آسیب‌های گردشگری آذربایجان شرقی

محمدرضا زمانفر|  تبریز - فعال حوزه گردشگری :

برای این‌که بتوان تصوری درست از گردشگری و امکانات آن در استان آذربایجان شرقی داشت باید از نگاه گردشگرانی که قصد سفر به استان را دارند به این مقوله نگاه کرد. بخشی از مشکلاتی که در حوزه گردشگری استان وجود دارد موضوعی فراگیر و ملی است که عملا از توان مدیریتی خارج است ولی عمده مشکلات موجود مربوط به خود استان است.

نخستین آسیبی که متوجه گردشگری استان است، نبود وسایط حمل‌و‌نقل مناسب به استان است. در حال حاضر تنها یک شرکت بخش خصوصی بیش از 80 درصد سفرهای هوایی به استان را مدیریت می‌کند و این در حالی است که در شهرهای گردشگر‌پذیر دیگر کشور این سهم بسیار متنوع‌تر بوده و علاوه بر افزایش رقابت میان شرکت‌ها امکان بهره‌مندی از تعداد پرواز بیشتر در طول هفته را هم فراهم می‌کند. تعداد شهرهای بزرگ کشور که به تبریز پرواز مستقیم دارند کمتر از 10 شهر است و شهروندان اغلب استان‌های دیگر برای پرواز به تبریز راه مستقیمی ندارند.

پس از سفر هوایی گزینه سفر ریلی برای گردشگران به لحاظ امنیت و آسایش وسیله نقلیه از محبوبیت برخوردار است اما این گزینه هم در استان وضعیت خوبی ندارد. برای مقایسه کافی است به قطارهای موجود دراستان‌، مقاصد و کیفیت خدمات و مقایسه با استان‌های گردشگر‌پذیر کشور نگاهی شود تا تفاوت‌های موجود عیان شود. در حال حاضر در سطح کشور چندین نوع قطار مسافرتی با واگن‌های اختصاصی در نظر گرفته شده که سهم استان از این تنوع قطارها بسیار محدود بوده و مقاصد ریلی مستقیم نیز منحصر به تهران و مشهد و قم است. این در حالی است که اغلب مناطق کشور به خط راه‌آهن ریلی متصل هستند و گردشگران باید بتوانند از این حق برای سفر به استان و بالعکس بهره‌مند شوند.

آذربایجان شرقی در زمینه هزینه‌های اقامتی و هتل‌داری هم دارای وضعیت مناسبی نیست و کرایه هتل‌ها با جیب مسافران همخوانی ندارد، این موضوع موجب تقویت سوئیت‌های گردشگری غیر‌مجاز در تبریز و شهرهای دیگر استان شده است. سوئیت‌هایی که گاه تا یک‌دوم هتل کرایه دریافت می‌کنند اما خدمات‌دهی غیرتخصصی دارند و موجب وهن جایگاه استان از یکسو و ضربه به صنعت هتل‌داری و گردشگری استان از سوی دیگر می‌شوند. اگر قرار است این سوئیت‌ها جای هتل‌ها را در استان بگیرد سرمایه‌گذاری گسترده بخش خصوصی در احداث هتل‌های زیبا در استان چه سرانجامی خواهد داشت؟ به نظر می‌رسد باید تحولی در مدیریت اسکان مسافران در این استان صورت بگیرد. 

اگر هتل‌داران با عدم اقبال مسافران روبه‌رو می‌شوند باید کرایه‌ها را کاهش دهند و از سوی دیگر امکان حضور بیشتر مسافر و گردشگر با هزینه‌ای ارزان‌تر به استان فراهم شود تا آنان بتوانند برای اسکان هزینه بیشتری در نظر بگیرند.
راه‌اندازی خطوط ریلی ارزان قیمت از نقاط مختلف کشور به مقصد تبریز می‌تواند اقدامی مناسب باشد. همچنین راه‌اندازی خطوط اتوبوسرانی بین شهری با اتوبوس‌های به روز و جدید هم الزامی به نظر می‌رسد. در کنار این موضوع همکاری آموزش و پرورش برای اسکان مسافران در هتل‌ها به جای مدارس هم می‌تواند به صنعت گردشگری استان کمک کند چراکه اسکان فرهنگیان در مدارس عملا اقدامی غیر‌حرفه‌ای در هتل‌داری محسوب می‌شود و تنها در صورت تکمیل ظرفیت هتل‌ها اسکان در مدارس برای مهمانان فرهنگی معقول به نظر می‌رسد.