جهان با ما نمی‌ر‌قصد

مسعود میر/روزنامه‌نگار

دلمان خوش بود که هرقدر در جشنواره ملی فیلم فجر اهدای جوایز و انتخاب‌های داوران عجیب و غریب و البته تا حدود زیادی فرمایشی است، در این بخش جداشده از فجر سینمایی، جشنواره جهانی فجر، لااقل داورها انتخاب‌هایی بی‌غرض دارند و تلاش می‌کنند تا سینما راه درست خود را برود. حالا اما خیلی از پیش‌فرض‌ها به‌هم ریخته است. مرور نام‌هایی که در پنجشنبه‌شب گذشته در تالار وحدت جوایز بخش‌های مختلف جشنواره جهانی فیلم فجر را کسب کردند، نشان می‌دهد که باید بیشتر از این حرف‌ها حواسمان به سینما، جشنواره و البته انتخاب‌هایمان باشد. سینمای ایران حالا شده محفلی برای بی‌اعتنایی به استعدادها و جشنواره‌هایش هم محملی است برای تقسیم رفاقت میان دوستان و باندها و پررنگ‌کردن مرز خودی‌ها و غیرخودی‌ها.

این‌متن فقط می‌خواهد از منظری دیگر به جشنواره‌های فیلم فجر نگاه کند.

استخوان لای زخم
جمشید محمودی با فیلم «شکستن همزمان بیست استخوان» از افغانستان هم یک جایزه از بخش بین‌الادیان را گرفت و هم یک جایزه از بخش سینمای آسیا، اما در این میانه کسی نفهمید که چرا کارگردانی که به گفته خودش 34سال است در ایران زندگی می‌کند، هنوز یک فیلمساز وطنی شناخته نمی‌شود و فیلمش در جشنواره فجر ملی پذیرفته نمی‌شود.

جلوه‌گاه ضعف
در اینکه محمدعلی طالبی فیلم‌های درجه‌یکی در سینمای ایران ساخته، هیچ تردیدی وجود ندارد اما اگر به تماشای فیلم آخر این کارگردان بنشینید، در‌می‌یابید که اهدای تندیس بهترین فیلم بلند آسیایی به «جای خالی دوست» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محمدعلی طالبی از ایران یک سوءتفاهم است. فیلمی که در جشنواره سینما‌حقیقت حتی مشتاقان سینمای مستند را هم نتوانست در سالن نگه دارد، حالا در یک دلجویی بدل می‌شود به یک فیلم برگزیده در بخش جلوه‌گاه شرق.

صحت و سعادت
این جمله را با دقت بخوانید: تندیس سیمرغ سیمین بهترین کارگردانی به سروش صحت برای فیلم «جهان با من برقص» از ایران اهدا شد. ما می‌خواهیم به فیلم‌های ایرانی در جشنواره جهانی توجه کنیم و به قول دوستی پولش را می‌دهیم و حق‌مان است که سینمای ایران را بیشتر ببینیم. هیچ ایرادی نیست اما چطور می‌شود که در توزیع جوایز و درحالی‌که نوید محمدزاده و نرگس آبیار هم داور این بخش هستند، فیلم کارگردانی که فیلم کوتاهش یک سیاهه جایزه دارد و نخستین فیلم بلندش بی‌تردید یک شاهکار است و البته کارگردانش هم ایرانی است، بی‌هیچ توجهی نادیده گرفته می‌شود؟ کافی است پست آخر صفحه اسماعیل منصف، کارگردان فیلم درخشان «زغال» را بخوانید تا متوجه شوید که حتی جشنواره جهانی فجر هم هنوز درگیر این است که نخستین تجربه دوستانه صحت را با جایزه سیمین کارگردانی بدرقه کند اما تجربه گرانبهای منصف را به‌دلیل تعلقاتش به زبان مادری و اصرارش بر ساخت فیلم به زبان ترکی مسکوت بگذارد. حالا بماند که حلقه منتقدان نزدیک به مدیران جشنواره از همان روز اول جشنواره بر این طبل که فیلم «جوان روسی» بهترین فیلم جشنواره است، کوبیدند و سلیقه‌شان هم ظاهرا به سلیقه داوران زیاد‌ از حد نزدیک بود.

پایان موضعی
مهمانان فلسطینی تنها جشنواره سینمایی در دنیا که بخشی مختص فلسطین دارد (شاخه‌های زیتون)، به‌رغم اینکه به‌صورت ویژه برای آمدن به تهران دعوت شده بودند، پایشان را به ایران نگذاشتند. جشنواره جهانی و ملی فجر ما هنوز در قامت رقیب یکدیگر فعالند، فیلم‌های از آن‌سو رانده، به این سو می‌آیند و از این‌سو‌مانده‌ها به آن سو می‌روند تا ما ثابت کنیم هنوز با همه تلاش‌های خالصانه و حرفه‌ای دبیر جشنواره جهانی فجر درباره رویدادهایی حرف می‌زنیم که فقط در جهان سوم رخ می‌دهند.