دیپلماسی
ظریف در نیویورک: به کره شمالی می‌روم
ظریف بازی را در آمریکا پیچیده‌تر کرده است، او در خاک آمریکا از طریق یک رسانه آمریکایی، اعلام کرده که بعد از پایان سفرش به نیویورک، به‌زودی عازم کره‌شمالی و سپس روسیه می‌شود، این یک پیام باید باشد به مقامات کاخ سفید؛ اعلام سفر به کره‌شمالی در شرایطی صورت گرفته که رهبر این کشور در شهر ولادی وستوک روسیه با ولادیمیر پوتین دیدار کرده، نسبت به روند رو به شکست مذاکرات کره‌شمالی و آمریکا انتقاد کرده و گفته که« صلح و امنیت در شبه‌جزیره کره کاملا به رفتار آمریکا در آینده بستگی دارد.» وزیر خارجه کشورمان که به نیویورک رفته بود، مقامات کاخ سفید را در بهت فرو برده، این سومین حرکتی است که احتمالا ترامپ و تیم اطرافیانش را آچمز می‌کند. او ابتدا درباره آمادگی ایران برای مذاکره درباره تبادل زندانیان ایران و آمریکا سخن گفت و اعلام کرد: اختیاراتش را دارد، سپس با فاکس نیوز شبکه محبوب ترامپ و هوادارانش گفت‌وگو کرد و اعلام کرد مراقب تیم B (بولتون، بن سلمان، بنیامین نتانیاهو معروف به بی‌بی و بن زاید) باشد و حالا در سومین حرکت اعلام کرده کره‌شمالی مقصد بعدی اوست. سفری که پیامش در پایین‌ترین سطح هماهنگی روسیه، ایران و کره‌شمالی را دارد. رهبران کره‌شمالی و آمریکا تاکنون دوبار با یکدیگر مذاکره داشتند و در جریان سفر کیم جونگ اون به روسیه، گلایه‌هایی از روند این مذاکرات صورت گرفت.
سفر پس از یک دهه
پس از 10 سال برای نخستین بار یک وزیر خارجه از ایران به پیونگ یانگ می‌رود، آخرین وزیر خارجه‌ای که از ایران به کره‌شمالی رفته بود منوچهر متکی بود که آبان سال 87در سومین سال دولت احمدی‌نژاد به این کشور سفر کرد. پس از متکی از ایران مقامی بلندپایه به پیونگ یانگ نرفته بود، قرار بود علی لاریجانی، رئیس مجلس سال 90به کره‌شمالی برود اما در لحظات آخر این سفر لغو شد. دلیل لغو این سفر در آن زمان کسالت علی لاریجانی اعلام و وعده داده شد که این سفر به‌زودی انجام می‌شود اما این وعده هیچ‌گاه عملی نشد. ایران و کره‌شمالی بعد از انقلاب همیشه روابط دوستانه داشتند. حتی این روابط به سطوح حزبی نیز کشیده شده است. چنانچه فروردین سال 96حزب موتلفه اسلامی در جریان برگزاری جشن‌های یکصد و پنجمین سالگرد تولد کیم ایل سونگ، نخستین رهبر کره‌شمالی و پدر بزرگ رهبر فعلی، تابلو فرش نفیسی را به نایب‌رئیس حزب کارگران کره‌شمالی اهدا کرده بود. خبری که در زمان خودش سروصدای زیادی هم به پا کرد. در آخرین رفت‌وآمد سطح بالای دو کشور مرداد 97وزیر خارجه کره‌شمالی به تهران آمد، دیداری که همان زمان گفته می‌شد مقامات ایران درباره بد عهدی آمریکایی‌ها در توافقات به «ری یونگ‌هو» هشدار داده‌اند تا آنها به گرفتاری ایران در برجام که به‌دلیل بد عهدی آمریکا رخ داده دچار نشوند. این سفر بعد از نخستین دیدار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و اون انجام شد.
مقاماتی که به کره‌شمالی رفتند
پیوند دیپلماتیک ایران و کره‌شمالی قصه امروز و دیروز نیست. کره‌شمالی در دوران جنگ تحمیلی جزو کشورهایی بود که به همراه سوریه به تحریم تسلیحاتی آمریکا پشت کرد. جالب آنکه در همین حلقه، ظریف قبل از آنکه به نیویورک سفر کند به سوریه رفته بود. کشوری که در دوران جنگ رفتاری مشابه رفتار کره‌شمالی با ما داشت. مهم‌ترین سفرهای مقامات ایران به کره شمالی هم در دوران جنگ تحمیلی صورت گرفت. نخستین سفر یک مقام ایرانی به کره‌شمالی را هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس انجام داد. بعدها میرحسین موسوی در قامت نخست‌وزیر به کره‌شمالی سفر کرد و آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در آخرین سال ریاست‌جمهوری سفری به کره‌شمالی داشت. کره‌شمالی ازجمله دارندگان سلاح هسته‌ای در جهان و تنها کشوری در جهان است که تاکنون از پیمان ان. پی. تی خارج شده است.
