24ساعت زیرنظر

مریم سمائی

25درصد افراد جامعه دچار یک یا چند نوع اختلال روانی هستند. برخی این رقم را بالاتر عنوان می‌کنند و می‌گویند که بیش از 40درصد افراد جامعه در یک دوره زمانی بیماری روانی را تجربه می‌کنند.

این آمارها درست یا غلط گرهی از مشکل باز نمی‌کند بلکه دانستن این موضوع مهم است که بیماری روانی هم مانند بیماری جسمی نیاز به پزشک و متخصص دارد و اگر پزشک، بیماری را زود تشخیص دهد و درمان دارویی را شروع کند این بیماری می‌تواند درمان شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که وجود یک فرد مبتلا به بیماری روانی منجر به تهدید و نبود آسایش و سلامت در خانواده او شده و فشار و استرسی که به اطرافیان وارد می‌شود خطر ابتلا به افسردگی، اضطراب و مشکلات جدی را در خانواده بالا می‌برد.

اگر خانواده‌ای به وجود آسیب روانی در یکی از اعضای خود مشکوک است در وهله اول باید به بیمارستان‌های روانی و یا پزشکان متخصص مراجعه کند تا بیماری او تشخیص داده شود. اگر تشخیص بیماری روانی مسجل و فرد دچار مسائلی شد که نیاز به نگهداری دارد آن وقت سازمان بهزیستی از طریق کمیته‌های توانبخشی خدماتی را در این زمینه ارائه می‌دهد.

نگهداری شبانه‌روزی 

بسیاری از خانواده‌ها امکان نگهداری از بیمار روانی را در منزل ندارند یا نگهداری از او در منزل آسیب‌زاست بنابراین خانواده، فرد بیمار را به مراکز شبانه‌روزی که تحت نظر سازمان بهزیستی هستند می‌سپارند. هم‌اکنون بیش از 100هزار بیمار روانی مزمن در بهزیستی پرونده دارند که بیش از 11هزار نفر از آنها در 174 مرکز شبانه‌روزی نگهداری می‌شوند. مجهول‌الهویه بودن، بی‌سرپرست و یا بدسرپرستی، بضاعت پایین و... ازجمله عواملی است که موجب پذیرش فرد بیمار در مراکز شبانه‌روزی می‌شود.

خانه‌های نیمه‌راهی

در کنار مراکز شبانه‌روزی خانه‌های نیمه‌راهی هم وجود دارد که برای بیماران روانی مزمنی است که شدت بیماری آنها به حدی نیست که بستری شدن را ضروری سازد و از سوی دیگر شرایط آنها هم به‌گونه‌ای نیست که بدون انجام درجاتی از حمایت و نظارت بتوانند در محیط اجتماعی خود عملکرد مطلوبی داشته باشند. در این خانه‌ها بیماران از استقلال بالاتری برخوردارند و مهارت‌های اجتماعی در محیطی آزادتر و با نظارت کمتر به آنها آموخته می‌شود. در خانه‌های نیمه‌راهی 4تا 8 بیمار در یک منزل و با نظارت 24ساعته یک پرستار زندگی می‌کنند و درصورت لزوم از کمک متخصص‌های دیگر هم بهره‌مند می‌شوند.

مراکز درمانی حفاظت شده

مجرمان خطرناک و گروهی از مبتلایان به اختلالات شخصیتی که موجب ناامنی در جامعه می‌شوند با حکم مراجع قضایی و تحت حفاظت نیروی انتظامی در مراکز درمانی حفاظت شده قضایی نگهداری می‌شوند. تاسیس این مراکز توسط قوه‌قضاییه و صدور مجوز آن از سوی سازمان بهزیستی است. اما به موجب خلأ قانونی، در روند درمان و توانبخشی این افراد خلل ایجاد می‌شود چون این بیماران با دستبند و پابند نگهداری می‌شوند و همین موضوع موجب کندی روند درمانی می‌شود.

نگهداری موقت

برخی مراکز وجود دارد که به‌طور کوتاه‌مدت و موقت به بیماران روانی خدمات ارائه می‌کند. خانواده‌ها در شرایط اضطرار می‌توانند بیمار را برای مدت کوتاه و حداکثر تا سقف 2‌ماه در سال به مرکز انتقال دهند.