حضور داشت و چه حالا که در دولت دونالد ترامپ در یکی از مهم‌ترین سمت‌های امنیتی آمریکا مشغول به کار است، «کره‌شمالی» و «ایران»، 2 واژه کلیدی هستند که هرگز از زبان او نیفتاده است. بیش از 2دهه است که «جان رابرت بولتون» برای به راه انداختن جنگ میان آمریکا با کره‌شمالی و ایران تلاش می‌کند. مجله نیویورکر به قلم «دکستر فیلکینز»، یکی از روزنامه‌نگاران سرشناس حوزه جنگ در آمریکا، در گزارشی مفصل به مرور دیدگاه‌های سیاسی و عملکرد بولتون درباره مسائل مختلف سیاست خارجی این کشور پرداخته است.

چندماه پیش، دونالد ترامپ قبل از آنکه برای دیدار دوباره با رهبر کره‌شمالی به ویتنام سفر کند، در جمع هوادارانش گفت: «اگر من رئیس‌جمهور نشده‌بودم، الان درگیر جنگی بزرگ با کره‌شمالی بودیم که میلیون‌ها کشته به‌جا می‌گذاشت.» برای جان بولتون که اکنون به‌عنوان مشاور عالی امنیت ملی ترامپ مشغول به‌کار شده، این حرف‌ها و آن دیدار، آنقدرها خوشایند نبود. بولتون 2‌ماه قبل از آنکه در کاخ سفید به تیم دونالد ترامپ بپیوندد، خواستار حمله پیش‌دستانه به کره‌شمالی شده بود. بولتون برای جمهوریخواهان، تئوری‌پرداز چگونگی استفاده از زور در عرصه سیاست‌ خارجی است. او پیش از ماجرای دیدارهای دونالد ترامپ و کیم جونگ اون، در مقاله‌ای که از سوی روزنامه وال‌استریت ژورنال منتشر شد، نوشت که به‌زودی کره‌شمالی به این توانایی دست پیدا می‌کند که به آمریکا حمله اتمی کند و ما باید قبل از آنها اقدام کنیم. بولتون نوشت: «تهدید بسیار جدی است؛ آمریکا باید قبل از کره‌شمالی حمله اتمی را آغاز کند.»
ترامپ از آغاز دوره ریاست‌جمهوری‌اش قول داد که آمریکا را از درگیری‌های مختلف در جهان خارج کند و هزینه‌های نظامی این کشور را کاهش دهد. او اما در برابر کره‌شمالی تلاش کرد با زبان تهدید سخن بگوید. در جایی تهدید کرد که بر سر کره‌شمالی «آتش و خشم» خواهد ریخت و در جایی دیگر رهبر این کشور را «کوتوله موشکی» نامید. رئیس‌جمهور آمریکا اما وقتی از تهدید به نتیجه‌ای نرسید، مسیر دیپلماسی را در پیش گرفت و در سنگاپور با کیم دیدار کرد. آن زمان بولتون مخالف این دیدار بود و زمانی که از او پرسیدند آیا رئیس‌جمهور از نظر او باخبر نیست، گفت: «رئیس‌جمهور می‌داند موضع من در قبال این مسئله چیست، چراکه او همیشه صحبت‌های من را از فاکس‌نیوز دیده است.»  گفت‌وگوهای ترامپ و رهبر کره‌شمالی به نتیجه نرسید و این بهترین نتیجه برای بولتون بود. او سال‌ها گفته بود که مذاکره با کره‌شمالی بی‌فایده است و مذاکرات و دیدارهای اخیر، تأییدی بر ادعای او بود. اما بخت بیش از این یار بولتون نبود؛ چراکه اصرار او برای حمله اتمی به کره‌شمالی خریداری نداشت. یکی از دیپلمات‌های نزدیک به بولتون پیش از این به من گفته بود: «مشکل بولتون اساسا این است که ترامپ جنگ نمی‌خواهد.»