ظریف: از رد درخواست ترامپ برای مذاکره پشیمان نیستیم
وزیر امور خارجه با اشاره به پیشنهاد اخیر برای تبادل زندانیان ایران و آمریکا درباره اینکه آیا اجازه می‌دهد «رابرت‌اُ‌براین»، نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور گروگان‌ها با معاون وزیر خارجه ایران دیدار کند گفت: «نه؛ ما اجازه نمی‌دهیم کسی که کارش پرداختن به مسائل گروگان‌ها است به این مسئله رسیدگی کند، چون اتباع بازداشتی آمریکا در ایران، گروگان نیستند، زندانی هستند.» به گزارش فارس، وزیر خارجه در رابطه با احتمال درگیری بین ایران و آمریکا خاطرنشان کرد: «فکر می‌کنم دور‌اندیشی افراد بیش از آن است که اجازه دهند تقابل نظامی اتفاق بیفتد. ولی فکر می‌کنم دولت آمریکا صحنه را طوری چیده که تصادف‌هایی ممکن است اتفاق بیفتند. لازم است به‌شدت گوش به زنگ بود تا راه برای افرادی که برای این تصادف‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند باز نشود.» ظریف در پاسخ به این سؤال که آیا ایران از پاسخ رد دادن به درخواست دیدار ترامپ پشیمان نیست گفت: خیر، احساس پشیمانی نمی‌کنیم، چون ما براساس احترام دوجانبه دیدار می‌کنیم. نمی‌توانیم با کسی دیدار کنیم که احترام نمی‌گذارد، تعهدات، را نقض کرده و از توافقنامه‌ها خارج شده،مگر اینکه نشان دهد که شریکی قابل اعتماد است.
معنای سفر ظریف به کره‌شمالی
حسن بهشتی‌پور /کارشناس مسائل بین‌الملل
زمانی که توافق برجام به‌دست آمد و یک بحران کهنه و حساس از مسیر دیپلماسی و گفت‌وگو حل شد، تجربه خوبی به‌دست آمد برای اینکه در عرصه بین‌المللی نشان داده شود بحران‌ها ازجمله بحران شبه‌جزیره کره را می‌توان از راه مذاکره حل کرد اما متأسفانه با حرکتی که ترامپ در خروج از برجام انجام داد این تجربه با یک شوک به شکست کشیده شد و درحالی‌که قرار بود کره‌شمالی از مدل برجام استفاده کند و بتواند به یک راه‌حل از راه مذاکره برد-برد برسد، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده که ایران به سمت مسیری سوق یابد که کره‌شمالی در پیش گرفته است. در مجموع سفر وزیر خارجه ایران به کره‌شمالی آن هم پس از 11سال و اعلام آن از نیویورک معنادار است و این پیام را می‌دهد وقتی از راه گفت‌وگو به نتیجه نمی‌رسید، ایران از همه امکانات خود استفاده می‌کند و به‌خصوص اعلام گزینه خروج از ان‌پی‌تی در نیویورک با توجه به اینکه کره‌شمالی این اقدام را قبلا انجام داده، آدرس دقیقی است که آقای ظریف برای طرف مقابل ارسال کرده و به‌عبارت دیگر وزیر امورخارجه دارد می‌گوید شما دارید ما را وادار به خروج از ان‌پی‌تی می‌کنید و در این صورت ایران نه‌فقط تعهدی در برابر برجام بلکه نسبت به ان‌پی‌تی و پروتکل الحاقی آن هم نخواهد داشت.
نباید فراموش کرد ان‌پی‌تی یک پیمان مبنایی و مادر برای کشورهایی که می‌خواهند انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز داشته باشند است و اگر ایران با آمریکا و اروپا در رابطه با بهره‌مندی از این انرژی بدون تحریم، به نتیجه نرسد می‌تواند انگیزه‌ای برای خروج از پیمان تلقی شود؛ البته ایران برای کند کردن سلاح تحریم راه‌های دیگری هم دارد که بهترین آن قطع وابستگی کشور به نفت است.
در پایان باید تأکید کرد سفر آقای ظریف به روسیه و کره‌شمالی می‌تواند برای رایزنی در جهت ایجاد بلوک جدید در برابر یکجانبه‌گرایی آمریکا باشد که ایران، روسیه، چین و کره‌شمالی می‌توانند ستون‌های این بلوک قرار بگیرند.
