دیپلماسی شهری در خدمت توسعه اقتصادی اصفهان

عاطفه علیان| اصفهان- خبرنگار:

شهر اصفهان در اولین گام توسعه دیپلماسی شهری، با شهر تاریخی «شیان» چین خواهرخوانده شد و پس از آن، یادداشت تفاهمی با «کوالالامپور» مالزی امضا کرد، تا جایی که امروزه شهر اصفهان 13 خواهرخوانده دارد و حتی با «گیونگجو» کره جنوبی پیمان‌نامه همیاری بست و این روند همچنان ادامه دارد. دیپلماسی شهری می‌تواند منجر به توسعه همه‌جانبه دو شهر شود. شهرهایی که بر روی کاغذ با اصفهان خواهرخوانده شدند نتوانستند حق خواهری را به‌درستی ادا کنند و دستاورد چشمگیری برای این شهر نداشتند. 


گشایشی در دیپلماسی شهری

 اگرچه در آغاز، خواهر‌خوانده‌ها در سطح یادداشت تفاهم باقی ماندند و دستاورد مهمی برای شهر نداشتند، شورای پنجم اسلامی شهر و شهرداری اصفهان به دنبال گشایشی در توسعه دیپلماسی شهری هستند. تلاش آنها این است که درگیر پروتکل‌های پیچیده دیپلماسی رسمی نشوند و بتوانند از طریق دیپلماسی عمومی، روابط اصفهان را با سایر شهرها توسعه دهند. شهرداری اصفهان برای عملیاتی کردن این موضوع به این نتیجه رسیده است که از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کند. این‌که شهری خواهرخوانده باشد یا نباشد مهم نیست؛ دیپلماسی شهری جدیت و همت دو شهر را می‌طلبد. هرچه دو شهر مستقل‌تر عمل کنند و فارغ از وابستگی به دستگاه‌های دولتی در مذاکرات به دنبال رابطه برد - برد باشند بیشتر می‌توانند به رونق دیپلماسی شهری شتاب ببخشند.


رویداد مسقط- اصفهانزیربنای دیپلماسی شهری

رئیس مرکز پژوهش‌ها و مطالعات شورای اسلامی شهر اصفهان با تاکید بر توسعه اقتصادی و فرهنگی اصفهان با شهرهای جهان به همشهری می‌گوید: نفس خواهرخواندگی اتفاق مبارکی است. این‌که دو شهر با همکاری هم موجبات توسعه و پیشرفت یکدیگر را فراهم بیاورند بسیار مثبت است. حتی می‌توان تعداد خواهرخوانده‌های هر شهر را ملاک توسعه‌یافتگی آن شهر دانست. اما سوال مهم این است که بین دو شهر خواهرخوانده چه اتفاقاتی خواهد افتاد و در عمل، مراودات و تعاملات بین‌شهری در چه سطحی تعریف می‌شود.  

«کوروش خسروی» با اشاره به برگزاری رویدادها و نشست‌های مشترک در توسعه دیپلماسی عمومی تصریح می‌کند: مرحله یادداشت تفاهم بین دو خواهرخوانده در سطح مدیران شهری باقی می‌ماند، اما مهم رسیدن به مدلی است تا تعاملات پایدار و مستمر شهروندان دو شهر فراهم شود تا به دور از پیچیدگی‌های دیپلماسی رسمی همکاری‌هایی با ثبات نسبی بین دو شهر ایجاد شود.

وی با توضیح مدل‌های همکاری بین شهروندی در توسعه دیپلماسی عمومی ادامه می‌دهد: وقتی نشست مشترک و یا رویدادی بین اصفهان و خواهرخوانده‌ها و یا هر شهر دیگری برگزار می‌شود، فعالان فرهنگی و اقتصادی با همدیگر آشنا می‌شوند، گفت‌و‌گو می‌کنند و از علایق و تخصصشان می‌گویند تا به مدل همکاری مشترک برسند.
 آن‌گاه هر دو شهر در راه به نتیجه رساندن اهداف مشترکشان اهتمام می‌ورزند و با همکاری یکدیگر دوره‌های متعدد دیپلماسی شهری را توسعه می‌دهند.  خسروی می‌افزاید: آن وقت است که با تغییر مدیران و مسئولان شهری خللی در دیپلماسی شهری وارد نمی‌شود و تعاملات شهروندان دو شهر ادامه پیدا می‌کند.   