فشار به ایران؛ سیاست محوری بولتون
افرادی که با جان بولتون کار کرده‌اند می‌گویند او آنقدری که روی ایران متمرکز شده، روی کره‌شمالی تمرکز ندارد. با وجود اینکه بسیاری از مقام‌های امنیتی در آمریکا معتقدند روسیه و چین دشمنان شماره‌یک آمریکا هستند، بولتون همچنان ایران را خطر اصلی در برابر آمریکا می‌داند. بولتون حدود 3‌ماه پیش، همزمان با چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی، در پیامی به رهبران ایران گفت: «فکر نمی‌کنم، دیگر سالگرد انقلاب را جشن بگیرید.»
دشمنی جان بولتون با ایران پیش از این هم از سوی او عیان شده است. زمانی که ترامپ، بولتون را به‌عنوان مشاور عالی امنیت ملی انتخاب و برای رأی اعتماد به کنگره معرفی‌ کرد، در صورت مالی ارائه‌شده از سوی او، مبلغ 40هزار دلار پرداختی از سوی گروهک تروریستی مجاهدین خلق نیز وجود داشت. بولتون این مبلغ را بابت یک سخنرانی در جمع نیروهای این گروهک تروریستی در سال2016 دریافت کرده بود. مجاهدین خلق از سال1997 تا سال2012 در لیست گروه‌های تروریستی آمریکا قرار داشت و حضور بولتون در جمع این گروه، واکنش‌های منفی بسیاری به‌دنبال داشت. بولتون طی سخنرانی خود گفت: «من جمله‌‌ای می‌گویم که طی 10سال گذشته بارها گفته‌ام:‌ حکومتی که در تهران حضور دارد باید در سریع‌ترین زمان ممکن پایین کشیده شود.»
دولت دونالد ترامپ از ابتدا علیه ایران نیز از زبان تهدید استفاده کرده اما در گذشته تلاش‌های نافرجامی نیز در زمینه دیپلماسی داشته است. به گفته یکی از مقام‌های عالی‌رتبه در ایران، ترامپ در سال2017، 8بار برای ملاقات با حسن روحانی پیغام فرستاده بود. در واقع ژنرال جیمز متیس، ترمز حرکت آمریکا به سمت تقابل با ایران بود. متیس در جایگاه وزیر دفاع آمریکا را یکی از عاقل‌ترین چهره‌های دولت ترامپ می‌دانستند. استعفای او به‌دلیل اختلاف نظر با ترامپ، باعث شد جان بولتون به چهره بلامنازع امنیت ملی آمریکا در کاخ سفید تبدیل شود. سپس نگاه بولتون آنقدر قدرت گرفت که حتی ترامپ در جایی به شوخی گفت: «جان می‌خواهد همه را بمباران کند.»
خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای جان بولتون بوده است. شاید به همین دلیل باشد که او تصویر امضای ترامپ پای فرمان خروج از برجام را قاب کرده و در اتاقش نصب کرده است. از آن زمان، سیاست دولت آمریکا در قبال ایران، با هدایت بولتون بسیار فراتر از خروج از توافق هسته‌ای رفته است. کاخ سفید طی این مدت تحریم‌های بی‌سابقه‌ای را به ایران تحمیل کرده و اکنون به‌دنبال به صفر رساندن صادرات نفت ایران است. در دولت باراک اوباما، تحریم‌ها با هدف سوق دادن ایران به سمت مذاکرات هسته‌ای طراحی شده بود. در دولت دونالد ترامپ، تحریم‌ها با هدف فشار به مردم ایران برای براندازی حکومت طراحی شده است. اکنون همه‌‌چیز آنگونه که بولتون می‌خواهد پیش می‌رود اما در شرایط کنونی، احتمال نه‌چندان قوی برگزاری مذاکره میان ایران و آمریکا به کابوس بولتون تبدیل شده است. برخی تحلیلگران معتقدند که تنها کافی است رهبران ایران با مذاکره با آمریکا موافقت کنند؛ این همان چیزی است که ترامپ به‌سادگی از آن نخواهد گذشت.


واکنش توییتری ظریف به نیویورکر

انتشار گزارش نیویورکر درباره جان بولتون، با واکنش محمدجواد ظریف که به تازگی از سفر نیویورک به تهران بازگشته روبه‌رو شد. وزیر خارجه طی گفت‌وگوهای متعدد رسانه‌ای در آمریکا تلاش کرد دونالد ترامپ را متوجه دسیسه‌چینی جان بولتون، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، بن سلمان ولیعهد سعودی و بن‌زاید ولیعهد امارات برای سوق دادن آمریکا به سمت جنگ با ایران کند. او که این 4نفر را با عنوان «تیم ب» معرفی می‌کند، دیروز در پستی توییتری نوشت: «امروز دنیا متوجه جنگ‌طلبی بیمارگونه جان بولتون شده است. اما ایرانی‌ها نیازی به خواندن گزارش 10هزار کلمه‌ای نیویورکر ندارند. ما بارها او را در کنار دیگر اعضای تیم ب مشغول شیادی برای یک گروه تروریستی دیده‌ایم.» ظریف همزمان با انتشار این پست، صورت‌ مالی مربوط به جان بولتون که نشان‌دهنده پرداخت 40هزار دلار از سوی گروهک تروریستی مجاهدین خلق به بولتون است را نیز منتشر کرده است.