عاشقان جدایی ایران از اینترنت

«مدینه فاضله برخی قطع اینترنت است»؛ شاید این جمله محمد جواد آذری جهرمی که چندی پیش آن را مطرح کرد صریح‌ترین عبارت برای مشخص شدن ایده‌های مطرح درباره فضای مجازی کشور باشد.
مدت‌هاست گروهی در کشور شبکه ملی اطلاعات را معادل جدایی ایران از شبکه جهانی تلقی می‌کنند و بر این عقیده با عناوینی مثل اینترنت ملی پافشاری دارند. با همین عقیده است که هر روز بر گسترش فیلترینگ پافشاری می‌شود و «بستن» را تنها راه‌حل ممکن می‌دانند. روز گذشته نصرالله‌ پژمانفر، رئیس کمیته فضای مجازی مجلس هم در گفت‌وگویی اعلام کرده از روزهای ابتدایی فراگیری استفاده از بستر فضای مجازی در کشور، مشخص بود که قرار دادن فضای مجازی کشور روی اینترنت جهانی، تهدیدات بزرگی را متوجه کشور می‌کند.  براساس گزارش تسنیم، این نماینده مجلس همچنین وزیر ارتباطات را متهم کرده که اصلی‌ترین مخالف شبکه ملی اطلاعات است و می‌گوید: متأسفانه وزارت ارتباطات نه‌تنها توجهی به این تهدیدات ندارد بلکه با عدم‌ساماندهی و ایجاد شبکه ملی اطلاعات، کشور را در یک باتلاق غیرقابل بازگشت قرار می‌دهد. ایده جدایی ایران از اینترنت که برخی آن را معادل شبکه ملی اطلاعات مطرح می‌کنند ماجرای جدیدی نیست.  مدت‌هاست که مدل شبکه‌ای ایزوله و جدا شده از اینترنت جهانی برای فضای مجازی مطرح است و طرفداران این ایده تصور می‌کنند با این کار می‌توان بسیاری از مشکلات را حل کرد.


رئیس سازمان پدافند غیرعامل هم چندی پیش بحث اینترنت ایرانی-اسلامی را مطرح کرد. سردار غلامرضا جلالی گفته بود: می‌توانیم اینترنت ایرانی- اسلامی داشته باشیم که با حفظ تمام ارزش‌های ملی و اسلامی، خدمات، فرصت‌ها و زیرساخت‌های لازم را در اختیار مردم قرار دهد.
با اتفاق‌های اخیر در کشور ازجمله ماجرای قتل یک روحانی و مشکلات پیش‌آمده برای برخی اپلیکیشن‌های ایرانی، طرفداران این ایده بار دیگر بر این ماجرا پافشاری دارند و عقیده این است که برای مقابله با تحریم یا دور شدن از مشکلات باید همه پلتفرم‌ها را بومی کرد، همه‌‌چیز روی شبکه‌ای داخلی قرار داشته باشد و اصولا یا فیلترینگ خیلی سخت‌تر اجرا شود یا جدایی ایران از اینترنت با زدن کلیدی صورت بگیرد.

تحلیل اشتباه
در مقابل این ایده اما مقام‌های وزارت ارتباطات معادل کردن شبکه ملی اطلاعات با چنین مفاهیمی را تعبیری غلط می‌دانند. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات چندی پیش در گفت‌وگو با همشهری با صراحت در این رابطه صحبت کرده بود. او می‌گوید: عده‌ای تعبیرشان از شبکه ملی اطلاعات این است که باید دور خودمان دیوار بکشیم. استقلال را با قطع ارتباط با دنیا مساوی می‌دانند. استقلال معنایش این نیست که ارتباطمان را با دنیا قطع کنیم. هر وقت از شبکه ملی اطلاعات صحبت می‌کنند کلمات فیلترینگ و حذف وابستگی به سرویس‌های خارجی را کنارش می‌‌آورند. این تعبیر غلطی است.
معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات هم چندی پیش در یادداشتی در این رابطه نوشته بود: تحلیل اشتباه دقیقا از جایی شروع می‌شود که فکر کنیم اگر ما اینترنت ملی داشته باشیم، آنگاه در برابر تحریم‌ها پایدارتر می‌شویم! این استدلال یک کلاهبرداری خطرناک است. پایداری در برابر تحریم‌ها برخلاف ادعاهای ساده‌انگارانه زمانی خواهد بود که همزمان هم میزان داده ورودی و هم خروجی افزایش یابد؛ یا به‌عبارت دیگر ما جهانی‌تر شده باشیم. وقتی دیتاسنترهای بزرگ در ایران باشند، زمانی که از لینک‌های متعدد و متنوعی داده میان ایران و سایر نقاط جهان در جریان باشد، هر نوع تحریمی اختلال در سایر کشورها را افزایش می‌دهد.