رئیس مرکز پژوهش‌ها و مطالعات شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به مدل موفق مسقط-اصفهان در دیپلماسی عمومی خاطرنشان می‌کند: رویداد مسقط- اصفهان یکی از برنامه‌های زیربنایی شورای پنجم در اسفند سال گذشته بود. اصفهان میزبان سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی از عمان شد و شورای شهر و شهرداری نقش تسهیلگری داشتند و کارهای اجرایی و سرمایه‌گذاری‌ها و پیگیری‌ها توسط بخش خصوصی انجام شد. بنابراین باید به تقویت و توسعه رویدادهایی از این دست پرداخت.


راه‌حل در اجرای سند راهبردی

«محمود جلالی» رئیس اداره امور بین‌الملل شهرداری اصفهان نیز می‌گوید: در دنیایی که روابط بین دولت‌ها مشکل دارد دیپلماسی شهری می‌تواند موثر واقع شود. تمام تلاش شهرداری اصفهان این است که از ظرفیت‌های خواهرخواندگی بهره بگیرد و در تعاملاتی مسالمت‌آمیز با سند «راهبردی دیپلماسی» که تنظیم شده و برای اولین بار در شورای اسلامی شهر اصفهان به تصویب رسیده است، دیپلماسی شهری اصفهان را پیش ببریم.


 توسعه تعاملات بین المللی 

رئیس کمیسیون حقوقی، اقتصادی و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به توسعه دیپلماسی شهری به عنوان رکنی مهم در تعاملات بین‌المللی به همشهری می‌گوید: در عصر ارتباطات تلاش بر این است که ارتباطات در مقیاس کوچک‌تر و با سرعت بیشتری حاصل شود تا بتوان به نتایج مطلوب‌تری رسید. لذا شهرها به عنوان بستر توسعه دیپلماسی در جوامع امروزی می‌توانند مورد توجه قرار گیرند.
«نصیر ملت» با اشاره به پیشینه و تاریخ اصفهان که برتری و جذابیت بالقوه‌ای در توسعه دیپلماسی شهری دارد، ادامه می‌دهد: در دهه‌های گذشته، برنامه‌‌ریزی دقیقی در انتخاب شهرها و نوع روابط خواهرخواندگی صورت نگرفته است. این‌که چند خیابان به نام دو شهر به واسطه خواهرخواندگی نام‌گذاری شود کافی نیست. 

عضو شورای اسلامی شهر اصفهان اضافه می‌کند: در ابتدا باید هدف‌گذاری مشخصی در انتخاب شهر خواهرخوانده صورت گیرد و در گام دوم، اهداف و خط‌مشی مشخص‌شده در ابعاد مختلف توسعه شهری اعم از توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تقویت زیرساخت‌های شهری به واسطه انتقال موثر دانش و تجربیات فراهم شود. 

وی اظهار می‌کند: با توجه به این‌که در سال آینده طرح اصفهان 20-20 اجرا می‌شود و اصفهان «شهر گردشگری، هنر و میراث فرهنگی» خواهد بود، انتظار می‌رود برای تقویت تعاملات و ارتباط با دیگر شهرهای جهان و جذب مخاطب خارجی در توسعه گردشگری، دیپلماسی شهری اصفهان تقویت شود و توسعه یابد. در این زمینه، تلاشی در قالب کمیسیون اقتصادی شورای اسلامی شهر اصفهان صورت گرفته و طرحی برای اصلاح پروتکل خواهرخواندگی و نوع ارتباط و فعالیت بین دو شهر خواهر‌خوانده در حال آماده شدن است تا از این ظرفیت ارزشمند که ابزاری برای جبران بخش عمده‌ای از ضعف‌های موجود در مدیریت شهری است، استفاده شود. 