شبکه ملی اطلاعات جدایی از جهان نیست
ماجرای شبکه ملی اطلاعات همیشه پر از حرف و حدیث بوده است. گروهی آن را با گزارش‌هایی درباره اینترنت ملی پیوند می‌زنند و بخش دیگری آن را راهی برای یکپارچه کردن فیلترینگ می‌خوانند.
شبکه ملی اطلاعات اکنون در کشور فعال است و در واقع هیچ ربطی به فیلترینگ و جدایی از جهان ندارد. در واقع وقتی شما مثلا می‌توانید اکنون فیلم‌ و سریال‌ها را به‌صورت آنلاین و بدون قطعی از سایت‌های داخلی اشتراک فیلم و سریال ببینید و ترافیک سرویس اینترنت‌ها هم مصرف نشود دارید از مواهب شبکه ملی اطلاعات استفاده می‌کنید. در واقع این شبکه هم برای کاربران بسیاری سودآور و مفید بوده هم باعث شده تا کسب و کارهای مختلفی در این بستر شکل بگیرند.
وزیر ارتباطات چندی پیش به همین‌خاطر در مراسم رونمایی از پروژه ارتقای 3برابری هسته IP این شبکه گفت: خواهشا مطالبات سیاسی خود را به شبکه ملی اطلاعات پیوند نزنید و کلمه فیلترینگ را به شبکه ملی اطلاعات پیوند نزنید.
حمید فتاحی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس هیأت مدیره شرکت زیرساخت در این رابطه در گفت‌وگو با همشهری گره زدن شبکه ملی اطلاعات با موضوعاتی مثل فیلترینگ، اینترنت ملی و کره‌شمالی کردن کشور را سیاسی‌کاری خوانده و می‌گوید کسانی که این حرف‌ها را مطرح می‌کنند نمی‌خواهند ایران از دستاوردهای اقتصادی این مسئله استفاده کند.
ظرفیت هسته اصلی این شبکه از ۶.۸ ترابیت بر ثانیه به ۱۸.۵ ترابیت بر ثانیه افزایش پیدا کرده است. سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های مختلفی ازجمله مثلا در زمینه حمل‌ونقل یا VOD هستند که هم تولیدشان در داخل کشور است و هم کاربرانشان در داخل کشور هستند. این سرویس‌ها و کسب و کارها نیاز دارند در بستر شبکه‌ای‌باشند که هر روز کیفیت بالاتر، امنیت بیشتر و قیمت پایین‌تر داشته باشد.
حمید فتاحی، معاون وزیر ارتباطات در این رابطه می‌گوید: چیزی که ما امروز به آن شبکه ملی اطلاعات می‌گوییم چیزی نیست به جز بستری که ما دائما به وسیله آن می‌توانیم کسب و کارها و سرویس‌های داخلی را رشد و توسعه دهیم. این هیچ ربطی به اینترنت و اینکه چه اتفاقی برای آن می‌افتد ندارد. اصلا ماجرای اینترنت موضوع و کانسپت جداگانه‌ای است. خون داخل رگ‌های شبکه محتواست. وقتی محتوایی مثل یک مقاله علمی در یک دانشگاه خارجی است باید حتما از اینترنت و ارتباط بین‌الملل استفاده کنید. خیلی از تراکنش‌ها نیاز به ارتباط خارجی دارد اما بخش زیادی هم داخلی است. مثلا سرویس‌های حمل‌ونقل اینترنتی چقدر اشتغال تولید کرده‌اند؟ یا سرویس‌های VOD(ویدئو به درخواست) چقدر گردش مالی در کشور دارند ؟
اگر شبکه ملی اطلاعات نبود همه این سرویس‌ها باید مثلا می‌رفت در دیتاسنتر خارجی قرار می‌گرفت و با دور زدن مسیر بار دیگر به کشور باز‌می‌گشت که باعث می‌شد هزینه‌ها بسیار زیاد شود.





صدای ایرانی‌ها در پلتفرم‌های جهانی

زمانی که اینستاگرام، حساب‌های برخی مقام‌های ایرانی و سرداران سپاه را به بهانه تحریم‌آمریکا بست گروهی ایده فیلترینگ این شبکه را پیگیری کردند؛ درحالی‌که بیشترین حمایت از سرداران سپاه در همین شبکه‌ها شکل گرفت. بستن این حساب‌ها به اعتقاد بسیاری از کارشناسان به‌خاطر تأثیرگذاری آنها بوده و اتفاقا از طریق حضور در همین فضاست که می‌توان طبق فرمایش مقام معظم رهبری، ضمن رساندن صدای ایران به جهان، به دشمنان تو دهنی زد. به عقیده این گروه در مقابل اقدام آمریکا که سعی در منزوی کردن ایران و مردم کشور در صحنه جهانی دارد باید فضاهای دیگر ازجمله توییتر را هم رفع فیلتر کرد تا بتوان صدای ایران را به مردم جهان رساند. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان که خیلی‌ها با دیدن مصاحبه قدرتمند او با فاکس‌نیوز(رسانه آمریکایی مورد علاقه ترامپ) احساس غرور کرده‌اند در پاسخ به سؤالی درباره رفع فیلتر توییتر می‌گوید: احساس می‌کنم حضور گسترده‌تر کاربران واقعی ایرانی در این شبکه اجتماعی می‌تواند پادزهری در برابر حضور هماهنگ شده و بعضا فیک برخی از کاربران توییتر که علیه ایران در این شبکه اجتماعی فعالیت می‌کنند، باشد. وزیر ارتباطات هم در این رابطه می‌گوید: دید ما این است در شرایطی که استکبار جهانی در تلاش است ایران را منزوی کند و علیه ما در افکار عمومی جهان دست به هم‌افزایی و فضاسازی بزند تا افکار عمومی را برای تهاجمات آماده کند، مردم جهان باید صدای ایران و مردم ایران را بشنوند.