مشارکت بخش خصوصی

ملت با اشاره به اهمیت به‌کارگیری بخش خصوصی در توسعه دیپلماسی شهری ادامه می‌دهد: با تقویت روابط دیپلماسی شهری می‌توان تشویق و تقویت سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را فراهم کرد تا با رشد بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری، زیرساخت‌های شهری و گردشگری توسعه یابد. 

رئیس کمیسیون حقوقی، اقتصادی و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان به چند رویدادی که قرار است امسال در توسعه دیپلماسی شهری برگزار شود اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به این‌که در پایان خرداد، نمایشگاه صنایع دستی و گردشگری در اصفهان برپا می‌شود، در صددیم که نهایت بهره را از این فرصت ببریم و به تقویت ارتباطات اصفهان با خواهرخوانده‌ها و دیگر شهرها بپردازیم. از سوی دیگر، بعد از سال‌ها، در اردیبهشت ماه میزبان گروهی از کشور کویت به عنوان یکی از شهرهای خواهرخوانده اصفهان هستیم تا به تیرگی روابط چندساله بین دو خواهرخوانده پایان دهیم و امکان توسعه روابط بین دو شهر را فراهم کنیم.


قرارداد شهرهای خواهرخوانده را فعال کنیم

عضو شورای شهر اصفهان گفت: این کلان‌شهر آن گونه که شایسته است نتوانسته از قرارداد شهرهای خواهرخوانده در بخش‌های مختلف استفاده کند و پنجمین دوره شورای شهر اصفهان در صدد است این قراردادها را فعال کند. «فریده روشن» در گفت‌و‌گو با ایرنا افزود: در سایه قراردادهای شهرهای خواهرخوانده، اصفهان می‌تواند با سایر کشورها همکاری داشته باشد و این فرصت خوبی برای این کلان‌شهر است تا در زمینه‌های فرهنگی، علمی و ورزشی با شهرهای خواهرخوانده خود تبادل نظر کند.  وی به برگزاری رویدادهای فرهنگی و ورزشی به مناسبت هفته اصفهان اشاره کرد و گفت: حضور نمایندگان شهرهای خواهرخوانده می‌تواند غنای این رویدادها را افزایش دهد.


مشکل تغییر پی‌درپی کارگزاران

مسئول اسبق دبیرخانه شهرهای خواهرخوانده اصفهان با اشاره به مبحث خواهرخواندگی به عنوان قرارداد «نزاکت بین‌المللی» اظهار می‌کند: خواهرخواندگی قراردادی دوطرفه است که برای به کرسی نشاندن آن هر دو شهر باید مکلف به تعهداتی باشند که در یادداشت تفاهم به آن اشاره کردند. اگرچه این یادداشت تفاهم بین دو شهر فارغ از فضای سیاسی و دولتی کشورها بسته می‌شود، ضمانت اجرایی آن در اهتمام‌ورزی و جدیت دو شهر است. 

«علیرضا مساح» با نگاه آسیب‌شناختی به موضوع خواهرخواندگی تصریح می‌کند: شهر اصفهان با 13 شهر جهان پیمان خواهرخواندگی دارد. اگرچه یادداشت تفاهم خواهرخواندگی تسهیلاتی برای اصفهان همراه داشته، برای استفاده از این ظرفیت، به پافشاری در پروتکل تعریف‌شده و منسجمی نیاز است تا خواهرخوانده‌ها از سطح «نزاکت بین‌المللی» خارج شوند و نتایج چشمگیری برای شهر به همراه داشته باشد.  وی با اشاره به انتقال نیافتن تجربه کارگزاران دیپلماسی شهری می‌افزاید: تغییرهای پی‌درپی در مدیریت این بخش بدون انتقال تجربیات جایز نیست. برای نمونه، در حالی که کارگزار شهر فرایبورگ، خواهرخوانده اصفهان، طی 12 سال اخیر ثابت بوده، در شهر اصفهان حداقل 4 مدیر تغییر کرده است.